ROTTERDAM – Bij een woningbrand in de Rotterdamse wijk Bloemhof zijn afgelopen nacht elf mensen om het leven gekomen. Onder de slachtoffers zijn acht kinderen. Het is de brand met de meeste slachtoffers in Rotterdam, sinds de Tweede Wereldoorlog.

De woning, op de tweede en derde verdieping in de Oleanderstraat brandde in korte tijd volledig uit.

De slachtoffers maken allen deel uit van één familie, met Surinaamse achtergrond. Het jongste slachtoffer was vier jaar oud. Vijf mensen werden uit het pand gered. Ook zij zijn familie van de slachtoffers.

Redder

Het vuur ontstond rond twee uur ’s nachts op de begane grond of de eerste verdieping. Een overbuurman zag dat er brand was ontstaan en rende naar buiten.

“Ik lag op bed te lezen, omdat ik maar niet in slaap kon komen. Plotseling zag ik een vuurgloed en hoorde ik geknetter. Ik ben toen onmiddellijk naar buiten gegaan.”

(overbuurman Dirk Boom, Telegraaf, 03-01-1980)

Boom gooide wat ruiten in op de eerste verdieping om zo de bewoners te wekken. Later trapte hij ook een deur in. Vier mensen in dat appartement konden tijdig het pand verlaten. Een zestienjarig nichtje van de familie wist op eigen kracht het pand aan de vuurzee te ontsnappen.

Een tweede poging om de slapende bewoners te wekken mislukte, omdat de dakpannen op de bovenste verdieping door ijsvorming spiegelglad waren. “Door de ijzel op de dakpannen en de hoog oplaaiende vlammen moesten we onze pogingen helaas opgevangen”, zei Boom in De Telegraaf.

De brandweer was enkele minuten na de melding ter plaatse. Toen was er al sprake van een uitslaande brand. De slachtoffers konden toen het pand al niet meer verlaten.

Volgens de brandweer is het vuur aan de achtergevel van het gebouw ontstaan. In een mum van tijd had het vuur zich verspreid naar de tweede en de derde verdieping. Volgens de brandweer verspreidde het vuur zich zo snel dat de mensen op de twee bovenste verdiepingen niet te redden waren.

“Hoe triest het ook klinkt. Ik geloof niet dat de mensen op de tweede etage en de zolder nog door ons of anderen te redden waren geweest. Het vuur greep namelijk zeer snel om zich heen, door de houten vloeren en trappen in het pand”

(brandweercommandant Klouwens, Telegraaf, 03-01-1980)

Volgens de commandant is de brand aan de Oleanderstraat ‘de ergste die Rotterdam in de afgelopen jaren heeft gehad’.

Dit artikel gaat verder onder deze advertentie



Eenling

Op de begane grond viel het laatste slachtoffer, een 53-jarige man. Bij hem is vaker brand uitgebroken, zeggen buurtbewoners. Eerder was er al gerommeld met een kacheltje door de bewoner. Die kachel werd gestookt met houtblokken. Meerdere ruiten van zijn woning waren al vernield en de deur was gebarricadeerd.

Buurtbewoners hadden al meerdere keren gevraagd om iets te doen aan de eenling. Er is nooit actie ondernomen tegen de man.

“Die man op de begane grond was getikt. Die hadden ze al veel eerder weg moeten halen”,

(omwonenden, Het Vrije Volk, 03-01-1980)

“Andere buurtbewoners en ik hebben de politie en de gemeente Rotterdam al vele malen gealarmeerd over de situatie in de benedenverdieping, waar het enige Nederlandse slachtoffer woonde”

(omwonende, Telegraaf, 03-01-1980)

De buurt is het erover eens dat als er na de vorige brand was opgetreden, de elf doden voorkomen hadden kunnen worden.

Woede

Uren later was er vooral verdriet en verslagenheid in de straat om het drama dat zich had afgespeeld. Daarnaast heerst er ook woede.

“En niet alleen over de volstrekte machteloosheid om mensen uit het als een fakkel brandende oude pand te redden. Maar in de danig verkrotte staat, waarvan de huizen al meer dan vijftig jaar oud zijn en voor het merendeel – zoals in grote steden steeds meer voorkomt – worden bevolkt door buitenlandse gastarbeiders met hun gezinnen en ex-rijksgenoten met hun voltallige families – wordt de beschuldigende vinger gericht op de politie en de gemeente Rotterdam”

(Telegraaf, 03-01-1980)

Volgens omwonenden zitten ze bij een brand als deze ‘als ratten in een val’, door de staat van de woning. En mocht er weer brand uitbreken in deze woningen, waar veel mensen op elkaar gepakt zitten, dan is de kans groot dat er weer een groot aantal slachtoffers te betreuren zal zijn, zeggen ze.


Hoe ging het verder?

Op vrijdag 11 maart worden op de Zuiderbegraafplaats onder grote belangstelling van de Surinaamse gemeenschap de tien slachtoffers begraven. Honderden familieleden en vrienden zijn daarbij aanwezig.

De brand was inderdaad ontstaan op de begane grond. Enkele dagen later wordt Jan T. opgepakt. De werkloze meubelmaker bekent dat hij in een dronken bui ‘uit ballorigheid’ een brandende sigaret in de woning op de begane grond door een van de kapotte ramen had gegooid.

T. gaf toen dat hij een matras, die voor het kapotte raam zat, opzij had geduwd om vervolgens een peuk naar binnen te gooien. Volgens de brandweer was op die plek ook het vuur ontstaan. Getuigen hadden gezien dat T. iets bij het huis had gedaan en hadden dat ook verklaard aan de politie. Op basis van een signalement werd de 57-jarige man opgepakt.

Jan T. was weggelopen nadat hij de peuk naar binnen had gegooid. Later kwam hij terug om naar de brand te kijken.

De vraag die daarna ontstond is of één brandende sigaret zo’n grote brand kon veroorzaken. Nee, zei de verdachte, maar deskundigen dachten daar anders over.

De man wordt veroordeeld tot een straf van vijf jaar cel voor het veroorzaken van de brand met de dood van elf mensen tot gevolg. In hoger beroep wordt Jan T. vrijgesproken. Volgens het gerechtshof was het niet bewezen dat Jan T. met opzet brand heeft gesticht.

Verbetering

De brand in de Oleanderstraat was wel een wake-up call voor sommige instellingen. De brandweer begon, naar aanleiding van deze brand, een voorlichtingscampagne over brandpreventie in oude wijken. De eerste informatieavond was in de wijk Bloemhof, waar ook het huis aan de Oleanderstraat stond.

De geëiste verbetering van de woningen kwam er ook. Een deel van de woningen werd vernieuwd. Oleanderstraat 14, de plek van de brand, keerde niet terug.

Bronnen:

De Volkskrant – 03-01-1980 – Elf mensen komen om bij brand

De Telegraaf – 03-01-1980 – ‘In deze krotten zit je als een rat in de val’

Het Vrije Volk – 03-01-1980 – Verslagenheid én woede na ergste brand sinds jaren

Het Vrije Volk – 05-01-1980 – Peukje door open raam, rampbrand gesticht uit balorigheid

De Telegraaf – 07-01-1980 – Getuige bekent brandstichting

Het Vrije Volk – 02-04-1980 – Jan T. : ‘Ik had geen kwartje om de brandweer te bellen’

Het Vrije Volk – 01-08-1980 – Vijf jaar voor fatale brand Oleanderstraat

Het Vrije Volk – 23-10-1980 – Brandstichter Oleanderstraat op vrije voeten

Auteur: Dave Datema

Gepubliceerd op: 01-01-2020

Verhaalnummer: 146

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *