Skip navigation

Tag Archives: Opstand

Joodse demonstranten maken omstreden voorstelling onmogelijk

ROTTERDAM – Een groep van een kleine honderd demonstranten heeft vanavond een try-out van het omstreden toneelstuk ‘Het vuil, de stad en de dood’ verhinderd. Volgens de actievoerders is het stuk van Rainer Fassbinder antisemitisch.

De Amsterdamse Theaterschool, het Theater Lantaren en joodse organisaties zijn na de afgelasting in gesprek gegaan. Een eerste gesprek heeft vanavond niets opgeleverd.

De voorstelling zou vanavond om half negen beginnen in theater De Lantaren aan de Gouvernestraat. Maar nog voor de show hadden de tegenstanders het toneel al bezet.

Ook buiten was een demonstratie gaande met enkele honderden demonstranten. De paar honderd betogers in de Gouvernestraat droegen spandoeken met teksten als ‘2000 jaar Jodenvervolging is genoeg’.

  • Demonstratie in Rotterdam tegen opvoering Fassbinders “het vuil, de stad en de dood” voor theater De Lantaren , rechts acteur Jules Croiset. Foto: Rob Croes, Nationaal Archief/Anefo

Onder de actievoerders was de Joodse acteur Jules Croiset.

“Ik sta hier met twee petten op, als jood en als toneelspeler. Wij voelen ons door dit stuk diep beledigd!”

(acteur Jules Croiset, Telegraaf 19-11-1987)

Naast Croiset stonden ook journalisten Henk van Dorp en Frits Barend, historicus Lou de Jong en rabbijn Soetendorp bij de demonstranten. Laatstgenoemde voegde zich ook bij het gesprek na de afgelaste bijeenkomst.

“Wees blij dat we kunnen protesteren”, zei mevrouw J. Knieseyer van de Anne Frankstichting. “Want veertig jaar geleden konden we dat niet.”

(Dit artikel gaat verder onder deze advertentie)

Bezet

In de zaal waren ongeveer 250 mensen aanwezig. Daarvan was ongeveer de helft afkomstig uit de Joodse gemeenschap.

Sommige bezoekers lieten verbaal ook weten dat ze tegen de afgelasting waren van het stuk van de Amsterdamse Theaterschool. Ze scandeerden woorden als ‘censuur’.

“Daarop ontspon zich tussen een bezoeker in de zaal en rabbijn Soetendorp een heftig twistgesprek: “Ik wil het zien!”, aldus de bezoeker, waarop Soetendorp reageerde met “U kunt het lezen.” De bezoeker: “Theater moet je zien.” Maar Soetendorp liet zich niet intimideren en voegde de verontwaardigde toeschouwer toe: “Goed, wij verschillen van mening, maar ik heb de pastorale verantwoordelijkheid om antisemitisme te bestrijden.”

(NRC Handelsblad, 19-11-1987)

“Onder deze omstandigheden kan geen sprake zijn van een theatervoorstelling”, liet theaterdirecteur Fred van Hilst via de microfoon aan het publiek weten. “Iedereen wordt verzocht rustig en waardig de zaal te verlaten.”

  • Affiche van omstreden stuk Het vuil, de stad en de dood van Fassbinder. Foto: Joost Evers, Nationaal Archief/Anefo

Maar de mensen in mensen in de zaal weigerden om weg te gaan, alsof ze bang waren dat na hun vertrek het stuk alsnog opgevoerd zou worden.

Af en toe gingen Rabbijn Soetendorp en directeur Sonke van de Theaterschool even in gesprek. In de zaal stonden toen plukjes mensen te wachten op wat er zou gaan gebeuren. Zelfs een poging om iedereen naar buiten te loodsen door de muziek van het theater aan te zetten mislukte.

Blijdschap

Toen het buiten in de Gouvernestraat duidelijk werd dat de gewraakte voorstelling niet door zou gaan, brak een oorverdovend lawaai los. Sommigen deden zelfs een vreugdedans.

Agenten grepen wel in toen iemand dreigde ‘een bom te gooien’. De man is meegenomen door de politie.

Die blijdschap was ver te zoeken bij de mensen van de Amsterdamse Theaterschool. Adjunct-directeur Weber van de theaterschool was geëmotioneerd over de afgelasting.

“We zijn monddood gemaakt. Dit is net zo erg als de boekverbrandingen van vroeger.”

(adjunct Weber, Theaterschool Amsterdam, Telegraaf 19-11-1987)

Volgens een woordvoerder van de theaterschool gaat het juist om een ‘heel integer’ stuk. De regisseur en de acteurs lieten zich vanavond niet zien.

De opveoring van het toneelstuk van de Duitse regisseur en schrijver Rainer Werner Fassbinder is het eindexamenproject van aankomend regisseur Johan Doesburg.

Het stuk gaat over een rijke Joodse projectontwikkelaar die profiteert van de sloop van een oude historische wijk. In het stuk brengt de hoofdpersoon een hoer (dochter van een oud-Nazi) om het leven en hij ontloopt zijn straf door zijn goede connecties met het corrupte stadsbestuur.

Volgens de actievoerders is het stuk puur antisemitisch en worden anti-semitische vooroordelen door de schrijver benadrukt en bevestigd.

In Duitsland werd het stuk nooit opgevoerd om dezelfde reden. Fassbinder wilde acht jaar geleden met het Frankfurter Theater het stuk ook al eens opvoeren, maar binnen die theatergroep zorgde het stuk voor nogal wat verzet. Fassbinder nam ontslag. Een film ging een jaar later wel probleemloos in première. De film was voor het eerst te zien in Rotterdam.

  • Foto: Demonstratie in Rotterdam tegen opvoering Fassbinders “het vuil, de stad en de dood” voor theater De Lantaren , rechts Jules Croiset. Foto: Rob Croes, Nationaal Archief/Anefo. Licentie: Public Domain

Onderzoek

Het Openbaar Ministerie heeft aangekondigd onderzoek te gaan doen naar het stuk. Daarop is gisteren een proefvoorstelling geweest achter gesloten deuren. Officier van Justitie Sin Sjoe kon nog geen mededeling doen over mogelijk antisemitisme.

Er is voorafgaand aan de try-out nog overleg geweest tussen de top van justitie en burgemeester Peper. Maar die zagen op basis van de inhoud van het theaterstuk blijkbaar geen reden om het tegen te houden, tot ergernis van de Joodse organisaties.

“Wat van ons wordt gevraagd is ingrijpen met het middel van de censuur. Een wapen dat wij niet kunnen en willen hanteren. Een wapen ook dat onlosmakelijk verbonden is met een maatschappij die door welhaast iederéén in dit land wordt verfoeid.” (Kunstwethouder Linthorst, Het Vrije Volk, 17-11-1987).

Joodse organisaties zoals de Anne Frankstichting en zelfs minister Korthals Altes van Justitie had de producent gevraagd het stuk te schrappen.

Hoe ging het verder?

Een dag na de geschrapte try-out kwamen beide partijen tot een compromis: er kwam een besloten voorstelling met een discussie achteraf. Alleen mensen uit de Joodse gemeenschap zaten in het publiek.

Een van de meest prominente tegenstanders van het toneelstuk, Jules Croiset, zou meerdere keren per brief bedreigd zijn. Mede vanwege de bedreigingen werd het toneelstuk definitief geschrapt. Daarmee stopte ook het onderzoek van justitie.

Toch kwam een maand later het nieuws naar buiten dat Croiset ontvoerd zou zijn door een fascistische jongerenorganisatie. Maar dat bleek in scene te zijn gezet, net als alle dreigbrieven.

Een paar maanden later ging het stuk toch écht in première, in New York, vlakbij Broadway.

Kwam het stuk ooit nog terug naar Nederland? Ja. In 2002 wordt het stuk opgevoerd. Dit keer was er geen enkele wanklank te horen. De regisseur was… opnieuw Johan Doesburg.

Om ophef te voorkomen werd er vooraf zo min mogelijk ruchtbaarheid gegeven aan de voorstellingen.

Het bovenstaande stuk is geschreven in het kader van de Maand van de Geschiedenis 2018. Het thema van het jaar is opstand. Wat in 1987 nog een opstand teweeg kon brengen, is jaren later totaal geen reden voor enige woede, zo blijkt.

Bronnen:

Het Vrije Volk – 18-11-1987 – Justitie onderzoekt ‘Fassbinder’

Het Vrije Volk – 19-11-1987 – ‘U wilt wat wij willen, geen anti-semitisme, geen fascisme’

Telegraf – 19-11-1987 – Demonstranten verhinderen toneelstuk van Fassbinder

NRC Handelsblad – 19-11-1987 – Heftige botsing van standpunten over Fassbinder

Trouw – 26-10-2002 – ‘Het Vuil, de Stad en de Dood’ kan nu wel

Auteur: Dave Datema

Gepubliceerd op: 01-10-2018

Verhaalnummer: 211

Rechter maakt einde aan wekenlange staking van vuilnisdienst in Rotterdam

ROTTERDAM – Er komt een einde aan de grote hoeveelheden huisvuil die in Rotterdam op straat liggen opgehoopt. De rechter heeft verdere acties tegen loonsverlaging bij de reinigingsdienst (ROTEB) verboden, net als de staking bij het Openbaar Vervoer (RET) en het energiebedrijf (GEB).

In Rotterdam is het afval al bijna een maand niet meer opgehaald. Het vuilnis ligt op veel plaatsen in enorme hopen langs de weg. Ratten hebben vrij spel in de straten.

“Voorbijgangers lopen met een grote boog om de hoog opgestapelde vuilniszakken bij brandweerpost Zaagmolenkade heen. Een deel van het vuil is afgegleden naar de rijbaan. Automobilisten rijden er stapvoets voorbij”

(Het Vrije Volk, 26-11-1983)
  • Postende stakers voetballen voor een grote hoop vuilnis. Foto: Rob Bogaerts, Nationaal Archief/Anefo

Sommige Rotterdammers zijn de stank en het straatbeeld  zat. “Er zijn al een paar vechtpartijtjes geweest”, zeggen een paar stakers van de ROTEB bij de vuilverbranding aan de Brielselaan tegen de verslaggever van Het Vrije Volk. “En er zijn wat mensen die hebben geprobeerd om de boel in brand te steken. Maar verder valt het best wel mee.”

Sommige straten in het Oude Noorden zijn bijna onbegaanbaar door de tijdelijke vuilnisbelt die daar is ontstaan. Aan de andere kant zie je in Hillegersberg, het rijkere gedeelte van de stad, geen enkele zak langs de kant van de weg liggen. Waar die zakken blijven is een raadsel.

“In de meeste andere stadswijken ontkomen ze er niet aan, maar als het even kan worden de zakken wel ordelijk gestapeld, zo ver mogelijk van de voordeuren weg. In het gelid geplaatste viezigheid: niet eens ‘een soort uiting’ of het moest een uiting van hygiënische burgerzin zijn.”

(Het Vrije Volk, 26-11-1983)

De rechtszaak tegen de stakers van de ROTEB was aangespannen door Rotterdamse middenstanders. Die zeggen grote schade te leiden door de actie van met name de reinigingsdienst. Door de grote hopen afval langs de weg, mijden klanten hun winkels, zeggen ze. De schade zou tussen de 50 en 150 miljoen gulden liggen.

  • Enorme stapel huisvuil in Rotterdam, die is blijven liggen door de stakingen tegen de kortingen op salarissen. Foto: Rob Bogaerts, Nationaal Archief/Anefo

Uitspraak

De Rotterdamse rechter heeft vandaag geoordeeld dat het huisvuil nog niet heeft geleid tot aanwijsbare schade voor de volksgezondheid. Maar “het is niet verantwoord om te blijven toezien totdat de gevaren zich manifesteren”.

Daarnaast nodigt al dat huisvuil niet uit om even de Sinterklaasinkopen te gaan doen, geeft ook de rechter toe, in een periode die voor de winkeliers erg belangrijk is.

Ook de staking van RET-personeel werd verboden “omdat deze vrijwel samenvalt met de extra koopavonden voor Sinterklaas”. Personeel van de RET legde acht dagen geleden het werk neer.

Volgens de rechter zorgen alle acties bij elkaar (inclusief het dreigement van de GEB om de straatverlichting uit te zetten op koopavond) dat sommige bedrijven worden bedreigd in hun voortbestaan door de acties.

De uitspraak van de rechter was een harde klap voor de tegenstanders van de omstreden Kortingswet. Veel stakende werknemers van de RET waren bij elkaar gekomen in zalencentrum Palace.

Nadat het nieuws van de uitspraak van de rechter bekend werd vochten woede en verdriet om voorrang.

“Het lijkt wel of we hier in Rusland zitten. We vechten voor ons inkomen. Ik verdien 1773 gulden netto per maand en daarvan moet ik er nu 60 inleveren. Dankzij Bestek ’81 was ik al 200 gulden achteruit gegaan. En nu mogen we niet eens meer actie voeren.”

(technicus in Het Vrije Volk, 29-11-1983)

De stakingsleiders konden rekenen op een staande ovatie van de aanwezige collega’s.

(Dit artikel gaat onder deze advertentie verder)

Kortingswet

Dat een groot deel van het land nu plat ligt komt door het protest tegen de kortingswet. Ambtenaren gaan er drie procent in loon op achteruit.

Het kabinet onder leiding van CDA-premier Lubbers probeert al een paar jaar de rijksuitgaven terug te dringen. Die waren sinds het begin van de jaren ’70 toegenomen van 45% tot 62% van het Bruto Binnenlands Product (BNP).

Tegenover de korting van het loon stond een arbeidstijdverkorting, maar dat kon de woede onder de ambtenaren niet wegnemen. Ondanks de afspraak tot loonmatiging in het Akkoord van Wassenaar leidt het tot de eerste acties.

Dat de ambtenaren gingen staken was vrij uitzonderlijk. Tot 1980 was het voor ambtenaren niet toegestaan om het werk neer te leggen.

  • Politiewagen voor het huis van premier lubbers met op de voorgrond vuilniszakken. Foto: Marcel Antonisse, Nationaal Archief/Anefo

Chaos

De stakingen beperken zich niet tot Rotterdam. Ook in andere steden is sprake geweest van chaotische situaties.

In Schiedam en Vlaardingen ging gisteravond de straatverlichting uit op koopavond. Bijna alle winkels bleven daarom dicht. Alleen de V&D bleef open.

In Dordrecht heeft het gemeentelijk energiebedrijf de tv-netten Nederland 1 en Nederland 2 op zwart gezet. Ook daar was er het plan om de straatverlichting uit te zetten, maar dat plan werd niet doorgezet, nadat het stadsbestuur had gedreigd met een rechtszaak.

In Delft zorgden de acties om een andere reden voor chaos. De stroom was uitgevallen. De politie kreeg zoveel belletjes van mensen die klaagden over deze nieuwe actie van de ambtenaren dat de telefoonlijnen overbelast raakten. Maar in de praktijk bleek het gewoon te gaan om een storing. Toch gingen zestig boze mensen naar het energiebedrijf Delfland en gooiden bloembakken door de ruiten van het gemeentelijke energiebedrijf.

(Dit artikel gaat onder deze advertentie verder)

    Aan het werk

    De vakbonden laten weten dat ze tegen de uitspraak van de rechter in beroep gaan, maar zo’n procedure kan maandenlang duren. Daarmee zijn de acties in Rotterdam van de baan.

    Niet overal worden de acties stopgezet. In Amsterdam gaf de rechter wel toestemming aan de stadsreiniging om door te gaan met hun acties. Daar is de nood minder hoog, omdat er afspraken zijn gemaakt tussen de reinigingsdienst en de GG en GD over ingrijpen als de volksgezondheid in gevaar komt. Daar was in Rotterdam geen sprake van.

    Ook bij de NS wordt verder gestaakt. In delen van Limburg rijden ook morgen geen treinen meer.

    In onze regio zijn de acties evenmin van de baan. De brug- en sluitwachters staken nog steeds. En ook het streekvervoer op Voorne-Putten en in Rozenburg ligt nog steeds plat.

    Hoe ging het verder?

    Alle acties ten spijt, de kortingswet kwam er toch. Vlak voor kerst ging de Eerste Kamer akkoord met een korting van 3 procent op het ambtenarenloon. Ook de uitkeringen gingen omlaag. De Tweede Kamer ging een week daarvoor al akkoord.

    Het bovenstaande verhaal is geschreven in de serie voor de Maand van de Geschiedenis 2018. Het thema dit jaar is Opstand. In dit ‘stinkende’ verhaal staan de gevolgen centraal als één bepaalde partij in opstand komt.

    Bronnen:

    Het Vrije Volk – 04-11-1983 – We houden het uit tot Kerstmis

    Het Vrije Volk – 26-11-1983 – Ratten lachen in hun vuistje

    Het Vrije Volk – 30-11-1983 – Einde acties lijkt nabij

    Volkskrant – 30-11-1983 – Huisvuil moet van straat in Rotterdam en mag in Amsterdam blijven liggen

    Vakbond FNV – De grote ambtenarenstaking van 1983

    Auteur: Dave Datema

    Gepubliceerd op: 01-10-2018

    Verhaalnummer: 209

    Meer dan een half miljoen betogers op het Malieveld tegen kruisraketten

    DEN HAAG – Op het Malieveld in Den Haag hebben vandaag 550.000 mensen actie gevoerd tegen de plaatsing van 48 kruisraketten bij Woensdrecht. Daarmee was het de grootste protestactie die ooit in Nederland is gehouden. Opvallend was de toespraak van Prinses Irene.

    Het was een komen en gaan vanmiddag in Den Haag. In totaal waren er 3.000 bussen, tal van treinen, auto’s, fietsen en zelfs boten nodig om iedereen in de residentie te krijgen. In het hele land is geen touringcar meer te krijgen.

    Volgens de politie is de betoging en de mars langs het Binnenhof, ondanks de omvang, uitstekend verlopen. Er waren nauwelijks incidenten, zegt de politie. Er zijn wel zestien tegendemonstranten opgepakt, die de betoging wilde verstoren. Onder hen waren enkele rechts-extremisten die de Hitler-groet brachten.

    • Begin van de tocht van het Malieveld naar het Binnenhof; spandoek “Belubber de kruisraket”. Foto: Rob Bogaert, Nationaal Archief/Anefo

    Opbouw

    De eerste mensen op het Malieveld verschenen om zeven uur vanmorgen. Het waren de paar honderd medewerkers van het organiserende Komitee Kruisraketten Nee.

    Het podium was toen al opgesteld. Langs de zijkant van het veld staan de kraampjes van politieke partijen, vakbonden en andere actiegroepen die zich bij deze actie hebben aangesloten.

    Bij het tweede demonstratieterrein, bij het Zuiderpark, arriveerden een paar uur later de eerste bussen. Ironisch genoeg ging het om de bussen uit Woensdrecht, de plaats waar de omstreden kruisraketten moeten komen. Vijf bussen hebben de reis vanuit het Brabantse dorp gemaakt.

    Een gemeenteraadslid uit het dorpje liet aan Het Vrije Volk weten dat het niet alleen om hen gaat. “We willen ook niet dat die raketten elders in Nederland worden geplaatst”.

    • Demonstranten met kruisraketten als muts op het Malieveld. Foto: Rob Bogaerts, Nationaal Archief/Anefo

    Drukte

    De drukte werd echt merkbaar tegen tien uur. Treinen met demonstranten uit Groningen en Friesland waren dan al uren onderweg. Ondanks de ambtenarenactie tegen een loonkorting van 3,5 procent (NS-personeel en agenten droegen vandaag speciale actie-buttons) werden er vandaag toch extra treinen ingezet.

    Op de stations in Leiden, Amsterdam en Utrecht stonden grote groepen mensen te wachten om met de trein naar Den Haag te kunnen. De treinen zelf zaten dan al bomvol. Vanuit Delft kwamen de demonstranten per boot naar Den Haag.

    Alle mensen schuifelden voetje voor voetje naar het Malieveld. En daar is het vol. Zo vol heeft niemand het er ooit gezien.

    Het Malieveld is rond het middaguur één grote mensenmassa. Dan zijn er –naar schatting- nog 70.000 mensen onderweg richting Den Haag.

    (Het artikel gaat verder onder deze advertentie)

    Verrassingsoptreden Prinses Irene

    Veel mensen konden nauwelijks iets zien, omdat de afstand naar het podium op het Malieveld veel te groot was. Maar via de vele radiootjes die de mensen bij zich hadden, werd duidelijk dat ook prinses Irene een toespraak heeft gehouden. Zij deelde haar bezorgdheid over de plaatsing van de kruisraketten en de wapenwedloop tussen de Verenigde Staten en de Sovjetunie.

    “We hebben wapens gemaakt waardoor we aan de rand van de afgrond staan. We kunnen geen fout meer maken, anders wordt de hele wereld vernietigd.” (Irene van Lippe-Bieserfeld)

    Omdat zij geen lid meer is van het koninklijk huis, kon zij deze politieke uitspraken ook doen, was de uitleg van premier Lubbers. Ook oud-premier Den Uyl hield een toespraak.

    Tevredenheid

    De organisatie van Komitee Kruisraketten Nee was uitermate tevreden over het verloop van de betoging. Er zijn nog plannen om een onofficieel referendum te houden onder de bevolking, maar wanneer dat zal zijn is nog niet bekend.

    Regeringspartij CDA noemde de demonstratie “een indrukwekkend signaal”. Een andere regeringspartij, de VVD, was minder onder de indruk. Kamerlid Joris Voorhoeve noemde de actie in de Telegraaf ‘eenzijdig en geen bijdrage leveren aan de oplossing van het probleem van de kernbewapening.’

    • Demonstranten in het Zuiderpark met spandoek “Liever een Rus in mijn bed dan een kruisraket”. Foto: Rob Croes, Nationaal Archief/Anefo

    In totaal hebben in de afgelopen twee weekenden in Europese steden meer dan drie miljoen mensen actie gevoerd tegen de Russisch-Amerikaanse wapenwedloop.

    Premier Lubbers was ook onder de indruk van de grootste demonstratie uit de Nederlandse geschiedenis. Maar in een reactie op televisie benadrukte hij dat niet de grootte van een betoging, maar de verhoudingen in de Tweede Kamer uiteindelijk de doorslag moeten geven.

    Hoe ging het verder?

    De actie tegen kruisraketten op het Malieveld is nog altijd de grootste demonstratie die ooit ons land is gehouden.

    Een jaar later kwam het Komitee Kruisraketten Nee met een petitie tegen de plaatsing van de kruisraketten. Een jaar na de actie op het Malieveld wordt 3,7 miljoen handtekeningen tegen de plaatsing van de raketten overhandigd aan premier Lubbers.

    • Affiche Komitee Kruisraketten Nee

    Het kabinet stemde alsnog in met de plaatsing van de raketten, weliswaar met twee jaar uitstel. Nederland zou kruisraketten plaatsen als de Sovjet-Unie op 1 november 1985 meer dan 378 SS-20-kernraketten zou hebben gestationeerd.

    Het uitstel zorgde er wel voor dat de raketten uiteindelijk niet werden geplaatst. Er kwam een doorbraak in de onderhandelingen over de wapenwedloop. Daardoor werd de grens van 378 kernraketten niet gehaald.

    Het bovenstaande verhaal maakt deel uit van de serie verhalen uit de Maand van de Geschiedenis 2018. Het thema van dit jaar is Opstand.

    Bronnen:

    Het Vrije Volk – 31-10-1983 – De laatste bus kwam om kwart voor drie

    De Telegraaf – 31-10-1983 – Vredesmars houdt politici verdeeld

    NRC Handelsblad – 31-10-1983 – Vredesberaad richt zich op krachtmeting met CDA

    Auteur: Dave Datema

    Gepubliceerd op: 01-10-2018

    Verhaalnummer: 226

    ‘Shell-directie laat blokkade raffinaderij Pernis met geweld verwijderen’

    ROTTERDAM – Een blokkade van stakend Shell-personeel bij de raffinaderij van Pernis is met geweld verwijderd. Knokploegen zouden hebben gehandeld in opdracht van de Shell-directie. Of de staking nog verder gaat beslissen de vakbondsleden morgen.

    Een paar honderd mensen zouden, gekleed in donkere overalls, op de poorten zijn afgelopen, zeggen mensen van de vakbond. Gewapend met zware tangen, branders en een lasaggregaat knipten zij de poort open.

    Omdat er al klappen waren gevallen en ook bij andere poorten een sfeer van geweld hing, haalde de Industriebond alle stakers naar het actiecentrum. Werkwillenden konden daardoor weer het terrein op.

    • Posters maken een praatje door het hek met werkende leden van de “afbouwploeg”. Foto: Rob Croes, Nationaal Archief/Anefo

    Afkeuring

    Voorzitter Arie Groenevelt van Industriebond FNV stond erbij toen de poort van het Shell-terrein werd geforceerd. Hij spreekt van ‘grof geweld’ en noemt dat ‘onverantwoord’. Industriebond CNV, die niet achter de actie staat, keurt het ingrijpen van Shell ook af.

    De directie van Shell ontkent met klem dat er geweld is gebruikt. Er zijn filmbeelden gemaakt, zodat er bewijs is dat de het verwijderen van de blokkade ‘geruisloos’ is verlopen, laat het bedrijf weten aan NRC Handelsblad.

    De vakbonden voeren al vijf weken actie voor de invoering van een vijfdaagse werkweek van 35 uur. Op dit moment draait een deel van de medewerkers in de continudienst vier diensten per week. Dat is fysiek te zwaar, zo zeggen de bonden.

    • Demonstratie van werkwilligen voor het Rotterdamse Stadhuis op de Coolsingel met spandoeken. Foto: Koen Suyk, Nationaal Archief/Anefo

    Dit artikel gaat verder onder deze advertentie

    Protest

    De afgelopen dagen nam het interne protest tegen de staking toe. De Ondernemingsraad van Shell staat niet achter de acties.

    Voorzitter Ockeloen zegt dat door de staking er straks de banen verloren gaan, waar de vakbonden hard voor lijken te knokken. “Door deze actie gaan we allemaal naar de kelder”, liet hij weten aan het NRC Handelsblad. “Winnaars of verliezers zijn er in deze zaak niet. Er zijn alleen maar verliezers. Maar ik ben er wel zeker van dat Shell de langste adem heeft.”

    Gisteren voerden zo’n vijfhonderd werkwilligen actie in het centrum van Rotterdam. Burgemeester Van der Louw kreeg een petitie die ondertekend was door bijna vierduizend medewerkers. Dat komt neer op meer dan de helft van het personeel van Shell Pernis en Moerdijk.

    Ook gisteren werden medewerkers van Shell die aan de slag wilden tegengehouden bij de poort. Daarmee gingen de actievoerders in tegen het ultimatum dat Shell had gesteld. Die moesten voor drie uur gistermiddag de eerste werkwillenden weer op het terrein toelaten, zodat de raffinaderij niet helemaal stilgelegd hoefde te worden.

    • Shell Pomp. Foto: Rob Croes, Nationaal Archief/Anefo

    FNV-voorzitter Wim Kok kan wel rekenen op steun uit binnen- en buitenland. Naast steunbetuigingen van het personeel van bedrijven als Esso, AKZO, Mobil en Hoogovens was er ook steun van buitenlandse vakbonden. Bij het kunstmestbedrijf Albatros (een dochter van Shell en DSM) werd ook het werk neergelegd deze week.

    Dit artikel gaat verder onder deze advertentie

    Problemen

    De staking bij Shell zorgt ervoor dat andere partijen ook in de problemen raken. Zo dreigt er een benzinetekort aan de pompen te ontstaan, niet alleen in Nederland, maar ook in delen van België en West-Duitsland.

    Volgens Shell is het niet mogelijk om de benzineschaarste op te vangen door brandstof vanuit het buitenland te importeren. De oliemaatschappij heeft al een paar tankers, die in Rotterdam niet gelost zouden worden, laten uitwijken naar andere havensteden.

    Omdat er geen aardolie wordt verwerkt in Pernis en de oliewinning van de NAM (Nederlandse Aardolie Maatschappij) gewoon doorgaat, lijkt ook dat bedrijf in de problemen te komen. De NAM onderzocht zelfs al de mogelijkheden om mammoettankers af te huren, waar ruwe olie in zou worden opgeslagen.

    Vooral in de transportsector wordt de situatie nijpend. Sommige bedrijven hebben nog maar voor een paar dagen brandstof. Het streekvervoer is al aan het nadenken over noodmaatregelen.

    Hoe ging het verder?

    In de weken na het beëindigen van de staking bij Shell werd er steeds meer duidelijk over wat nu precies bij de raffinaderij had plaatsgevonden.

    Shell had van te voren de politie ingelicht over het openbreken van de blokkade van de poort. De politie antwoordde dat de politie niet zou helpen, maar alleen zou ingrijpen, als de situatie uit de hand zou lopen. Via burgemeester Van der Louw werd ook de FNV op de hoogte gesteld.

    Over de werkwillenden was volgens de vakbonden ook nog wel iets te doen. Bij de demonstratie in Rotterdam, zou personeel van de kantoren in Rotterdam en Den Haag zijn geronseld om mee te doen.

    Minister Albeda van Sociale Zaken zat ook met de zaak in de maag. Daarom werd advies gevraagd aan de Sociaal-Economische Raad (SER) over een nieuwe stakingscode, die rechten en plichten van niet alleen de stakers, maar ook van de werkwillenden bij een arbeidsconflict regelt.

    FNV-voorzitter Wim Kok (de latere premier) vond de SER niet echt de goede partij om zo’n stakingscode op te stellen. Het CNV vond dat geen probleem.

    De staking heeft Shell, volgens eigen berekeningen, zo’n 50 miljoen gulden gekost. Het heeft tot 6 oktober 1979 geduurd voordat heel Shell Pernis weer operationeel was.

    Ruim een maand later lag er een cao op tafel. CNV, die de actie bij Shell niet ondersteunde, tekende de overeenkomst. FNV deed dat niet. In de stukken werden namelijk geen toezeggingen gedaan over de invoering van de 35-urige werkweek. Toch gold de cao voor alle werknemers.

    Werknemers van Shell-Pernis hebben een paar maanden later een eigen vakbond opgericht, uit ontevredenheid met de bestaande bonden. Het ging vooral om de werkwilligen, die dus wel aan het werk wilden, maar niet konden.

    In december kwam de Industriebond FNV opnieuw met een voorstel voor een vijfploegen-systeem. Daarover werd weer gesproken, maar het leverde opnieuw niets op. Toch gingen de meeste bedrijven over op het nieuwe systeem. Pas in 1989 ging Shell overstag.

    Het bovenstaande verhaal is geschreven voor de Maand van de Geschiedenis van 2018. Het thema van dat jaar is opstand. Centraal in dit verhaal staat de manier waarop een opstand of staking soms op onverwachte manier neergeslagen kan worden.

    Bronnen:

    De Waarheid – 27-09-1979 – Albatros volgt Shell

    Het Vrije Volk – 27-09-1979 – Shellstakers krijgen hulp uit buitenland

    NRC Handelsblad – 27-09-1979 – Directie Shell stelt stakers ultimatum

    Het Vrije Volk – 28-09-1979 – Staking Shell voorbij: gebogen voor geweld

    NRC Handelsblad – 28-09-1979 – Ingreep Shell maakt einde aan staking

    Het Parool – 28-09-1979 – FNV-bond blaast staking Shell af

    NRC Handelsblad – 29-09-1979 – Regering blij met afloop staking Shell

    Trouw – 05-10-1979 – Albeda vraagt SER advies stakingscode

    Het Vrije Volk – 09-10-1979 – Shell meldde actie eerst bij de politie

    Het Parool – 06-11-1979 – Shell-cao alleen door CNV-bond getekend

    Vakbond FNV – De staking bij shell in 1979

    Leeuwarder Courant – 21-12-1979 – FNV opnieuw naar Shell met vijf ploegen-eis

    Auteur: Dave Datema

    Gepubliceerd op: 01-10-1979

    Verhaalnummer: 204

    PvdA-kantoor bezet vanwege komst megabordeel

    ROTTERDAM – Boze inwoners van de Rotterdamse wijk Feijenoord en het Noordereiland hebben vanmorgen het PvdA-kantoor bezet. Het is een protest tegen de plannen voor een megabordeel, het Eroscentrum, bij het Poortgebouw aan de Stieltjesstraat.

    Het partijgebouw aan de Goudse Rijweg is op slot. Voor de ramen hangen affiches met de eisen die de tijdelijke bewoners stellen. ‘Eroscentrum NEE’, staat er te lezen.

    Een bezoekster leest pamfletten over de bezetting. Foto: Koen Suyk, Nationaal Archief/Anefo

    De bezetters willen afdwingen dat er nog voor de gemeenteraadsvergadering van 22 maart een extra vergadering komt van het afdelingsbestuur van de Partij van de Arbeid over de komst van het Eroscentrum.

    De Partij van de Arbeid heeft veel macht in de stad. De partij heeft een absolute meerderheid in de Rotterdamse gemeenteraad. Alle acht wethouders zijn ook door die partij geleverd. De gewestelijke afdeling van de Partij van de Arbeid heeft al ingestemd met de komst van het Eroscentrum.

    Volgens de actievoerders zijn er tot aan de gemeenteraadsvergadering nog twee gewestelijke vergaderingen van de Partij van de Arbeid. Afdelingssecretaris Pettinga zegt dat het nog maar de vraag is of er op die vergaderingen plek is voor het ‘Eroscentrum’.

    Het Poortgebouw in Rotterdam waar een eroscentrum gevestigd wordt. Foto: Koen Suyk, Nationaal Archief/Anefo

    Actie

    De bezetting verliep vrij gemoedelijk. De ongeveer twintig buurtbewoners kwamen rond 10 uur het pand binnen en lieten de aanwezige PvdA-medewerkers vertrekken. Daarna gingen de deuren op slot.

    In de loop van de dag kregen de actievoerders, allen lid van de bewonersorganisatie Feyenoord-Noordereiland (BOF) steun van andere bewoners uit de wijk.

    “Er is onzorgvuldig met onze argumenten tegen een eroscentrum omgesprongen”, vertelt Pim Janse van de BOF tegen Het Vrije Volk. “Door de PvdA. Die is verantwoordelijk voor demogelijke vestiging van een eroscentrum in het Poortgebouw. Daarom zitten we hier.”

    Dit artikel gaat verder onder deze advertentie

    Eroscentrum

    Het plan voor het prostitutiecentrum bij het Poortgebouw werd anderhalf jaar geleden gelanceerd door burgemeester Van der Louw (afgevallen locaties waren het HAL-kantoor en een locatie op de Weena).

    De plannen zijn nodig om Katendrecht te ontlasten, dat al jaren gebukt gaat onder overlast, veroorzaakt door de seksindustrie. Katendrecht is al decennia onlosmakelijk verbonden met prostitutie, maar sinds het begin van de jaren ’70 groeit de overlast tot zo’n hoogte dat de bewoners het recht in eigen hand nemen.

    Bewonersorganisatie Areka van Katendrecht is dan ook blij met de plannen voor een Eroscentrum. Dat in tegenstelling tot de bewoners van Feijenoord en het Noordereiland.

    Het Poortgebouw is op dit moment nog in handen van de gemeente Rotterdam. Het wordt verkocht aan een exploitant. Tussen twee havens moet dan een drijvend hotel komen met honderden bedden.

    Ondanks de toezegging van Van der Louw dat ‘de sexoverlast in de rest van de stad bestreden zou worden’, is er al meteen de angst dat de prostitutie toch zich gaat verspreiden over de omliggende wijk.

    Hoe ging het verder?

    Ondanks alle inzet vochten de inwoners van Feijenoord en het Noordereiland lange tijd een verloren strijd. De extra vergadering kwam er niet. Na acht dagen hielden de actievoerders hun bezetting voor gezien.

    Ook op de gemeenteraadsvergadering kwam er geen verandering meer: met 24 stemmen voor en 19 tegen ging de vestiging van het Eroscentrum bij het Poortgebouw door.

    Het was misschien wel een van de best beveiligde raadsvergaderingen uit de Rotterdamse geschiedenis. Iedereen op de publieke tribune (en dat waren best veel mensen) werd gefouilleerd. “Het stadhuis is verbouwd tot een vesting”, schreef Het Vrije Volk.

    Het debat duurde zeven uur en er kwamen meerdere alternatieven op tafel, die allemaal weggestemd werden.

    Na de definitieve stemming kwamen de verwensingen en spreekkoren. Voor het stadhuis aan de Coolsingel werden rookbommen afgestoken. In Feijenoord werd een pop die verantwoordelijk wethouder Van der Have (PvdA) moest voorstellen in brand gestoken.

    Een paar dagen later was er weer onrust, toen wat mensen proberen het Poortgebouw in brand te steken, maar de schade bleef beperkt.

    Tenslotte kwam er hulp uit onverwachte hoek. Ambtenaren berekenden wat de gevolgen van het Eroscentrum zouden zijn voor de woningbouwplannen van de gemeente.

    De bouw van het prostitutiecentrum maakte het onmogelijk om een goede woonwijk neer te zetten, was de conclusie van het onderzoek. Die conclusie sloeg in als een bom op het stadhuis.

    Een van de voorwaarden van het aanwijzen van het Poortgebouw was dat de bouw van het aantal geplande woningen door kan gaan. Maar dat zou met het Eroscentrum ‘erg moeilijk gaan worden’, schreven de ambtenaren. Er was al rekening gehouden met 250 nieuwe woningen minder, maar dat aantal zou waarschijnlijk een stuk hoger uitvallen.

    Het rapport was de doodsteek voor de plannen voor het Eroscentrum bij het Poortgebouw. Het kon de prullenbak in.

    De gemeente Rotterdam moest dus weer opnieuw beginnen met zoeken. De gemeente kwam uit bij drijvende hotels bij de Euromast. Ongeveer een jaar na dit verhaal volgde er weer een bezetting, dit keer van de Euromast, door mensen uit Delfshaven, Middelland en het Nieuwe Westen.

    Uiteindelijk stak de Raad van State een stokje voor de plannen van de gemeente. De Raad oordeelde dat de plannen van de gemeente in strijd waren met het bordeelverbod.

    Het bovenstaande verhaal is geschreven voor de Maand van de Geschiedenis van 2018. Het thema van dat jaar is ‘Opstand’.

    Bronnen:

    NRC Handelsblad – 06-03-1979 – Kantoor PvdA bezet in strijd tegen prostitutie

    Het Vrije Volk – 06-03-1979 – Actievoerders zetten alles op video

    Volkskrant – 06-03-1979 – Plan eroscentrum leidt tot bezetting

    Trouw – 07-03-1979 – PvdA-gewest geeft toe aan eisen bezetters

    Het Vrije Volk – 08-03-1979 – Bij PvdA weer erostwijfels

    Het Vrije Volk – 23-03-1979 – Politiemacht bij Eros-debat

    NRC Handelsblad – 23-03-1979 – Raadsleden vluchten na goedkeuring eroscentrum

    NRC Handelsblad – 26-03-1979 – Brandje bij deur van Rotterdams toekomstige prostitutiecomplex

    Het Vrije Volk – 26-10-1979 – Studie slaat op stadhuis in als bom

    RTV Rijnmond – 07-02-2017 – Vergeten Verhalen – Geen hoerenkast bij de Euromast

    Auteur: Dave Datema

    Gepubliceerd op: 01-10-2018

    Verhaalnummer: 212

    Rotterdamse politie in verzet tegen eigen politiechef

    ROTTERDAM – De Rotterdamse hoofdinspecteur Bouwe Kalma heeft het voorgoed verbruid bij een groot deel van zijn eigen korps. De uitgesproken linkse Kalma waagde het gisteren om mee te lopen in een demonstratie van aanhangers van de terreurgroepering Rote Armee Fraktion (RAF) die zich onder meer keert tegen politie en gezag. Zijn optreden heeft zoveel kwaad bloed gezet, dat veel collega’s vinden: “Hij eruit of wij eruit.”

    Het ging er fel aan toe tijdens de betoging voor het Duitse consulaat aan de Parklaan in Rotterdam. De demonstranten verklaarden zich solidair met de RAF en riepen: “Hun strijd, onze strijd, internationale solidariteit!” Ook scholden ze agenten uit voor fascisten en zwarthemden. Kalma stond erbij en keek ernaar.

    • De Rotterdamse politieinspecteur Bouwe Kalma. Foto: Hans Peters, Nationaal Archief/Anefo

    Rotterdamse agenten reageren verbijsterd. Het leek wel of Kalma het eens was met de scheldpartijen. Ze weigeren om nog langer met Kalma samen te werken. “Wat hebben we nog aan die man?”, vragen ze zich af, zo vertellen bronnen.

    Kalma’s positie staat al langere tijd onder druk. De Fries, die al sinds 1946 bij de Rotterdamse politie werkt, had zich al bij een deel van de politie onmogelijk gemaakt door in de jaren ’60 mee te lopen in demonstraties tegen de apartheid in Zuid-Afrika, het Franco-regime in Spanje en de oorlog in Vietnam. Dat kan niet, vindt een groeiende groep agenten.

    Neger en homofiel

    Afgelopen voorjaar bereikte de kritiek op Kalma ook al grote hoogte. Hij had toen op een verkiezingsbijeenkomst van de Pacifistisch Socialistische Partij hard uitgehaald naar de top van zijn korps. Hij uitte felle kritiek op een nieuw meldingsformulier waarmee de Rotterdamse politie experimenteert. Op het formulier staan woorden als ‘jood’, ‘neger’, ‘zigeuner’, ‘homofiel’, ‘lesbisch’ en ‘gluurder’. Zulke discriminerende woorden werken vooroordelen in de hand, vindt Kalma.

    • De Rotterdamse burgemeester Andre van der Louw. Foto: Hans van Dijk, Nationaal Archief/Anefo

    Collega’s van Kalma stuurden toen een telegram naar de burgemeester. Ze schreven daarin dat ze het optreden van Kalma walgelijk vonden en ze drongen aan op het vertrek van de hoofdinspecteur. Maar zover wilde Van der Louw niet gaan.

    Hij liet alleen weten dat hij het optreden van Kalma betreurde. “Zo ga je niet met elkaar om. Kalma had met zijn bezwaren gewoon naar mij kunnen komen. Ik vind deze zaak een schoolvoorbeeld van een probleem dat in een normaal gesprek snel tot een oplossing had kunnen worden gebracht”, zo zei Van der Louw tegen de Telegraaf.

    (Het artikel gaat verder onder deze advertentie)

    Lastige positie

    Daar bleef het bij. Van der Louw zit ook in een lastige positie. Als prominent lid van de Nieuw-Links-beweging binnen zijn eigen partij, de PvdA, is hij het in een veel dingen eens met Bouwe Kalma. Als er al wordt ingegrepen in de affaire, dan zal dat van hogerop moeten komen, verwachten stadhuis-watchers.

    Geruchten gaan dat de zaak zal worden voorgelegd aan een procureur-generaal. Die moet bekijken of Kalma nog wel kan functioneren binnen het korps. Tijdens het onderzoek zullen onder meer burgemeester Van der Louw, de politietop en directe collega’s van Kalma worden gehoord. Eind dit jaar moet er een knoop worden doorgehakt over de toekomst van Bouwe Kalma.

    Hoe ging het verder?

    Mr. W.A. Baron van der Feltz drong een maand later aan op overplaatsing van Kalma naar een politiebaan buiten de recherche en de vreemdelingendienst. Daarop is er binnen de politie een baan voor hem gecreëerd, nl. het schrijven van rampenplanen. Kalma zag daar niets in. Hij beschouwde overplaatsing als een beroepsverbod, “bedoeld om de politie te ontdoen van linkse ideeën.”

    Kort erna hebben enkele tientallen mensen gedemonstreerd tegen aanstaande ontslag van Kalma. Ze stonden met borden op het Stadhuisplein in Rotterdam (foto onder).

    • Demonstratie voor het aanblijven van de Rotterdamse politieinspecteur Bouwe Kalma. Foto: Hans Peters, Nationaal Archief/Anefo

    Van der Louw gaf Kalma uiteindelijk niet meer dan een schriftelijke berisping. Dat bracht weinig verandering in de zaak. De sfeer op het bureau bleef zo verziekt dat Kalma niet meer kon werken.

    Op 7 januari 1978 koos Bouwe Kalma eieren voor zijn geld en diende zelf zijn ontslag in. Later zou hij zeggen dat hij het geboortekaartje in de bus had gekregen van het kind van een politieman die in Utrecht was gedood bij de arrestatie van een RAF-lid in september 1977. Dat gaf de doorslag.

    Kalma kreeg in afwachting van de afwikkeling van zijn ontslag buitengewoon verlof. Reacties van collega’s kwamen er niet, zo vertelde hij tegen het Vrije Volk (11 januari 1978). Diezelfde maand liep hij weer mee in een betoging van de PSP in Amsterdam. Pikant was dat er werd gedemonstreerd tegen beroepsverboden voor mensen met staatsgevaarlijke opvattingen. Kalma voerde er het woord, net als een vrouw die was ontslagen bij de Amsterdamse recherche omdat ze vrienden was met een RAF-sympathisant.

    De linkse oppositie in de Tweede Kamer nam het in april 1978 nog op voor Kalma en diende een vijftal moties in waarin het ontslag van Kalma en het optreden van de procureur-generaal werden betreurd. De moties werden allemaal verworpen.

    Het ontslag van Kalma werd per 1 juni 1978 officieel. Een eerder aangetekend protest tegen de berisping en een eis van 60 duizend gulden smartengeld werd in juli 1978 door de rechter van tafel geveegd.

    Kalma werd in 1979 lijsttrekker voor de PSP bij de verkiezingen voor het Europees Parlement. Maar de partij, die later opging in GroenLinks haalde geen enkele zetels. Kalma overleed op 25 juni 2011.

    Het bovenstaande verhaal maakt deel uit van de serie rond de Maand van de Geschiedenis 2018. Het thema dit jaar is ‘Opstand’. Over hoe een politiechef meedoet aan de opstand en dat de ene opstand de andere veroorzaakt.

    Bronnen:

    Telegraaf – 07 mei 1977 – Rotterdamse politie heeft genoeg van chef Kalma

    Telegraaf – 22 december 1977 – Positie Kalma weer in geding

    Trouw – 23 december 1977 – Procureur vraagt vervanging Klama

    Leeuwarder Courant – 27 december 1977 – Betoging voor Kalma in Rotterdam

    Telegraaf – 6 januari 1978 – Van der Louw ontheft Kalma van z’n functie

    Telegraaf – 7 januari 1978 – Politiechef Kalma dient ontslag in

    Het Parool – 23 januari 1978 – Kalma weer op pad in betoging

    Leeuwarder Courant – 19 april 1978 – Vijf Kalma-moties verworpen

    Telegraaf – 11 juli 1978 – Kalma krijgt geen gelijk

    RTV Rijnmond – Vergeten Verhalen, 2002

    Auteur: Drs. A.P.B. van Meeteren

    Gepubliceerd op: 01-10-2018

    Verhaalnummer: 216

    Dordtse scholieren stelen omstreden rode vlag van Stadskantoor

    DORDRECHT – Twee jongens hebben in Dordrecht voorkomen dat de rode socialistische vlag lang heeft gewapperd op het Stadskantoor. De vlag hing net in top bovenop het acht verdiepingen tellende gebouw aan de Spuiboulevard, toen de twee knapen op het dak klommen en het omstreden dundoek naar beneden haalden. Daarna gingen ze ervandoor.

    Het hijsen van de rode vlag op de Dag van de Arbeid hield Dordrecht en ook de rest van het land al een tijdje bezig. Ook in andere steden zou de vlag gehesen worden. Op sommige plaatsen werd daarvan afgezien, zoals in Rotterdam, maar Dordrecht ging als één van de weinige steden wel door.

    Burgemeester Van Zuuren van Dordrecht. Foto: Beeldbank Regioarchief Drechtsteden

    Verstopt

    Burgemeester Jan van Zuuren stond vanmorgen rond half acht voor het Stadskantoor voor de vlagceremonie. Vanwege het omstreden karakter van het hijsen van de vlag was zelfs een cameraploeg van de NOS naar Dordrecht afgereisd.

    De burgervader zag dat rond tien voor acht de rode vlag omhoog ging. De twee jongens waren toen al in het gebouw, bleek achteraf. Zij hadden zich verschanst op de bovenste verdieping en grepen de vlag, stopten die in een vuilniszak en gingen ervandoor op een gereedstaande brommer.

    De twee scholieren namen meteen na hun actie contact op met de plaatselijke media. Ze omschreven hun actie als een protest. Ze hebben aangeboden om de vlag terug te brengen bij burgemeester Van Zuuren.

    Dit artikel gaat verder onder deze advertentie

    Vervanging

    Het leek erop dat de gemeente met dit scenario rekening had gehouden. Er lag een reserve-exemplaar klaar, een iets kleinere, die vervolgens in top ging. Alleen deze vlag was duidelijk van mindere kwaliteit. Na een paar uur had de wind de vlag grotendeels aan stukken geblazen.

    Omdat er ook nogal wat klachten waren binnengekomen bij de gemeente over het hijsen van een rode vlag, besloot het stadsbestuur de tweede vlag zelf maar naar beneden te halen.

    Besluit

    Het hijsen van de rode vlag is een jaarlijks terugkerend fenomeen. Het Dordtse College van Burgemeester en Wethouders had voorgesteld om ook dit jaar de vlag in top te hijsen. Daarover moest gestemd worden. Drie leden van het College stemden voor, twee tegen.

    In de gemeenteraad zorgde het voorstel voor veel kritiek op de wethouders. Volgens de oppositie is het hijsen van de vlag een partijpolitieke demonstratie. Burgemeester Van Zuuren (PvdA) wuifde alle kritiek weg door te zeggen dat men zich dan ook zou moeten ergeren aan de christelijke liederen uit het carillon van de Grote Kerk.

    Uiteindelijk leek het plan om hele praktische redenen niet door te gaan. Er was in Dordrecht geen rode vlag voorhanden. Maar Van Zuuren kreeg uit handen van de PvdA-fractie alsnog een rood dundoek overhandigd.

    Dit artikel gaat verder onder deze advertentie

    Landelijke kritiek

    Landelijk maakte ook de CHU zich druk over het socialistische voornemen in steden met een links stadsbestuur, zoals Dordrecht. Het partijbestuur zegt dat ‘de overheid geen instrument mag zijn van pure partijpolitiek’. Er werden ook Kamervragen gesteld.

    Ook in andere steden waren plannen om de rode vlag te hijsen. Bijvoorbeeld in Rotterdam, waar de Partij van de Arbeid ook al jaren de scepter zwaait. Maar daar werd besloten om van de rode vlag af te zien. Het plan had zoveel reacties opgeleverd, positieve, maar vooral ook negatieve, dat PvdA-burgemeester Van der Louw het voornemen introk.

    Bouwe Kalma, Hoofdinspecteur bij de politie in Rotterdam en raadslid voor de PSP. Foto: Nationaal Archief/Anefo. Maker: Hans Peters

    Toch besloot raadslid Bouwe Kalma (PSP) op eigen initiatief drie rode vlaggen in top te hijsen bij het stadhuis. Burgemeester Van der Louw zag daar geen probleem in.

    Ook in Utrecht en Zaandam werden rode vlaggen gehesen. In Zaandam gebeurde dat door onbekenden. In Utrecht werd de vlag opgehangen door linkse groeperingen. Toen de politie de vlag weghaalde, vonden er kleine vechtpartijtjes plaats.

    Hoe ging het verder?

    Het aanbod van de vlagdieven om de vlag terug te brengen bij burgemeester Van Zuuren, werd door de burgemeester afgeslagen. Hij liet weten dat de vlag, omdat die gestolen was, beter bij het politiebureau ingeleverd kon worden.

    Op het politiebureau is proces-verbaal opgemaakt tegen de jongens. Wat daarmee is gedaan is niet duidelijk.

    De locoburgemeester van Dordrecht verklaarde twee dagen na de vlagdiefstal dat hij het ‘betreurenswaardig vond dat een democratisch genomen beslissing in de gemeenteraad, door terreur moest worden afgebroken’.

    Enkele dagen later drongen jongeren de Zuidhovenkerk in en lieten de klokken luiden. Ook dit was een protest tegen het hijsen van de rode vlag. Er werd gewezen op de uitspraken van Van Zuuren, waarin hij verwees naar de christelijke liederen die uit de Grote Kerk te horen waren.

    Het hijsen van de rode vlag keerde in onze regio nauwelijks meer terug.

    Het bovenstaande verhaal is gepubliceerd rondom het thema ‘Opstand’ in de Maand van de Geschiedenis van 2018. De Dag van Toen bekeek het onderwerp ‘Opstand’ in zo’n breed mogelijke context. In dit geval gaat het om jongeren die zich keren tegen bepaalde terugkerende fenomenen, zoals het hijsen van de Rode Vlag.

    Bronnen:

    Het Vrije Volk – 09-04-1975 – Rode vlag voor Dordt

    Trouw – 10-04-1975 – CHU tegen rode vlag

    Het Vrije Volk – 10-04-1975 – Hoofdbestuur CHU ergert zich aan rood

    Trouw – 23-04-1975 – Ingezonden: Rode vlag

    Het Vrije Volk – 01-05-1975 – Rode vlag woei toch (privé) op ’t stadhuis

    Leeuwarder Courant – 02-05-1975 – Twee scholieren haalden in Dordrecht de rode vlag naar beneden

    NRC Handelsblad – 02-05-1975 – Incidenten rondom rode vlaggen

    Nederlands Dagblad – 03-05-1975 – Scholieren waren boosdoeners in Dordrecht

    Het Vrije Volk – 06-05-1975 – Klokken beieren uit protest tegen Dordtse rode vlag

    Auteur: Dave Datema

    Gepubliceerd op: 01-10-2018

    Verhaalnummer: 201

    Haagse dienstplichtige 2 jaar de cel in voor lang haar

    Den Haag – De Haagse dienstplichtige Rinus Wehrmann is veroordeeld tot twee jaar cel, omdat hij weigert zijn haar te laten knippen. Zijn familie is zwaar aangeslagen door het vonnis.

    De krijgsraad in Den Haag veroordeelde Wehrmann tot twee jaar gevangenisstraf voor het ‘weigeren van een dienstbevel’. Twee jaar cel is de maximumstraf.

    De advocaat van Wehrmann heeft inmiddels beroep aangetekend tegen de straf. De 20-jarige blijft voorlopig zitten in jeugdgevangenis ‘De Sprang’ in Scheveningen.

    Wehrmann meldde zich in maart als dienstplichtige in Bergen op Zoom. Vanaf de eerste dag weigerde hij naar de kapper te gaan om zich te laten kortwieken.

    • Rinus Wehrmann in uniform. Maker: Onbekend, Nationaal Archief/Anefo

    Klap

    De moeder van Wehrmann is hard geraakt door de uitspraak van de Krijgsraad, zegt ze tegen het Vrije Volk.

    “Daar voed je zo’n jongen nou twintig jaar lang voor op. Hij is nooit met de politie in aanraking geweest, was van plan zijn diensttijd normaal te vervullen. Maar ze hebben hem de eerste de beste dag dat hij opkwam al in de bak gegooid.”

    (moeder van Rinus Wehrmann, Het Vrije Volk, 29-05-1971)

    Wehrmann was volgens zijn moeder, erg enthousiast over zijn periode als dienstplichtige. Hij wilde tekenen bij de mariniers, of zijn diensttijd vervullen in Suriname.

    Ook de vader van Wehrmann spreekt van een klap. De 64-jarige oud-verzetsstrijder wilde tijdens de zaak van zijn zoon nog protest aantekenen, maar werd toen uit de zaal verwijderd.

    “Die heren achter de groene tafel hebben niet geluisterd naar mijn zoon”, vertelt hij aan het Vrije Volk. .

    “Ze hebben niet gekeken naar wat voor jongen hij is. Hij is alleen erg op zijn haar gesteld, onze Rinus. Dat noemt hij zijn enige vrijheid, iets waar ze vanaf moeten blijven.”

    (vader van Rinus Wehrmann, Het Vrije Volk, 29-05-1971)

    Vrije haarkeuze

    Ook de militairenvakbond VVDM is geen voorstander van uitspraak van de krijgsraad. Ook zij noemen de straf ‘buiten alle proporties’.

    De bond is al maanden bezig om handtekeningen te verzamelen tegen de verplichte korte haardracht. Daarbij wijst de bond naar West-Duitsland, Zweden en Denemarken, waar sprake is van een vrije haarkeuze.

    Kamerlid Wieldraaijer van de Partij van de Arbeid heeft in Kamervragen aan minister Den Toom van Defensie ook gewezen op de situatie in andere landen. Daar wordt de mogelijkheid geboden om haarnetjes te dragen.

    Dit artikel gaat verder onder deze advertentie:

    Niet de eerste

    Wehrmann is niet de eerste dienstplichtige die de cel in verdwijnt vanwege de haardracht. Vier jaar geleden werd een soldaat uit Haarlem veroordeeld tot anderhalf jaar cel voor het niet opvolgen van het dienstbevel om zijn haar te laten knippen.

    Ook deze soldaat ging in hoger beroep. Een dag voor de behandeling van zijn zaak door het Hoger Militair Gerechtshof liet hij alsnog zijn haar knippen.

    Hij werd daarna veroordeeld tot drie maanden cel, precies de tijd die hij in voorarrest had gezeten.

    Hoe ging het verder?

    • Demonstratie voor vrijlating Rinus Wehman Den Haag. Maker: Onbekend, Nationaal Archief/Anefo

    In de dagen na de veroordeling kwam een complete protestbeweging op gang met acties, demonstraties, protestbrieven.

    Bij de familie Wehrmann werden 4.500 steunbetuigingen bezorgd. Andere militairen deden mee aan de actie, soms actief, maar vaak ook door alleen een protestbrief te ondertekenen.

    Een week na de veroordeling volgdeeen eerste demonstratie. Een week later was er nog één.

    Minister Den Toom weigerde om de handtekeningen tegen de straf in ontvangst te nemen. In plaats daarvan verwees hij de zaak door naar de vaste Kamercommissie van de Tweede Kamer. Die besloot op 16 juni 1971 dat soldaten voortaan vrij zijn om hun haar te laten groeien.

    Een week later werd Wehrmann veroordeeld tot 12 dagen cel. Hij kwam dus meteen op vrije voeten. Maar van een echte dienstplicht kwam het niet echt meer. Twee maanden later werd Wehrmann herkeurd en ontslagen uit militaire dienst.

    En dat lange haar?

    Dat is tot op de dag van vandaag toegestaan, maar het komt vrijwel nooit voor. In Duitsland werd om hygiënische redenen het toestaan van lang haar weer teruggedraaid.

    Andere landen keken neer op het Nederlandse ‘hippy army’. Maar uit rapporten bleek dat ons leger helemaal niet onder deed voor soldaten uit andere landen.

    Maar toen de jaren ’70 voorbij waren, verdween ook het langere haar (grotendeels) uit het straatbeeld. Zeker na het instellen van het beroepsleger in de jaren ’90, komt vanwege praktische redenen het lange haar onder de helm nauwelijks meer voor.

    De foto’s van Rinus Wehrmann in uniform zijn niet van 28 mei 1971, maar van een paar weken later. Dan wordt zijn zaak in hoger beroep behandeld. Dat is de dag dat hij tot 12 dagen cel wordt veroordeeld. Foto’s van Wehrmann bij de zitting waarbij hij tot 2 jaar wordt veroordeeld zijn niet voorhanden.

    Bronnen:

    Het Vrije Volk – 29-05-1971 – Langharige soldaat twee jaar de cel in

    Het Vrije Volk – 29-05-1971 – Moeder van veroordeelde Rinus Wehrmann: “Twee jaar! En dat voor dat haar…”

    Telegraaf – 29-05-1971 – Protest tegen celstraf voor langharige militair

    Het Vrije Volk – 03-06-1971 – Protest VVDM tegen vonnis

    De Tijd – 07-06-1971 – Actie voor vrijlating langharige soldaat

    Auteur: Dave Datema

    Gepubliceerd op: 28-05-2018

    Verhaalnummer: 206

    Het verhaal van Rinus Wehrmann is gepubliceerd in mei 2018, maar behoort bij de serie verhalen van de Maand van de Geschiedenis 2018. Het thema van het jaar is Opstand. Dit verhaal gaat over een Haagse jongeman die in opstand komt tegen de regels en dat (korte tijd) met zijn vrijheid moet bekopen.

    Grote zoekactie politie naar wapens in Moluks woonkamp

    ROTTERDAM/CAPELLE AAN DEN IJSSEL – Een politiemacht bestaande uit rond de duizend marechaussees en politiemensen hebben vanmorgen een inval gedaan in het Zuid-Molukse woonkamp IJsseloord in Capelle aan den IJssel. Er zijn meerdere aanhoudingen verricht.

    Er werd gezocht naar wapens en verdachten van de bezetting van de Indonesische ambassadeurswoning, vorige maand. Bij de inzet zijn onder meer vijftien amfibievoertuigen en twee helikopters ingezet.

    Volgens Het Vrije Volk doet de actie nog het ‘wapenvertoon denken aan een razzia in oorlogstijd’. Alle wegen naar het kamp werden vanmorgen om 9 uur afgezet. Vervolgens reden bussen met zwaar bewapende marechaussee het woonoord binnen.

    In de loop van de ochtend trokken rechercheurs met metaaldetectoren door de verschillende woningen, op zoek naar wapens en munitie. Het kamp kent 150 woningen.

    Het kamp was al die tijd hermetisch afgesloten van de buitenwereld. Mensen die het kamp in of uit wilden, kwamen oog in oog te staan met de loop van een machinegeweer. Een paar bewoners die probeerden met wapens uit het kamp te komen werden opgepakt. Een zandwagen, die naar het kamp moest, kreeg een bewapende marechaussee mee.

    Zelfs de telefoons in het kamp werden bewaakt.

    “De telefoon ging wel over, maar werd na het opnemen telkens meteen neergelegd. Zelfs een inwoner die trachtte vanuit het kamp met zijn familie te bellen, kwam niet verder dan het noemen van zijn naam.”

    (Het Vrije Volk, 15-10-1970)
    • Inval in Moluks Woonkamp IJsseloord. Foto: Bert Verhoeff, Nationaal Archief/Anefo

    Woede

    Nadat de politie rond drie uur het woonkamp verliet, bleven de bewoners verslagen achter. Anderen zijn juist strijdbaar.

    “We gaan actie voeren”, liet een jongeman weten aan het Algemeen Dagblad. “WE denken daarbij aan Shell, Esso, Philips of Unilever. Maar daar komt men snel genoeg achter!”

    Ook Johannes Matulessy, zoon van de bekende predikant, beklaagde zich over de actie.

    “Drie uur lang hebben er mensen bij ons in huis gezeten. Ze hebben alles overhoop gehaald. We mochten geen thee zetten. We mochten niet telefoneren. We mochten zelfs niet naar de wc!”

    (Johannes Matulessy, Algemeen Dagblad, 16-10-1970)

    “Het leek wel oorlog”, zei Frieda Tomasoa, voorzitster van de Vrije Zuidmolukse Jongeren tegen de Telegraaf. “Er speelden zich afschuwelijke tonelen af. De mensen wisten niet wat er aan de hand was. Iedereen werd gefouilleerd en twee vrouwen die niet begrepen wat er gaande was werden hun huizen ingeschopt. Dat men het nodig vond in het kamp huiszoekingen te doen vinden we begrijpelijk, maar dat daarvoor een compleet leger met pantservoertuigen wordt ingezet snapt niemand.”

    Een andere man, van rond de dertig jaar oud, wees erop dat de politieactie de verhoudingen er niet beter op maakt. “Als de Nederlandse regering ons zo blijft behandelen komt er oorlog”, zegt hij tegen een verslaggever van het AD. “De politie lokt op die manier relletjes uit.”

    • Inval in Moluks Woonkamp IJsseloord. Foto: Bert Verhoeff, Nationaal Archief/Anefo

    Bezetting

    Aanleiding voor de politieactie is de bezetting van de woning van de Indonesische ambassadeur in Wassenaar, eind augustus. Bij die actie werd een agent doodgeschoten.

    Bij de bezetting werd een agent doodgeschoten. De schutter en veel van de andere deelnemers zijn afkomstig van het woonkamp IJsseloord. Er werd specifiek naar het wapen gezocht waarmee de agent is vermoord.

    De actie werd na 12 uur beëindigd door bemiddeling van de Molukse leider Manusama. De actie had tot gevolg dat een staatsbezoek van de Indonesische president Soeharto werd uitgesteld.

    Volgens de politie zijn onder andere de 40-jarige Paul Th. En de 36-jarige Nelis U. aangehouden. De eerstgenoemde is de landelijke voorzitter van de ordedienst van de eenheidspartij der Zuidmolukkers. De tweede is de secretaris van de partij.

    Dit artikel gaat verder onder deze advertentie

    Eigen staat

    De Molukkers kwamen begin jaren ’50 naar ons land. Veel van hen werden opgevangen in woonkampen zoals IJsseloord. Het was de bedoeling dat ze zouden terugkeren naar de Molukken. Om die reden kwamen ze niet in de aanmerking voor werk. Vaak waren hun woningen ook van slechte kwaliteit.

    Het uitnodigen van de Indonesische president Soeharto was voor veel Molukkers een pijnlijk moment. Daarop besloot een aantal jongeren in actie te komen. Vier jaar geleden werd de Zuid-Molukse leider Soumokil nog geëxecuteerd in opdracht van Soeharto.

    • Inval in Moluks Woonkamp IJsseloord. Foto: Bert Verhoeff, Nationaal Archief/Anefo

    Hoe ging het verder?

    In totaal werden er 15 arrestaties verricht. Justitie brengt dan ook naar buiten dat eind augustus, op de dag van de bezetting van de Indonesische ambassadeurswoning, meer dan honderd Ambonese jongeren klaarstonden om ook in actie te komen. Doelen waren de Indonesische ambassade en het consulaat in Amsterdam. Pas op het laatste moment werd daarvan afgezien.

    Er worden tal van wapens in het kamp gevonden. Twee geweren, zeven pistolen, vier handgranaten en een grote hoeveelheid munitie. Ook neemt de politie een hoeveelheid slag- en steekwapens in beslag.

    De verhouding tussen de Molukse jongeren en Nederland werden er in de jaren ’70 niet echt beter op. In 1975 kwam het tot een bezetting van het Indonesische consulaat en een treinkaping bij Wijster. Twee jaar later (1977) werden een school bij Bovensmilde en een trein bij De Punt gekaapt. In 1978 vond een gijzeling plaats in het provinciehuis in Assen.

    Daarmee waren de gewelddadige acties tot een einde gekomen. De achtergestelde positie van de Molukkers echter niet. In Capelle werd het er ook niet beter op. Begin 1984 kwam het tot een escalatie in de wijk Oostgaarde, waar veel Molukkers woonde. De Molukkers wilden betere leefomstandigheden en weigerden de verhoogde huren te betalen. Nadat de woningcorporatie dreigde de mensen uit huis te zetten, moest de Mobiele Eenheid er aan te pas komen om de orde te herstellen.

    Lees verder: Mobiele Eenheid raakt slaags met Capelse Molukkers

    Bronnen:

    Het Parool – 15-10-1970 – Grootscheepse razzia in Ambonezen-woonwijk

    Het Vrije Volk – 15-10-1970 – Politemacht bezet kamp Capelle

    Algemeen Dagblad – 16-10-1970 – Ambonees complot ontrafeld

    De Telegraaf – 16-10-1970 – Bliksemaanval op woonoord Zuidmolukkers

    Isgeschiedenis – Zuid-Molukse bezetting ambassade van Wassenaar

    Auteur: Dave Datema

    Gepubliceerd op: 14-10-2020

    Verhaalnummer: 156

    Den Haag ontruimt én sloopt kabouter-‘Vrijdorp’

    DEN HAAG -De gemeente Den Haag heeft het oude Milva-kamp in Kijkduin ontruimd. Ook werd er meteen een begin gemaakt met de sloop van de gekraakte barakken aan de Duinlaan. Een deel van de Haagse politiek is woest.

    Vanmorgen verscheen een behoorlijke legermacht, bestaande uit ongeveer honderd politiemensen voor het Vrijdorp, de naam die het van de krakers had gekregen. De Haagse hoofdcommissaris Peijster kwam hoogstpersoonlijk langs om toezicht te houden op de ontruiming. Nadat water, stroom en een telefoonverbinding waren afgesloten, kregen de aanwezigen op het kamp twintig minuten om te vetrekken.

    De kabouters, de actievoerders die verantwoordelijk waren voor de bezetting, konden het onderling niet eens worden over het te volgen plan. Dat kwam vooral door het feit dat hun leiders er niet waren.

    Een deel van hen besloot vrijwillig te vertrekken. Acht anderen werden door de politie gearresteerd voor huisvredebreuk.

    Na de ontruiming werd het alsnog even onrustig voor het voormalige kamp aan de Duinlaan. De politie heeft meerdere aanhoudingen verricht, toen de groep kabouters niet weg wilden.

    De grootste woede was nog wel vanwege het feit dat de kabouters niet de tijd hebben gekregen om al hun eigendommen bij elkaar te zoeken. Maar dat hield de bulldozers niet tegen, die met korte metten een rigoureus einde maakten aan het Vrijdorp.

    Kabouters uit Amsterdam en Den Haag hebben in Den Haag het voormalige Milvakamp bezet en hebben er hun Ministerie van Offensie gevestigd, Fotograaf: Rob Mieremet, Nationaal Archief/Anefo. Licentie: CC-BY

    Bezetting

    Het Milvakamp, voormalige legerbarakken, werd drie jaar geleden gekocht door de gemeente Den Haag van het leger. Sindsdien wordt het terrein niet gebruikt, behalve door een tijdelijke disco op het terrein.

    De afgelopen zomer stonden de barakken even in het middelpunt van de aandacht, omdat ze gebruikt werden als huisvesting voor de deelnemers van een internationaal jongerencongres in Den Haag. Voor dat doel kregen de barakken vrolijke kleuren met teksten als ‘You know revolution makes snese’ en ‘We are the people our parents warned us against!’.

    Afgelopen zaterdag kwam een dertigtal krakers naar het kamp. Zij doopten het voormalig Milvakamp om tot het ‘Ministerie van Offensie’ en ‘Vrijdorp’.

    Kabouters uit Amsterdam en Den Haag hebben in Den Haag het voormalige Milvakamp bezet en hebben er hun Ministerie van Offensie gevestigd. Foto: Rob Mieremet, Nationaal Archief/Anefo

    Onder de nieuwe bewoners zijn ook kinderen en drie honden. De kleinste hond, een zwervertje, kreeg als nieuwe naam ‘Vrijheid’. Op het kamp is ook ruimte gemaakt voor mensen zonder woning, zoals migranten en daklozen.

    De Kabouters lieten de omgeving weten dat het kamp ‘voor de gemeenschap’ werd gekraakt. Op het terrein moet een ziekenhuis verrijzen, maar de bouw zal op z’n vroegst over een jaar of vijf beginnen. Ondertussen kan het terrein best gebruikt worden voor andere doeleinden, vonden de Kabouters, als sport-accommodatie (er staat een sporthal), wijkcentrum of goedkope kantine voor de buurt.

    Dit artikel gaat verder onder deze advertentie

    Verbijstering

    In de Haagse politiek is met verbijstering gereageerd op de plotselinge slagvaardigheid waarmee het College van Burgemeester en Wethouders heeft gehandeld. Gezien het feit dat er nog weinig concrete plannen zijn voor de locatie, is een directe sloop van de barakken compleet overbodig, is de algemene tendens.

    De twee raadsleden van de kabouterpartij hebben woest gereageerd op de gebeurtenissen. Partijleider Casper Schuckink Kool werd bij de ongeregeldheden na de ontruiming aangehouden, omdat hij weigerde te vertrekken. Hij werd korte tijd later weer vrijgelaten. Het tweede raadslid werd gebeten door een politiehond.

    Schuckink Kool zegde gisteravond meteen het vertrouwen op in het College van Burgemeester en Wethouders. “Het is een schandaal dat bij de in Den Haag heersende zalennood een dergelijk complex domweg wordt gesloopt op een moment dat alle wegen voor overleg nog open waren. Maar kennelijk is geweld het enige middel dat het gezag kent.”, aldus het raadslid volgens Het Vrije Volk. Ook andere raadsleden waren verbaasd over het handelen van de gemeente.

    Tijdens de vergadering, over de benoeming van de wethouders in Den Haag, probeerde een groep jongeren het stadhuis te bezetten. Die poging is mislukt.

    Het college van Burgemeester en Wethouders heeft op de ontruiming nog niet gereageerd.

    Hoe ging het verder?

    Een week later komt de gemeente met tekst en uitleg. Maar dat zorgt er absoluut niet voor dat de woede wat wegzakt. Integendeel.

    Volgens het college waren er op het kamp ‘ernstige misstanden op het gebied van drugs en sex, levensgevaarlijke toestanden door ondeugdelijke elektrische leidingen en brandgevaar’.

    Er werd zelfs gesproken over orgies op het terrein. Bij de gemeente waren meldingen binnengekomen met teksten als ‘Nakende meiden lieten zich gewoon pakken op het grasveldje’. In een andere brief zou staan dat zeven ‘nakende’ jongens en een meisje van 14 jaar een soort sextheater zouden opvoeren.

    De passages zijn opgenomen in een vertrouwelijk rapport. De complete meldingen mogen de raadsleden niet inzien.

    Dat er orgies plaatsvonden werd door de kabouters ten stelligste ontkend. Wel gaf Schuckink Kool toe dat er nudisten rondliepen. “Maar als er orgies waren, dan is de politie wel erg tekortgeschoten, want dan had die meteen moeten ingrijpen”, aldus Schuckink Kool, een week na de ontruiming in Het Vrije Volk.

    Ook bij het verhaal van de onveiligheid op het terrein werden behoorlijk wat vraagtekens gezet. Enkele maanden eerder werd het complex nog gebruikt voor een groot jongerencongres.

    Laster

    Een groot deel van de linkse partijen was woest over de antwoorden van wethouder Dankelman, de loco-burgemeester. Ze noemden het ‘laster’ zoals het op papier werd gezet. Enkele dagen later werd het huis van Dankelman volgeplakt met affiches, met de tekst ‘Meester Dankelman, Meester Sloper’.

    Maar in de gemeenteraad geldt nog altijd het recht van de meerderheid. Tijdens de raadsvergadering over het voorval nam een kleine meerderheid (23 vs. 20) genoegen met de verklaring van burgemeester Marijnen. De vergadering werd nog verstoord door oud-bewoners van het Vrijdorp. Zij werden door de politie uit de zaal verwijderd.

    Twee maanden later wordt bekend dat er een tijdelijke hal komt op het voormalig Milva-terrein. Die opblaasbare hal stort na een storm twee maanden later alsnog in. Pas halverwege jaren ’80 kwam er definitieve bebouwing.

    Bronnen:

    Het Vrije Volk – 25-05-1970 – Verlaten Milva-kamp in Den Haag bezet

    Het Vrije Volk – 03-08-1970 – Vroegere Milvakamp zit volk krakers

    Het Parool – 03-08-1970 – Voormalig Milva-kamp in Den Haag bezet

    De Volkskrant – 04-08-1970 – Bezet Milvakamp heet nu Vrijdorp

    Het Vrije Volk – 11-08-1970 – Politie zet kabouters uit Vrijdorp

    Algemeen Handelsblad – 11-08-1970 – Vrijdorp door politie ontruimd

    De Volkskrant – 12-08-1970 – Protest tegen ontruiming