ALBLASSERWAARD – De politie heeft dinsdag in Groot-Ammers Gerard de G. aangehouden voor betrokkenheid bij de geruchtmakende moord op de veevoerhandelaar Arie Blokland (46) uit Giessenburg.
Het slachtoffer was afgelopen vrijdag niet thuis gekomen van een rondje langs enkele klanten in de polder Liesveld. Een nacht zoeken op de plekken waar hij het laatst was geweest, leverde niets op. Een dag later heeft een bakker zijn lichaam gevonden langs de Lek bij Nieuw-Lekkerland. De veevoerhandelaar blijkt ernstig te zijn mishandeld. De verdachte, de 28-jarige neef van het slachtoffer, zou zijn laatste klant zijn geweest.
Arie’s vrouw Wil krijgt vrijdag al direct een slecht gevoel als haar man niet op de afgesproken tijd thuis komt. Hij had weliswaar eerder die dag vanuit Langerak gebeld dat hij iets was uitgelopen omdat hij onverwacht om vijf uur nog naar een boer moest, maar om half zes zou hij zeker weer terug zijn in Giessenburg. Dat had hij beloofd aan zijn administratief medewerkster, die hij vanwege het slechte weer zou thuisbrengen.
Wil belt direct alle klanten af waar haar man vaak langs ging, van de Biesbosch tot aan het noordoostelijk deel van de Alblasserwaard. Als ze van een collega-handelaar hoort dat Arie om vijf uur nog langs zijn neef Gerard de G. zou gaan, slaat de paniek toe. Ze herinnert zich dat Arie en Gerard eerder die dag ruzie hebben gehad. En ze weet dat Arie op zijn hoede was voor de boer aan het Achterland van Groot-Ammers. Gerard zou hem onlangs via een chauffeur van Arie’s bedrijf hebben bedreigd. Hij zou hebben gezegd dat hij Arie het liefst kapot zou rijden.
De ruzie tussen beide neven gaat over de aflossing van een schuld van iets meer dan 8800 gulden, zo vertelt de administratie medewerkster van Arie. Dat is volgens haar het bedrag waarvoor Gerard bij Arie in de loop van de tijd veevoer had gekocht zonder te betalen. Het kwam tot een betalingsregeling. Gerard meende vrijdagochtend dat hij het bedrag inmiddels op één termijn na had afbetaald. Maar Arie zou later die dag terugkomen en het bewijs laten zien dat er nog twee termijnen moesten worden voldaan. De rit naar de boerderij van zijn neef aan het nauwelijks verlichte Achterland zou Arie fataal worden.
Zoektocht
Wil trommelt vrijdagavond meteen haar zwager Niek Blokland en Arie’s vriend Cor de Jong op. Ze zoeken op en rond het erf van Gerard. Ook de 19-jarige zoon van Arie speurt mee. Gerard is op dat moment niet thuis en Arie’s auto staat niet bij de boerderij. Niek doet om elf uur ’s avonds aangifte van vermissing.
Agenten van de rijkspolitie gaan kijken aan het Achterland en praten met de vader van Gerard bij wie Gerard inwoont. Omdat niet alleen Arie, maar ook zijn auto spoorloos is, prikken de agenten nog met vlaggenstokken in het water van de wetering aan weerszijden van het Achterland. Gezien het slechte weer, bestaat de kans dat Arie het water is ingereden. Maar het levert allemaal niets op.
Om kwart voor één ’s nachts komt Gerard thuis. Hij zegt dat hij naar Utrecht was voor een date met een meisje. Maar toen ze niet kwam opdagen is hij naar een kroeg in Brandwijk gereden. En nu is hij onderweg naar de buren waar iemand jarig is. Hij heeft geen idee waar Arie kan zijn. Hij bevestigt dat Arie om vijf uur ’s middags bij hem is geweest om het laatste deel van zijn schuld te innen. Hij zegt dat hij alles heeft betaald, waarna ze als goede vrienden uit elkaar zouden zijn gegaan. De politie staat voor een raadsel en houdt het voor gezien, tot wanhoop van Wil Blokland, die volhoudt dat er iets verschrikkelijks moet zijn gebeurd.
Vondst lichaam
Een dag later komt het voorgevoel van Wil uit. Een kleine vijftien kilometer verderop in Nieuw-Lekkerland doet een bakker die aan de Lekdijk bij klanten langs gaat een lugubere vondst. In een met riet begroeid deel langs de rivier ligt een dode man. Het blijkt Arie Blokland te zijn. Sectie wijst uit dat hij twee keer in de hartstreek is gestoken. Ook heeft hij een steekwond in zijn nek. Verder is zijn strottenhoofd op twee plekken gebroken en heeft hij negen klappen op zijn hoofd gehad met schedel- en schedelbasisbreuken en hersenkneuzingen als gevolg. Arie is vrijwel direct bezweken aan de gevolgen van het geweld.
Het slachtoffer moet een behoorlijk geldbedrag bij zich hebben gehad, aangezien Gerard hem zijn openstaande schuld zou hebben betaald. Ook een graanhandelaar waar Arie eerder die dag was betaalde hem een flinke som. Alles bij elkaar zou hij zo’n achtduizend gulden op zak moeten hebben gehad. Maar de portefeuille met het geld is nergens te vinden. Verder zijn Arie’s horloge, een notitieboekje en balpen weg. En zijn Volkswagen 1500 is nog altijd niet boven water. De politie dregt op zondag met politieboot RP20 op de Lek tussen Groot-Ammers en Nieuwlekkerland. Ook vindt er die dag een groot buurtonderzoek plaats langs de hele Lekdijk. Beide zoekacties blijven zonder resultaat.
Katendrecht
Inmiddels is de moord op de Giessenburgse veevoerhandelaar het gesprek van de dag en niet alleen in de Alblasserwaard. Alle landelijke media berichten erover. Zo kan het dat op maandag 13 december een leerling scheepsbouwer aan de bel trekt als hij op de Katendrechtsestraat in Rotterdam een Volkswagen 1500 schots en scheef geparkeerd ziet staan. Hij herkent de auto uit de krant. De raampjes aan de linkerkant staan open en de sleutels zitten nog in het contactslot.
Bewoners van de straat blijken al het hele weekend te hebben geklaagd over de achtergelaten auto. Maar de politie gaat pas kijken als er een verband is gelegd met de vermoedelijke roofmoord in Groot-Ammers. Agenten ontdekken al snel bloedsporen in de auto en waarschuwen hun collega’s uit de polder. Omwonenden vertellen dat ze op vrijdagavond iemand de auto hebben zien inparkeren die, toen hij uitstapte, “met wat kapsones” was weggelopen. “Een beetje dandy-achtig”, zegt een bewoonster, “alsof hij zeggen wilde: wie maakt mij wat?”
Taxichauffeur
De zaak komt in een stroomversnelling als een Utrechtse taxichauffeur zich meldt. Ook hij las over de moord en moest onwillekeurig denken aan een verdachte klant die hij op vrijdagavond van Utrecht naar Ottoland moest rijden. De klant had de auto onverwacht eerder laten stoppen, al bij de afslag naar het dorp. Bij het afrekenen eiste hij dat de chauffeur de binnenverlichting van de auto uitliet. En toen er een fietser passeerde, dook de klant weg. De afslag naar Ottoland is nog geen twee kilometer bij Groot-Ammers vandaan.
De politie haalt Gerard de G. op. Eerst laten agenten de taxichauffeur een foto van de boer zien. Als hij hem herkent als de klant die hij vrijdagavond naar de Alblasserwaard moest rijden, volgt een confrontatie. Opnieuw weet hij zeker dat Gerard de man is die zich zo opvallend gedroeg in zijn taxi. “Dit is hem pertinent.” Daarop wordt De G. gearresteerd op verdenking van doodslag onder verzwarende omstandigheden, c.q. moord. De boer zou daarop alleen hebben verklaard: “Ik heb het niet gedaan.”
Dit artikel gaat verder onder deze advertentie
Jaloers?
De gewelddadige dood van Arie Blokland had de tongen al los gemaakt in de Alblasserwaard. Maar de arrestatie van zijn neef is helemaal het gesprek van de dag. Toch lijkt zijn mogelijke betrokkenheid maar weinigen te verbazen. Gerard staat algemeen bekend als een harde man, een opschepper en een wanbetaler wiens boerenbedrijf op omvallen zou staan.
Hij zou de lagere school niet hebben afgemaakt en bij de marine zijn gegaan waar hij in verschillende gevechtstechnieken is getraind. Ook zeggen mensen dat hij regelmatig in de rosse buurt van Rotterdam te vinden zou zijn, ondanks het feit dat hij een verloofde had die trouwplannen maakte.
Het contrast met Arie Blokland kan niet groter zijn, zeggen de stamgasten van kroegen in de Alblasserwaard waar de veevoerhandelaar een graag geziene gast was. “Arie was een hardwerkende en joviale man. Zijn opgeruimdheid en zonnige humeur werkten aanstekelijk”, weten ze te vertellen. “Hij stond ook klaar om te helpen als iemand in moeilijkheden verkeerde.”
Arie stond bekend als een man met ‘de grote zwaai’, dat wil zeggen als een gul iemand. Het geld dat hem nu noodlottig is geworden, ‘zat los in zijn zak.’ Velen herinneren zich nog hoe Arie ooit als jongetje van elf jaar oud twee van zijn broertjes redde toen een brand hun boerderij in Giessendam in de as legde. Hij kreeg er in 1931 onder meer een spaarbankboekje met honderd gulden voor als beloning van het Carnegie-heldenfonds. Is Gerard jaloers geweest op zijn succesvolle neef?
Maar voor sommigen is het wijzen naar Gerard de G. te gemakkelijk. Zo zegt een van de kroegbezoekers: “De boeren hier moeten maar eens leren om via de bank of de giro te gaan werken. Het is onverantwoord je leveranciers met zoveel geld op pad te sturen. Dat vraagt om moeilijkheden!” Het zou volgens hem veel beter zijn als boeren de bankbiljetten eindelijk eens zouden vervangen door chequeboekjes. Dat is niet alleen veiliger voor de handelaren, maar ook de boeren zouden misschien beter slapen als ze minder contant geld in huis zouden hebben.
Uitvaart
Naar verwachting geeft justitie woensdag het lichaam van Arie Blokland vrij en kan de begrafenis plaatsvinden. Er worden honderden belangstellenden verwacht op de uitvaart in het naburige Schelluinen, zowel inwoners uit Giessenburg, Schelluinen en Hardinxveld als klanten en collega’s uit de hele Alblasserwaard. Ook zullen alle kranten erbij zijn.
De afgelopen dagen zijn uit het hele land duizenden reacties binnengekomen bij de familie Blokland. De politie zet daarom voor de zekerheid agenten in om het verkeer rond de kerk en de begraafplaats van Schelluinen in goede banen te leiden.
Hoe het verder ging:
De uitvaart van Arie Blokland op 15 december 1965 trekt inderdaad de verwachte belangstelling. Vijf agenten zijn nodig om de vele honderden mensen en het verkeer in goede banen te leiden.
De politie doorzoekt diezelfde woensdag het huis en het erf van Gerard de G. In het aardappelhok worden bloedsporen gevonden. Ook blijken enkele tientallen aardappels onder het bloed te zitten. Bloed van een koe, zegt Gerard. Maar laboratoriumonderzoek wijst uit dat het gaat om bloed van een man met dezelfde bloedgroep als Arie Blokland (die een andere bloedgroep heeft dan Gerard). Gerard blijft volhouden dat hij niets met de dood van Arie te maken heeft.
De politie hoort ondertussen allerlei getuigen. Zoals een groep mensen die op 11 december, de dag na de moord, op een feestje was waar ook Gerard en zijn verloofde langs kwamen. Er werd toen uitvoerig gesproken over de moord op Arie Blokland. Mensen kregen het idee dat Gerard er meer van wist, vertellen ze. Zo was officieel niet bekend waar het lichaam van Arie precies was gevonden. Maar Gerard zou hebben verteld dat het in een rietgors langs de Lekdijk was.
En tijdje lijkt het onderzoek in een impasse te zijn beland. Direct bewijsmateriaal dat Gerard met de dood van Arie te maken had, ontbreekt. Dan komt in februari 1966 een schilder op de proppen met het verhaal dat hij op 12 december jl. Gerard heeft gezien bij een plas water langs de provinciale weg, in de buurt van zijn boerderij. Dat is voor de politie aanleiding om daar op 1 maart te gaan dreggen. Er komen een spijkerbroek, een trui en een overhemd tevoorschijn. Gerard zegt de kleren niet te kennen, maar getuigen, onder wie zijn verloofde (dan inmiddels ex-verloofde), weten zeker dat ze van hem zijn. In de broek zit een knipmes waarvan het lemmet overeenkomt met de steekwonden van Arie Blokland.
De politie houdt ook reconstructies, onder meer op Katendrecht. De bewoonster van de Katendrechtsestraat die op 10 december 1965 iemand de VW 1500 van Arie zo beroerd had zien inparkeren herkent Gerard de G. aan zijn ‘showachtige loopje’.
Langzaam maar zeker sluit het net rond Gerard de G. zich. Er volgt nog onderzoek naar drie kwitanties die Arie op 10 december aan zijn neef zou hebben gegeven. De papiertjes waren nat, toen agenten ze destijds bekeken. “Ik had mest aan mijn handen toen ik ze aanpakte”, verklaart Gerard. Maar een nadere inspectie van de kwitanties brengt aan het licht dat er bloedspetters op zitten die niet van Gerard zijn.
Het komt, vrijwel een jaar na dato, tot een rechtszaak in Dordrecht, met twee lange zittingsdagen, waarin tal van getuigen worden gehoord. Uiteindelijk komt justitie op 15 december 1966 tot de eis van vijftien jaar cel voor gekwalificeerde doodslag, met aftrek van het jaar dat Gerard de G. in voorarrest heeft gezeten. Dat is niet de maximumstraf. Onderzoek in de Psychiatrische Observatiekliniek van het Gevangeniswezen in Utrecht wijst uit dat Gerard een laag IQ heeft en een sterk gestoorde persoonlijkheid met een zeer onvrije en gespannen persoonlijkheidsstructuur. “De hemel mag weten wat er gebeurt als het gaat overkoken”, zegt professor Kloek van de kliniek op de rechtszitting. Justitie meent daarom dat Gerard ontoerekeningsvatbaar is. Iemand met zulke geestelijke gebreken is niet slim genoeg voor moord met voorbedachte rade, redeneert justitie. Bovendien: voor de strafmaat maakt het niet uit of het misdrijf moord of gekwalificeerde doodslag is, zegt officier van justitie W.A. de Saint Aulaire. Tbr (ter beschikking aan de regering, de voorloper van tbs) zou volgens hem niet nodig zijn.
De verdediging zaait twijfel. Heeft Gerard de G. Arie wel in zijn eentje vermoord? Arie was namelijk een grote man van 1,85 meter. Waren er geen andere daders? Dat blijkt niet goed te zijn onderzocht door de politie. Bovendien ontbreekt direct bewijs in de vorm van vingerafdrukken. De verdachte had geen bloed of andere sporen van geweld op zijn lichaam. En was Gerard de G. echt de laatste klant van Arie? Door de telefoon had hij geen naam genoemd. Is hij niet gewoon onderweg vermoord door iemand die weet dat handelaren aan het eind van de dag altijd met een volle portemonnee rondlopen?
De rechtbank vindt de betrokkenheid van Gerard de G. bij de dood van Arie Blokland wél overtuigend bewezen. Op 23 december 1966 veroordeelt rechter H. van Zeggeren hem bovendien voor moord. Hij zou Arie in de stal hebben gedood en vervolgens het lichaam met Arie’s eigen VW 1500 hebben vervoerd naar een rietgors langs de Lek. Daar zou hij het stoffelijk overschot in het water hebben gegooid. Vervolgens reed Gerard door naar Katendrecht om daar de auto van Arie te parkeren. Hij stapte vervolgens op de trein naar Utrecht, waar hij wat dronk in een café en uiteindelijk een taxi nam naar Ottoland. Thuis pakte hij zijn auto, reed naar de kroeg in Brandwijk en ging tenslotte naar de verjaardag van een van de buren. Al deze handelingen wijzen volgens de rechter op berekening. En dus op moord. Hij legt hem vijftien jaar cel op, met aftrek van voorarrest, en stelt hem ter beschikking van de regering. Gerard de G. ontkent en gaat in hoger beroep.
Het hoger beroep dient op 30 en 31 mei 1967. Gerard herhaalt voor het gerechtshof dat hij niets met de dood van Arie Blokland te maken heeft. Opnieuw worden de getuigen gehoord die eerder al voor de rechtbank waren verschenen. Het Hof concludeert op 15 juni dat Gerard de G. Arie heeft gedood, het lijk heeft vervoerd en weggemaakt en de auto heeft achtergelaten in Katendrecht. Maar het hof komt niet verder dan doodslag. En omdat Gerard verminderd toerekeningsvatbaar is veroordeelt het hof hem tot een celstraf van twaalf jaar met aftrek van voorarrest, zonder tbs.
Gerard de G. komt vrij op 19 juni 1974. Maar lang blijft hij niet op het rechte pad. Volgens het Opsporingsblad van de politie heeft hij zich nadien bezig gehouden met heling. Bij zijn arrestatie in Den Bosch op 3 maart 1975 zijn er allerlei spullen bij hem gevonden die bij meerdere inbraken zijn ontvreemd, waaronder drie auto’s. Ook heeft hij een geladen vuurwapen bij zich.
De zaak spreekt jaren later nog altijd tot de verbeelding. Jan W. Klijn uit Groot-Ammers schrijft in 1994 ‘Moord in de Alblasserwaard’. Hij baseert het boek op gesprekken met de weduwe en krantenartikelen. Het boek beleeft zes herdrukken. Maar in 2019 komt hij met een roman op basis van het complete politiedossier, ‘Onrecht in de Alblasserwaard’.
Bronnen:
Privé-dossier van de familie Blokland met alle proces-verbalen van de politie aangaande de moord op Arie Blokland.
Telegraaf, 5 mei 1931
AD, 15 december 1965
Merwestreek, 16 december 1965
Vrije Volk, 17 december 1965
Nieuwsblad voor Zuid-Holland en Utrecht, Schoonhovense krant, 17 december 1965
Telegraaf, 18 december 1965
Nieuwsblad voor Zuid-Holland en Utrecht, Schoonhovense krant, 14 december 1966
AD, 14 december 1965
Telegraaf, 14 december 1965
Merwestreek, 15 december 1965
Vrije Volk, 11 mei 1967
Nieuwsblad voor Zuid-Holland en Utrecht, Schoonhovense krant, 28 april 1967
Nieuwsblad voor Zuid-Holland en Utrecht, Schoonhovense krant, 31 mei 1967
AD, 1 juni 1967
Parool, 15 juni 1967
Vrije Volk, 24 oktober 1970
Opsporingsblad politie, 22 maart 1975
Kontakt, 17 mei 2018
Trouwfoto Arie Blokland en zijn vrouw Wil Blokland-van Mill gebruikt met toestemming van de familie
Kaart polder Liesveld gebruikt met toestemming van Kadaster Apeldoorn
Auteur: Aries van Meeteren
Gepubliceerd op: 16-10-2020
Verhaalnummer: 156
