ZOETERMEER/DEN HAAG – Zoetermeer wordt de nieuwe grote groeikern in het centrum van Zuid-Holland. Dat heeft gedeputeerde De Zeeuw gezegd bij de Provinciale Statenvergadering. Over twintig jaar zouden er dan 100.000 mensen moeten wonen. Dat zijn er tien keer zoveel als dat er nu woonachtig zijn. Eerder werden de plannen voor een grote uitbreiding richting het dorp Wilsveen, net ten oosten van Den Haag, niet door.
Met de uitwerking van de Groeikern Zoetermeer komen er meer woningen voor Den Haag, dat gebukt gaat onder woningnood. De Provincie en de gemeente Zoetermeer gaan nu samen de uitbreidingsplannen verder uitwerken. Er hoeft niet gewacht te worden op een streekplan, zoals dat eerder was aangekondigd.
Volgens gedeputeerde De Zeeuw heeft de problematiek rondom het woningtekort in Den Haag al veel te lang geduurd. Volgens gedeputeerde Van Dijken zou dit bouwplan gelijk moeten lopen met het saneren van wijken in Den Haag. Dat wil volgens de gedeputeerde niet zeggen dat mensen die in deze Haagse wijken wonen, gedwongen worden om naar Zoetermeer te verhuizen.
De Molenstraat in Zoetermeer, nu nog in de dorpskern. Foto: Stadsarchief Zoetermeer
Problematiek
De problematiek in Den Haag is bijzonder nijpend. De gemeente is de drukstbevolkte van heel Nederland. Er zijn geen uitbreidingsmogelijkheden voor industrie, sportclubs of woningen en er kunnen zelfs geen begraafplaatsen meer worden aangelegd. Om verdere problemen op dit vlak te voorkomen is de termijn waarbinnen gehuurde graven weer moeten worden opgeleverd ingekort, zodat er intensiever gebruik gemaakt kan worden van de graven.
Er wordt geschat dat er nog plek is voor negenduizend woningen op Haagse grond. Buurgemeenten Rijswijk en Voorburg kunnen de komende jaren nog wel wat mensen opvangen, maar het is geen structurele oplossing.
Dit artikel gaat verder onder deze advertentie
Plan Wilsveen
Het meest concrete plan dat de afgelopen jaren op tafel lag was het voorstel om een stad te bouwen bij het dorp Wilsveen. Deze nieuwe stad, ingeklemd tussen de A12 en A4 zou vijf grote wijken krijgen, met 100.000 inwoners. Tussen die vijf wijken zou een groot stadscentrum komen.
Maar minister Toxopeus schoof het plan twee weken geleden definitief richting de prullenbak. De gemeente Den Haag was een groot voorstander, maar de landelijke politiek zag de plannen minder zitten. Ook was er weinig draagvlak bij gemeenten in de omgeving.
De Provincie Zuid-Holland was eigenlijk nooit een groot voorstander van het Plan Wilsveen. Zij zagen meer in het Plan Reijens, wat voorzag in een uitbreiding van Pijnacker, aan de andere kant van de Rijksweg. Daarmee kwam de groeikern wel een stuk dichterbij Rotterdam te liggen.
Plan Wilsveen. Stadsarchief Zoetermeer.
Andere plannen die de afgelopen jaren zijn besproken is een vergroting van meerdere kernen in het Groene Hart, zoals Bodegraven, Alphen aan den Rijn, Leiderdorp en Waddinxveen. Het probleem is dat de meeste kernen die groei niet aankunnen, omdat ze bijvoorbeeld niet in een goede verbinding staan met de rest van de regio, per trein of snelweg.
In Wilsveen zelf vinden ze het eigenlijk geen groot probleem dat de megalomane plannen van Den Haag niet doorgaan. “Die drie molens blijven nu gespaard”, zegt een veehouder in De Tijd. “Ik verwacht dat ik mijn tijd hier wel zal uitzitten.”
Wilsveen Molens, Stadsarchief Zoetermeer. Maker: Remko Bordewijk
Hoe ging het verder?
Niet veel later gaat de gemeente Den Haag in gesprek met Zoetermeer over de toekomst. Enkele maanden later krijgen ambtenaren de opdracht om plannen uit te werken voor de groei tot honderdduizend inwoners. In december 1962 is dat plan klaar.
Bij het slaan van de eerste paal in Palenstein worden het structuurplan en een krant en een oorkonde in een koker aan de heipaal gestopt. Fotograaf: Gerard van den Broek, Stadsarchief Zoetermeer
Eerst wordt de Palensteinse Polder volgebouwd. Daarmee werd Zoetermeer meteen twee keer zo groot in oppervlakte. In het gebied komen vierduizend woningen. In 1968 worden de eerste flats van de wijk Palenstein opgeleverd.
Enkele jaren later volgen de wijken Driemanspolder, Meerzicht en Westerpark. In de jaren ’80 krijgt Zoetermeer een nieuw centrum.
Rotterdam
Het probleem speelde uiteraard niet alleen in Den Haag. Ook Rotterdam was heel erg aan het rondkijken naar oplossingen voor de woningnood. Toch was verdere annexatie niet mogelijk, liet burgemeester Van Walsum op 19 februari 1962 weten.
Er werd zelfs even gesproken over de-annexatie, het teruggeven van gronden aan andere gemeenten. Zo ver kwam het uiteindelijk niet. Het enige wat de gemeente nog wilde overnemen was het Botlekgebied en de Europoort.
Hoe loste Rotterdam het dan op? Er werden afspraken gemaakt met buurgemeenten als Capelle aan den IJssel, die een flinke hoeveelheid woningen ging bouwen.
Het geeft aan dat drie grote steden de problemen op allerlei verschillende manieren aanpakte: Den Haag liet een nieuwe stad bouwen, twintig kilometer verderop, Rotterdam deed dat dichterbij, terwijl Amsterdam net de bouw van de Bijlmermeer achter de rug had.
Bronnen:
De Volkskrant – 05-12-1962 – Streekplan in voorbereiding Zoetermeer wordt stad met 100.000 inwoners
Het Vrije Volk – 01-02-1962 – Zoetermeer moet stad van 100.000 worden
De Maasbode – 01-02-1962 – Haagse uitbreiding in gemeente Zoetermeer
Gepubliceerd op: 01-02-2021
Verhaalnummer:
