In de Dagvantoen-podcast blikken we vaak terug op belangwekkende en bekende gebeurtenissen in de geschiedenis. Maar er zijn ook minder bekende verhalen die, zeker gezien de uitkomst, net zo heftig zijn. En daardoor is het ook zeker de moeite waard om ze te vertellen.
In aflevering 22 van de Dagvantoen-podcast blikken we terug op een fataal ongeluk in 1974. Een 26-jarige vrouw overlijdt nadat ze tijdens een dansact in een Rotterdamse nachtclub wordt aangevallen door een leeuw.
Een van de aanwezigen doet nog een poging om de vrouw te redden, door haar uit de kooi te trekken, maar dat is tevergeefs.
Wat was er precies aan de hand en hoe liep het af met de andere hoofdrolspelers?
In de negentiende aflevering van de Dagvantoen-podcast staat het bronzen beeld van Erasmus in Rotterdam centraal. Het beeld, voor de Laurenskerk, werd in april 1622 geplaatst.
“Dat was in de tijd van de VOC”, zegt Esther Didden van het Centrum Beeldende Kunst (CBK) Rotterdam. “Mensen als Piet Heyn en Napoleon Bonaparte hebben het beeld nog zien staan. Het maakt gewoon deel uit van de geschiedenis van de stad.”
Didden wijst er verder op dat dit al de vijfde versie is van het beeld. Met de vorige edities is het steeds niet goed afgelopen. Maar de huidige versie houdt het dus al vier eeuwen vol.
De onthulling van het beeld wordt ook gezien als het begin van de stadscollectie van Rotterdam.
Het standbeeld van Erasmus in Rotterdam (1622, Hendrik de Keyser)
Ter gelegenheid van de 400ste verjaardag van het beeld wordt er op 29 april in de Laurenskerk een symposium gehouden door Sculpture International Rotterda, Beeldende Kunst & Openbare Ruimte (BKOR) en het CBK over het beeld.
Wat is er belangrijker… Uitkomen voor je club of voor het Nederlands Elftal? Spelers van Feyenoord kozen in 1962 voor het eerste, omdat ze kampioen konden worden. De KNVB strafte deze Oranje-boycot keihard af. Niet alleen werden Feyenoord-spelers een jaar niet meer geselecteerd, ook werd de club niet ingeschreven voor de Europa Cup I, als ze kampioen zouden worden.
Een ware voetbalrel was geboren.
In de achttiende aflevering van de Dagvantoen-podcast blikken we terug op de oorzaak van deze boycot en hoe het verhaal afliep.
Verder gaan we in de rubriek Uyt den Oude Dhoos op vakantie
De Dagvantoen-podcast is gemaakt door Dave Datema en Aries van Meeteren en gaat over de geschiedenis van Zuid-Holland. Vragen en reacties kunnen naar redactie@dagvantoen.nl
In de zestiende aflevering van de Dagvantoen-podcast staan de rellen tussen hooligans van Ajax en Feyenoord bij Beverwijk centraal, deze week 25 jaar geleden. De rellen kostte het leven van een man uit Amsterdam en zorgde voor een schok in de Nederlandse voetbalwereld, want voor het eerst viel er een dode na een vechtafspraak.
Wat was de impact van die gebeurtenissen van 23 maart 1997 op de ontwikkeling van het hooliganisme in Nederland en vooral de aanpak daarvan.
“De gebeurtenissen bij Beverwijk is het sein geweest om studie te maken van hoe Engeland het hooliganisme aanpakte”, zegt hoogleraar Jan Brouwer van de Rijksuniversiteit Groningen. Hij doet al meer dan twintig jaar onderzoek naar de aanpak van voetbalgerelateerd geweld.
Volgens Brouwer is er in Nederland een aanpak ontwikkeld die veel verder gaat dan de Engelse aanpak. “We hebben hier in Nederland met afstand de strengste voetbalwetgeving van de wereld.”
De regels hebben gewerkt, zegt Brouwer. “Het was binnen supportersgroepen bekend dat er meedogenloos werd opgetreden. Je kreeg niet alleen een stadionverbod maar ook meerdere boetes en dat werkte… totdat corona uitbrak.”
Een uitgebreid gesprek met hoogleraar Brouwer én archiefmateriaal uit 1997 in deze aflevering van de Dagvantoen-podcast.
Kan je het je voorstellen? Een schip in de haven van Rotterdam, voortgedreven door een kernreactor…. en het is geen kernonderzeeër, maar gewoon een transportschip.
Het gebeurde echt in 1964 en Rotterdammers kwamen massaal opdraven om een glimp op te vangen van deze nieuwe technologische ontwikkeling.
Maar je legt niet zomaar een kerntransportschip in de haven van Rotterdam. Toch? Hoe dat allemaal ging en hoe andere steden er naar keken, hoor je in de achtste aflevering van de Dagvantoen-podcast.
Wist je dat er in Rotterdam tot in de jaren ‘50 een veemarkt gehouden werd, niet ver van het centrum van de stad. Dat gebeurde niet ver bij de Goudse Rijweg op een open ruimte waar nu de Veemarktstraat ligt.
Verder op dagvantoen.nl deze week
Op dinsdag wordt teruggeblikt op het Russell Tribunaal in Rotterdam in 1980. Dat is een soort rechtbank waarin onderdrukte groepen hun rechtspositie behandelt. In 1980 gaat het om inheemse volkeren, zoals indianen. Er lopen in die periode dus ook tal van indianen door de stad.
Woensdag blikken we terug op het vertrek van de Franse troepen in 1813 uit onze regio. In Dordrecht ging dat overigens wel heel opmerkelijk. Als iemand daar een Dordtse vlag hijst, rood-wit-rood, dan denken de Fransen aan de overkant, in Papendrecht, dat het gaat om een Engelse vlag, want die is ook rood-wit. Niks van waar natuurlijk, maar de Fransen slaan op de vlucht.
Op 25 november een terugblik op een van de bekendste speeches van de afgelopen twintig jaar:
En komend weekend, blikken we terug op een van de grootste, maar nauwelijks bekend treinrampen in Nederland: de treinramp bij Sliedrecht.
De ravage was enorm. De stoomlocomotief reed nog ongeveer honderd meter door, voordat het ontspoorde. De houten wagons werden in elkaar gedrukt, alsof ze van papier waren. De meeste slachtoffers zaten in de stoptrein. Een van de treinstellen vloog daarna in brand. De oranje gloed van het vuur was in heel Sliedrecht te zien.
De zevende aflevering van de Dagvantoen-podcast staat vrijwel in het geheel in het teken van de vondst van gif in de Zellingwijk in het dorpje Gouderak. Deze maand is het 40 jaar geleden, dat de eerste berichten over een grote hoeveelheid gif naar buiten kwamen in de media.
De ongeveer driehonderd bewoners gingen vervolgens een proces in dat voor sommigen een paar jaar, maar voor andere drie decennia heeft geduurd.
Heftige discussie tussen bewoners en leden van het gemeentebestuur. november 1982. Foto: Rob Croes, Nationaal Archief/Anefo
“Op een gegeven moment kwamen we terug van vakantie”, vertelt oud-bewoner Piet Schakel in de podcast, “de buren waren al weg en de ruiten waren ingegooid. Mijn vrouw en ik keken elkaar aan en zeiden: Weg hier. Hier willen we niet blijven.”
“Geld. Dat was de belangrijkste reden dat het allemaal zo lang heeft geduurd”, zegt oud-bewoner Ger Bouter, die jarenlang als voorzitter van de bewonerscommissie heeft geknokt voor een terugkeer van de bewoners naar de wijk. “Maar er was ook een enorm verschil in hoe huurders en kopers werden behandeld. Ook dat ging over geld. Maar het veroorzaakte enorme ruzies.”
Ger Bouter (l) en Piet Schakel (r) voor de nieuwe woningen in de Zellingwijk.
Een terugblik op knokken tegen de overheid, beloftes, ruzies en ‘jaloezie op de afhandeling in Lekkerkerk’.
In de rubriek Uyt den Oude Dhoos blikken we terug op de tewaterlating van een groot schip in Alblasserdam. Ook in 1958 was dat al een zeer imposante gebeurtenis.
Verder op dagvantoen.nl
Op 15 november blikt dagvantoen terug op Sparta – Feyenoord in 1970. Tijdens die wedstrijd schiet keeper Eddy Treijtel een meeuw uit de lucht.
Op 18 november staan wat opmerkelijke demonstraties centraal. In 1918 komen tienduizenden mensen bij elkaar op het Malieveld in Den Haag om de steun uit te spreken voor Koningin Wilhelmina. Het is een reactie op de oproep tot een revolutie, een week eerder door Troelstra in Rotterdam.
Ook op 18 november, maar dan in 1987, is er in Rotterdam een demonstratie tegen de opvoering van het toneelstuk ‘Het vuil, de stad en de dood’. Volgens de demonstranten is het stuk anti-semitisch. De try-out wordt onmogelijk gemaakt, als demonstranten het podium bezetten.
Op 19 november is het 600 jaar geleden dat de Sint Elisabethsvloed plaatsvond. Een groot deel van Holland liep onder water omdat de dijken doorbraken en vooral het gebied rondom Dordrecht werd zwaar getroffen.
In de podcast van vorige week stelden we de vraag ‘Wie was die Sint Elisabeth eigenlijk?’ en ‘Waarom werd de ramp naar haar vernoemd?’ Het antwoord kwam van Marianne Eekhout van het Dordrechts Museum:
In Dordrecht wordt dit jaar uitgebreid stilgestaan bij het feit dat het 600 jaar geleden is dat de Sint Elisabethsvloed plaatsvond. Bij die vloed kwam de Dordtse (of ‘Groote’) Waard onder water te staan. En hoewel het niet duidelijk is hoeveel mensen om het leven kwamen, ligt het dodental ergens rond de tweeduizend. Een gigantisch aantal voor die tijd.
De ramp is dus vernoemd naar Sint Elisabeth. En dat is een bewuste keuze geweest. “Sint Elisabeth is de beschermheilige van de mensen in nood; bedelaars, vluchtelingen, mensen die getroffen zijn door een ramp”, zegt conservator Marianne Eekhout van het Dordrechts Museum.
In het museum is tot maart van dit jaar de expositie Elisabeth en de Vloed te zien. In de zesde aflevering van de Dagvantoen-podcast geeft Eekhout antwoord op de vraag wie deze Elisabeth precies was en waarom de ramp haar naam kreeg.
Op de expositie in het Dordrechts Museum zijn onder meer de vier panelen te zien die de inwoners van Wieldrecht (een van de getroffen dorpen bij de Elisabethsvloed) hebben geschonken aan Dordrecht. Daar staat het getroffen gebied op afgebeeld. Ook staat het levensverhaal van Elisabeth daarop afgebeeld. “Het leest als een stripverhaal”, vertelt Eekhout.
Een van de panelen over de Sint Elisabethsvloed. Afbeelding: Rijksmuseum
In Hoek van Holland maakt men zich op voor een jubileum, volgend jaar. Dan is de Nieuwe Waterweg 150 jaar oud. “En zonder Nieuwe Waterweg geen Hoek van Holland”, zegt Henk van der Lugt van het Historisch Genootschap Hoek van Holland in een uitgebreid gesprek.
Er staan allerlei evenementen gepland en mogelijk keren ook de Hoekse havendagen voor één keer weer terug.
In de tweede aflevering van de Dagvantoen-podcast staat het bezoek van de Japanse keizer Hirohito aan onze regio centraal. Begin oktober 1971 bezocht hij in twee dagen Den Haag, Rotterdam en Amsterdam, maar op een warm welkom hoefde hij niet te rekenen.
In Rotterdam bezocht Hirohito de Euromast. Daar werd weinig gehoor aan gegeven. Voor de deur stond dan ook een enkeling de keizer op te wachten. De toen 14-jarige Jeroen Noppen was er één van. Hij is te horen in de terugblik.
Keizer Hirohito en echtgenote bezoeken Euromast, Rotterdam. Hirohito en burgemeester Thomassen. Fotograaf: Rob Mieremet, Nationaal Archief/Anefo. Licentie: Public Domain
En Brielle verwelkomt komend voorjaar het zilveren zwaard van de belangrijke geus Bloys van Treslong. Hoe dat mogelijk is geworden en wat het verhaal is van dat zwaard hoor je van een van de leden van de Orde van de Geuzen, René Keuning.
Ook is er aandacht voor de Marathon van Rotterdam, maar dan de editie van 1950 (aantal deelnemers: 27).
“Een mooie actie, maar het resultaat viel wel wat tegen”, zegt oud-vakbondsvoorzitter Lodewijk de Waal in de eerste podcast van Dagvantoen over de vakbondsdemonstratie van 05 oktober 1991. De actie trok 250.000 demonstranten naar het Malieveld in Den Haag en was jarenlang de grootste uit de Nederlandse geschiedenis.
De gezamenlijke actie van de bonden had als doel om de versobering van de wao terug te draaien. “Het is nog altijd een besluit van het kabinet waar ik niet achter sta”, lacht De Waal, dertig jaar later.
In de podcast vertelt De Waal over de ernstig bekoelde verhouding tussen de vakbonden en minister Kok van Financiën en de ingrediënten die nodig zijn om een kwart miljoen vakbondsleden op de been te krijgen. “Het kán nog altijd, maar de vakbond is wel de enige die het voor elkaar kan krijgen.”
FNV-congres in Utrecht; Lodewijk de Waal , bestuurslid Dienstenbond FNV. Foto: Rob Croes, Nationaal Archief/Anefo
Ook is er speciale aandacht voor de Rotterdamse haven in de aanloop naar de demonstratie in Den Haag. Er vonden in Rotterdam al prikacties plaats, tot grote ergernis van de werkgevers in de haven. Een kort geding moest een einde maken aan die acties. “Ik vond het vrij onverstandig”, zegt toenmalig vakbondsbestuurder Jan Heilig. “En toen de rechter de acties verbood, lag binnen een half uur heel de haven plat. Wij maken zelf wel uit of we gaan staken, was het credo. Daar gaat de rechter niet over.”
Jan Heilig, oud-vakbondsbestuurder in de haven van Rotterdam. Foto; Dave Datema
Verder is er in de podcast aandacht voor oud voetbalcoach Arpàd Weisz. De voormalig trainer van Internazionale en Bologna is in zijn geboorteland Hongarije en Italië zeer bekend. Hij trainde ook een jaar in Dordrecht, bij DFC. Maar in 1942 werd de Joodse Weisz door de Duitsers afgevoerd naar vernietigingskamp Auschwitz.
De Dordtse journalist Hans Berrevoets vertelt het vergeten verhaal van Arpàd Weisz, die nu een pad naar zich vernoemd krijgt in het Weizigtpark.
In de rubriek Uyt de Oude Dhoos beelden en geluid over de komst van giraffen in Diergaarde Blijdorp uit 1954.
Polygoonjournaal 54-36
De Dagvantoen-podcast verschijnt eens per week, op zondag. Centraal staat de geschiedenis van Zuid-Holland. De podcast is onder meer te beluisteren via spotify, google en apple.
