ROTTERDAM – Rotterdam en omgeving (dus ook steden als Delft, Schiedam en Vlaardingen tot aan Hellevoetsluis aan toe) worden getroffen door een drinkwaterprobleem. Het wat is zo zout, dat het eigenlijk niet drinkbaar is.
Er zijn vanmorgen wel wat behoorlijk wat harde woorden gevallen in menig huiskamer in de omgeving van Rotterdam. Veel mensen dachten vast dat er een grap met ze uitgehaald werden, toen ze hun eerste bakje koffie of kopje thee naar binnen probeerden te werken. Ondrinkbaar was de beste samenvatting.
De kwaliteit van het drinkwater uit de Rotterdamse kraan was de afgelopen dagen al niet om over naar huis te schrijven. Het water stonk, maar was wel drinkbaar. Daar kwam nu verandering in. Bij het inschenken van het kopje thee vanmorgen bleek dat het water ondrinkbaar was, alsof iemand er een lepel zout ingegooid had.
Dat was niet ver naast de waarheid. Uit de laatste metingen bleek dat er 3500 microgram zout per liter water in het drinkwater zat. Dat was twaalf keer zoveel als normaal. Omgekend is dat dus bijna drie gram (een vol theelepeltje) per liter water. Dat is volgens het drinkwaterbedrijf in de negentig jarige geschiedenis van het bedrijf niet eerder voorgekomen.
Oorzaak
De problemen worden veroorzaakt door het strenge winterweer van de afgelopen weken. Verderop in de rivier de Rijn zijn ijsproppen in de rivier ontstaan, die maar nauwelijks water doorlaten. Bij Lobith is het waterpeil een stuk hoger dan normaal, omdat het water verderop in de rivier wordt tegengehouden.
Bij hoog water komt het zeewater heel ver landinwaarts. De afgelopen dagen kwam het zoute water zelfs tot bij het inlaatpunt van het drinkwaterbedrijf DWL aan de Honginerdijk, zoń 34 kilometer van de Noordzee.
“We moesten een keuze maken”, zegt het drinkwaterbedrijf tegen Het Vrije Volk. “Geen water of zout water. Noodgewongen werd het zout water.”
Klachten
In de loop van de dag begonnen de klachten binnen te stromen. De telefoon bij de DWL stond roodgloeiend. Het bedrijf heeft mensen geregeld om de telefonische klachten aan te nemen. Veel mensen kregen echter de ‘in-gesprek-toon’ te horen.
Ook op andere plekken werd geklaagd. In restaraunts kreeg het bedienend personeel de wind van voren over de kwaliteit van de koffie en de thee. Volgens het Algemeen Dagblad gaf het personeel later in de ochtend het advies om vooral iets anders te kiezen.
Gevolgen
De GG en GD laat weten dat het zoute water niet gevaarlijk is voor de gezondheid, ook al smaakt het vreselijk. Voor mensen met een zoutarm dieet is dat anders. Volgens directeur Buruma is het belangrijk dat het nieuws over het zoute drinkwater breed verspreid wordt, omdat het drinken van dit water afgeraden wordt. “Maar”, voegt hij daaraan toe in Het Vrije Volk, “mensen met een streng zoutloos dieet mogen toch al weinig water gebruiken.”
Cafés en Restaurants zitten ook met de handen in het haar. Veel bedrijven hebben een zogeheten norit-filter om de kwaliteit van het water te verbeteren, maar het zout gaat daar dwars doorheen.
Kwekerijen in de regio zijn gedwongen om het water uit sloten en plassen te gebruiken, indien dat mogelijk is. Maar vaak is dat maar een oplossing voor de korte termijn. Het Vrije Volk sprak met een siervisteler, die ook met de handen in het haar zit. “Wij hebben vierduizend liter per dag nodig. We voeren dat door filters, maar dat houdt het zout niet tegen. We moeten maar afwachten of de vissen er geen last van hebben, maar ik heb er een hard hoofd in.”
Ook te hard
Om de problemen nog eens erger te maken heeft het water in de rivier ook nog eens een veel hogere kalkwaarde dan normaal. Normaal is de hardheid van het water rond de 10 tot 12 graden Duitse hardheid. Op dit moment ligt dat rond de 57.
Dat heeft misschien nog wel grotere gevolgen voor bedrijven dan het zoutgehalte in het water. De elektriciteitscentrale aan de Schiehaven kreeg de ketels vanmorgen niet aan de praat. Dat bedrijf laat nu water aanrukken uit Dordrecht en Hoek van Holland.
Alternatieven
Meer mensen gaan nu op zoek naar andere bronnen voor water. Brouwerijen en limonadefabrieken halen hun water uit bronnen, diep in de grond. De vraag naar bier, frisdrank, spuitwater en melk is fors toegenomen.
De melkbedrijven in de regio luiden nu al de noodklok. De vraag is zo groot, dat er komend weekend al een tekort wordt verwacht. Dan gaat het niet alleen om de melk en melkproducten, maar ook om verpakkingsmateriaal, zoals glazen flessen, kratten en melkbussen.
Veel mensen die bijvoorbeeld buiten de regio moesten zijn, namen flessen mee om die gevuld met gewoon drinkwater mee terug te nemen. Ook brouwerijen en limonadefabrieken stelden water beschikbaar. Vooral in Rotterdam-Zuid stonden lange rijen bij de fabrieken.
Op sommige plekken worden nu ook flessen met drinkwater verkocht. Bij de Coöperatie vult men de komende nacht tienduizenden flessen water, die morgen voor vijftien cent per fles verkocht gaan worden. Mensen die met een briefje van de dokter aankomen, dat ze een zoutloos dieet hebben, kunnen twee tot drie flessen gratis meenemen. Het water wordt aangeleverd door 22 tankwagens die de GG en GD heeft geregeld.
Oplossing
Ondertussen is Rijkswaterstaat op zoek naar een oplossing voor het probleem. De beste oplossing is dat als het water weer vrijelijk door de rivier richting Rotterdam kan lopen, maar die oplossing is onhaalbaar, zeggen deskundigen. Het ijs is veel te dik. Op sommige plekken kunnen mensen zonder gevaar van de ene kant naar de andere kant van de rivier lopen. Er wordt nu gekeken of er meer rivierwater via het Amsterdam-Rijnkanaal naar de Lek gevoerd kan worden. Dat zou het zoute zeewater verder richting de Noordzee moeten dringen.
Een definitieve oplossing komt waarschijnlijk pas over een paar jaar als de nieuwe waterwinfabriek bij de Berenplaat (Hoeksche Waard) open gaat. Die installatie heeft grote voorraadbassins, waar het water voor een paar weken opgeslagen kan worden. Daardoor wordt de watervoorziening minder afhankelijk van de rivier.
Hoe ging het verder?
Het omleiden van het water begon al binnen een paar dagen zijn vruchten af te werpen. Binnen twee dagen was het zoutgehalte gedaald naar 1400 microgram zout per liter, minder dan de helft van een paar dagen eerder. Weer een dag later was dat nog maar 950 microgram.
Ook de stormstuw bij Krimpen aan den IJssel werd gesloten, zodat het zoute water minder ver kwam.
Ondanks dat de westenwind nog roet in het eten dreigde te gooien, daalde het zoutgehalte in de river nog verder. Een kleine week later was het water uit de kraan weer drinkbaar.
Directeur Bijker van het drinkwaterbedrijf omschreef de gebeurtenissen als een natuurramp en een samenloop van omstandigheden. Daarom achtte Bijker een herhaling vrij gering.
Echter in 1971, enkele jaren later, was het weer raak. Toen waren de Rotterdammers er wel wat meer aan gewend, zodat ze ook zelf alternatieven wisten te vinden. In no-time kwamen middenstanders met (vrij duur) drinkwater in flessen in de verkoop. Een gat in de markt.
De problemen waren pas écht verholpen toen een groot waterwinlocatie werd geopend in de Biesbosch, bij Dordrecht. Via pijpen kon drinkwater langs Dordrecht naar Rotterdam geleid worden.
Bronnen:
Algemeen Dagblad – 23-01-1963 – Brak drinkwater
Het Vrije Volk – 23-01-1963 – Drinkwater veel te zout
Het Vrije Volk – 24-01-1963 – Rotterdammers in de rij voor zoet water
Het Vrije Volk – 25-01-1963 – Zoutgehalte wat terug
Het Vrije Volk – 29-01-1963 – Waterdrama voorbij
Het Vrije Volk – 31-01-1963 – Van Walsum: ‘Niemand kon dit water voorzien’
Auteur: Dave Datema
Gepubliceerd op: 22-01-1963