ROTTERDAM – Met bijna militaire precisie is vandaag de Tweede Van Brienenoordbrug op zijn nieuwe plek gevaren. Onder het toeziend oog van vele duizenden belangstellenden werd de brug van Zwijndrecht naar de nieuwe plek gesleept.
De klus nam ongeveer 24 uur in beslag en werd door de betrokkenen ‘het transport van de eeuw’ genoemd. Toch was het transport zonder problemen verlopen.
Het transport, 300 meter lang en 45 meter hoog, vertrok gisteren rond 11 uur in de ochtend van Grootint in Zwijndrecht. Van daaruit ging het transport over de Oude Maas richting Rotterdam over vervolgens langs het centrum van Rotterdam richting de andere Van Brienenoordbrug te varen, om net ten westen te blijven liggen.
Het arriveren van de Van Brienenoordbrug bij de aankomst naast de oude brug. Foto: Rob Bogaerts, Nationaal Archief/Anefo
Een rechtstreekse route was niet mogelijk, omdat de stadsbrug bij Dordrecht een onpasseerbaar obstakel bleek te zijn.
Een uitbreiding van de brug is nodig, omdat de ene brug (zesbaans,
drie in elke richting) niet meer het verkeer tijdens de spits aan kan. Ook is
de brug nu ruim 25 jaar oud en hard aan onderhoud toe
Preciesiewerk
Met een hoogte van 45 meter was het een precisiewerk om de brug, voortgetrokken door de Smit Siberië en de Smit Polen, langs sommige plekken te krijgen. Af en toe, bijvoorbeeld bij de Spijkenisserbrug en de Botlekbrug was de speling minder dan een meter (Spijkenisserbrug: 78 centimeter, Botlekbrug: 60 centimeter). Bij de Koninginnebrug (‘de Hef’) was het zelfs nog minder.
Zeker op de plek van ‘de Hef’ is de belangstelling van het
publiek groot, ondanks dat het transport in het midden van de nacht passeert.
“Hier zijn vakmensen aan het werk”, vertelt een toeschouwer aan de verslaggever
van Trouw.
De mensen langs de kant zijn erg onder de indruk, als het schip de Koninginnebrug passeert zonder het aan te raken. Als het transport het laatste obstakel is gepasseerd ontstaat er een spontaan applaus vanuit het publiek.
Het is opmerkelijk druk langs de route en kroegen hebben
zelfs van burgemeester Peper toestemming gekregen om ’s nachts open te blijven.
Voor de rijdende patatkraam van ‘Henk Patat’ staat zelfs een lange rij, als de
brug is gepasseerd (het is op dat moment half drie geweest).
Pas na een uur keert de rust weer terug op het Noordereiland, alhoewel een deel van het publiek is doorgereden richting het oosten, om de brug nog een keer te zien.
Dit artikel gaat verder onder deze advertentie
Afronding
De komende dagen wordt de brug een paar meter opgetild om
maandag of dinsdag op de pijlers gezet te worden. Volgende week zaterdag is de
hele operatie afgerond.
In mei volgend jaar wordt de
brug in gebruik genomen. Het verkeer wordt dan in zijn geheel over de nieuwe brug
geleid. De oude brug wordt daarna gerenoveerd. Pas in 1991 of 1992 wordt de
situatie dusdanig aangepast dat beide bruggen in gebruik worden genomen.
Hoe ging het verder?
Op 1 mei 1990 wordt de tweede Van Brienenoordbrug in gebruik
genomen.
Reacties uitgeschakeld voor WK Allround Schaatsen na één dag voorbij voor Grieks-Rotterdamse publiekslieveling Patsoulas na diskwalificatie
OSLO/ROTTERDAM – Het sprookje van de ‘Rotterdamse’ Griek Loukas Pastoulas is voorbij. Na twee onderdelen heeft de Internationale Schaatsunie (ISU) de publiekslieveling gediskwalificeerd. De organisatie beriep zich, voor het eerst in de schaatsgeschiedenis, op een artikel in het regelement, waarin staat dat een deelnemer goed voorbereid aan de start dient te verschijnen.
Ook al waren de kansen op een fatsoenlijke prestatie nihil voor de Rotterdammer, hij kon toch rekenen op een enorme media-aandacht. Hij was samen met een trainer, een overijverige manager en een kleine delegatie van sponsor Transavia naar Oslo afgereisd.
Al op de eerste afstand, de vijfhonderd meter, werd direct duidelijk dat Pastoulas inderdaad geen potten ging breken. Hij werd laatste, met bijna tien seconden achterstand op de nummer voorlaatst.
De vijfduizend meter was al niet veel beter. Zijn Poolse tegenstander ging de Rotterdammer drie keer voorbij. De tijd van meer dan tien minuten zou werd door de verzamelde media een ‘historisch dieptepunt in de schaatssport genoemd’.
Het (vooral Nederlandse) publiek had Patsoulas al in de armen gesloten en juichte de Rotterdamse Griek elke meter toe. Dat werd na afloop beantwoord met juichende gebaren van Patsoulas.
Voor het eerst op het ijs
Maar langs de kant was de woede enorm. “Zo slecht als deze man heb ik ze nooit eerder gezien”, liet de Nederlandse ISU-bestuurder Jan Charisius weten aan de GPD-bladen. “Dit was werkelijk een aanfluiting. Van iemand die in Nederland geboren en getogen is mag je toch een redelijk optreden verwachten, maar net leek het wel alsof hij voor het eerst op het ijs stond.”
Trainer Nico Lanser, geschiedenisstudent in Leiden, gaf toe dat hij ‘Pastoulas de baan op moest duwen’. “Hij had echt knikkende knieën. De schaatser zelf noemde zijn eerste wedstrijd een ‘geweldige ervaring’.
“Spijt? Nee, ik heb genoten. Ik voelde mij de held.”
(Loukas Patsoulas, Het Parool, 13-02-1989)
Zijn collega-schaatsers wisten ook niet echt wat ze met Pastoulas aan moesten. De Nederlandse equipe hield zich op de vlakte. Regerend kampioen Eric Flaim zou het allemaal wel grappig vinden.
Dit artikel gaat verder onder deze advertentie
Nieuweling
Pastoulas gaf vorige week toe dat hij nog niet zo lang de schaatssport beoefent. Hij leerde zeven jaar geleden schaatsen en pas sinds twee jaar is hij serieus bezig met de sport. “Ik train in ieder geval wel serieus”, liet hij vorige week in een interview met het Vrije Volk weten. “Ik moet er ook echt wel wat dingen voor laten. Uitgaan bijvoorbeeld en roken en drinken. En vroeg naar bed.”
De Rotterdammer, woonachtig bij zijn ouders in Schiebroek, is werkzaam in de Rotterdamse haven als assistent-cargodoor (“want van het inkomen van een schaatser kun je niet leven”).
Een kleine maand geleden kreeg hij te horen dat hij mee mocht doen aan het WK Allround in Oslo. Daarmee is er niet echt sprake van een goede voorbereiding. “Zelf wilde ik het ook wel, maar het is allemaal een beetje te snel gegaan”, liet Pastoulas weten. “De voorzitter van de Griekse schaatsbond heeft me overgehaald.”
De doelstelling van de ‘Rotterdamse Griek was duidelijk:
“Mijn hoofddoel is niet vallen”
(Loukas Pastoulas, Het Vrije Volk, 09-02-1989)
Gomez
Meerdere mensen trokken vandaag de vergelijking met de Spanjaard Antonio Gomez, die ook zonder enige schaatskwaliteiten op het hoogste niveau mocht uitkomen.
Zijn beste prestatie was een 25e plek op het EK Allround in Trondheim. Ook hij werd op alle afstanden ruim laatste. “Gomez was beter dan deze Pastoulas”, benadrukte Charisius na de wedstrijd in Oslo.
De Franse vice-voorzitter van de ISU was het zo zat dat nu opnieuw iemand die duidelijk niets te zoeken had tussen de beste van de aarde op legale wijze mee mocht doen, dat hij naar een oplossing zocht. Hij vond die oplossing in artikel 220 van de regelementen.
Hoe ging het verder:
Patsoulas hield heus nog wel wat over aan zijn deelname aan het WK. Hij kreeg een aanbod om op trainingskamp te gaan in de DDR, het toenmalige Oost-Duitsland. Daar ging hij op in.
Sponsor Transavia bood Patsoulas later een baan aan bij het bedrijf. Daar zou hij jarenlang werkzaam zijn.
Pastoulas werd later nog een paar keer Grieks kampioen. Hij zette in 1991 een tijd neer van 43,21 op de 500 meter, een verbetering van zeven seconden ten opzichte van zijn tijd op het WK.
Het kwam ook nog tot een tweestrijd tussen Pastoulas en Gomez, op een ijsgala in Nederland. De organisatie had het grappend omgedoopt tot het ‘Zuid-Europees Kampioenschap’. Pastoulas won ruim.
De Olympische Spelen heeft Pastoulas nooit gehaald. Hij kreeg voorafgaand aan de Spelen ‘de ziekte van Pfeifer’.
De deelname van Pastoulas zorgde er mede voor dat de ISU de regels aanscherpte. Er werden zogehten limieten ingesteld, die een deelnemer eerst moest halen, voordat hij aan het WK kon meedoen.
Pastoulas woont tegenwoordig in Capelle aan den IJssel en werkt nog altijd voor een luchtvaartmaatschappij. En, misschien nog wel het belangrijkste, hij is nog steeds een schaatsliefhebber.
ROTTERDAM – In Rotterdam-West is de zogenoemde Bellebom met succes onschadelijk gemaakt. Voor de operatie moesten zevenduizend mensen hun huis uit, de grootste evacuatie sinds de Watersnoodramp. De hele operatie kostte zo’n zes miljoen gulden.
Rond vijf uur vanmiddag gaf burgemeester Peper van Rotterdam het sein veilig. Kort daarvoor hadden experts van de Explosieven Opruimingsdienst (EOD) de bom uit een achtertuin van de Bellevoystraat gehaald.
De medewerkers hebben de bom meegenomen naar Culemborg.
De Bellebom is vernoemd naar de Bellevoystraat in Rotterdam-West. De bom viel op 29 november 1944 in wat nu de achtertuin is van de huizen aan de Bellevoystraat. Het projectiel –een duizendponder- was bedoeld voor de Sichterheitsdienst. Vorig jaar stuurde bewoonster Ottenberg een brief aan de gemeente. Ze wilde voor haar verhuizing uit de straat de gemeente erop wijzen dat er een bom in haar tuin lag.
De tunneltraverse in Rotterdam tijdens de ontmanteling van de Bellebom. Foto: Stadsarchief Rotterdam
Tijdens de operatie maakte de omgeving van de Bellevoystraat een bizarre indruk. Straten waren compleet uitgestorven. Niet alleen de bewoners waren weg, maar ook alle auto’s waren weggehaald.
Zelfs de ’s Gravendijkwal, een doorgaande weg waar zelfs op zondag voldoende verkeer rijdt, was nu spookachtig stil.
Dit artikel gaat verder onder deze advertentie
Ontruiming
De gemeente Rotterdam had alle voor de operatie alle registers opengetrokken. In de omgeving van de Bellevoystraat moesten 2.800 panden worden ontruimd. In deze zogeheten Zone A moest werden alle woningen, winkels en bedrijven gecontroleerd of er niemand meer aanwezig was en of het gas was afgesloten.
De mensen hadden te horen gekregen dat ze om acht uur ’s ochtends klaar moesten staan voor een controle. Alle panden werden doorzocht, dat er niemand achter bleef. Daarna werden ze voorzien van een sticker.
Maar de operatie ging niet voor iedereen even vlot.
“Ik heb drieënhalf uur voor mijn deur gestaan. De wortels komen uit mijn laarzen. Als ze mij die zes miljoen hadden gegeven waren we allang weggeweest.”
(Buurtbewoner in Het Vrije Volk, 28-03-1988)
Als agenten niet naar binnen konden, werd het pand met geweld opengebroken en alsnog doorzocht. Bij 72 gebouwen moesten timmerlieden de boel openbreken en vervolgens weer dichtmaken. De rekening is voor de bewoners.
Voor mevrouw Allewijn (92) was al die ophef niet nodig. Ze had 44 jaar geleden de bom zien vallen bij haar in de straat. “Ik kan het wel hebben hoor”, zegt de over de ontruiming tegen de verslaggevers van Het Vrije Volk.
Vrijwel alle bewoners hebben vrijwillig hun huis verlaten. Alleen een 44-jarige vrouw uit de Joost van Geelstraat weigerde te vertrekken. Nadat de politie een kwartier lang op de vrouw had in staan praten, ging ze alsnog mee voor verhoor.
De Korte Bajonetstraat in Rotterdam tijdens de ontmanteling van de Bellebom. Foto: Stadsarchief Rotterdam
Alle auto’s in zone A moesten verwijderd worden. De politie heeft 55 achtergelaten auto’s weggesleept.
In de straal van 300 tot 600 meter om de Bellebom kregen mensen de opdracht om binnen te blijven tijdens de ontmanteling. Zo’n 22 mensen zijn opgepakt. Zij liepen tijdens de operatie tóch op straat in de zogehten ‘zone B’. Zij krijgen een proces-verbaal.
Volgens burgemeester Peper waren deze mensen niet op de hoogte van de ontwikkelingen.
Dit artikel gaat verder onder deze advertentie
Opvang
De gemeente had voor de operatie ook gezorgd voor opvang in de Energiehallen. Daar konden 350 mensen terecht, maar er was maar een enkeling. De honderden diepvriesmaaltijden die klaarlagen konden terug naar de leverancier.
Uit onderzoek was gebleken dat tussen de duizend en twaalfhonderd mensen van de opvang gebruik zouden maken. Maar veel mensen kozen ervoor om naar vrienden of familie te gaan. Ook van de speciale opvang voor huisdieren was niet populair.
Gemeentelijke informatiekrant rond de ontmanteling van de Bellebom. Foto: Museum Rotterdam
De gemeente had in de aanloop naar de operatie een speciale ‘Bellebom-krant’ gemaakt en die verspreid in de wijk. Ook was Radio Rijnmond heel de dag in touw met de laatste informatie over de ontruiming.
Operatie
Iets later dan gepland, ongeveer om tien voor twee begon de ontmanteling van de Bellebom. De wijk is dan zo goed als verlaten. Adjudant Schoots van de EOD probeerde samen met collega Linschoten om de bom onschadelijk te maken.
“Het op een afstand uitdraaien van de ontsteker viel mij honderd procent mee. Of we schrokken van de staat waarin dat slagpijpje zich bevond? Tja, wat is schrikken? Het zag er in eerste instantie niet zo best uit. Ik keek mijn collega Linschoten aan en we besloten het er toch maar op te wagen. Kijk, gevaarlijk is het pas als dat slagpijpje ergens tegenaan zou stoten. Gelukkig had ik gisteren een vaste hand. Dat moet ook wel in dit vak.”
(Het Vrije Volk, 28-03-1988)
De bom lag op tien meter diepte. Een paar vleugeldelen werden op zes meter diepte aangetroffen. Om zes minuten voor drie was de bom onschadelijk gemaakt. Daarna werd de bom uit de put getakeld.
Naar museum
Burgemeester Peper was vooral opgelucht dat de hele operatie probleemloos is verholpen. In 1986 is in Berlijn nog spontaan een bom uit de Tweede Wereldoorlog ontploft. Daarbij ging een kleuterschool de lucht in.
De Bellebom, zonder staartstuk. Foto: Museum Rotterdam
Als het aan Peper ligt krijgen we niet snel een soortgelijke operatie te zien. Te duur en te ingrijpend, vond de burgemeester. Maar naar aanleiding van de Bellebom heeft de gemeente nog eens 16 brieven gekregen over soortgelijke blindgangers die nog in de grond zitten.
Peper noemde de operatie van vandaag een ‘schoolvoorbeeld voor Nederland’. Hij wil proberen om de Bellebom terug naar Rotterdam te krijgen. De bom zou tentoongesteld moeten worden in het Museum Rotterdam. “Maar wel zonder inhoud”, voegde Peper eraan toe.
Hoe ging het verder?
De Bellebom keerde terug naar Rotterdam en ligt nu in Museum Rotterdam. Zonder inhoud, zoals de Rotterdamse burgemeester Peper (logischerwijs) wilde.
De Bellebom was zeker niet de laatste bom die werd geruimd in de stad. Er liggen nog tientallen van dit soort bommen verspreid door de stad, maar al die operaties waren niet zo omvangrijk als deze.
In 1990 werd bijvoorbeeld de ‘Hillebom’ (Lange Hilleweg) ontmanteld. Toen hoefden maar 800 woningen ontruimd te worden. ‘Een routineklus met risico’ werd toen door de media geschreven. Zo’n 1700 mensen moesten hun huis uit.
Volgens het AD heeft het ruimen van allerlei bommen de stad Rotterdam alleen al in 2016 ruim 5,3 miljoen euro gekost. Daarvan werd bijna driekwart vergoed door het Rijk.
De eerstvolgende ‘grote operatie’ die gepland staat (een datum is nog niet bekend) is die aan de Claes de Vrieselaan. Voor het ontmantelen van de ‘Booisterbom’ (vernoemd naar de bewoner) worden drie huizen gesloopt, omdat de bom onder één van de drie panden ligt.
Directe aanleiding om deze bom weg te halen is het funderingsherstel bij de buren. En het slaan van palen in de grond zou wel eens gevolgen kunnen hebben voor de blindganger, zo wordt gedacht.
Hoe groot deze operatie gaat worden is nog niet duidelijk. Dat hangt af van de grootte van de bom.
ROTTERDAM – Een groep van een kleine honderd demonstranten heeft vanavond een try-out van het omstreden toneelstuk ‘Het vuil, de stad en de dood’ verhinderd. Volgens de actievoerders is het stuk van Rainer Fassbinder antisemitisch.
De Amsterdamse Theaterschool, het Theater Lantaren en joodse organisaties zijn na de afgelasting in gesprek gegaan. Een eerste gesprek heeft vanavond niets opgeleverd.
De voorstelling zou vanavond om half negen beginnen in theater De Lantaren aan de Gouvernestraat. Maar nog voor de show hadden de tegenstanders het toneel al bezet.
Ook buiten was een demonstratie gaande met enkele honderden demonstranten. De paar honderd betogers in de Gouvernestraat droegen spandoeken met teksten als ‘2000 jaar Jodenvervolging is genoeg’.
Demonstratie in Rotterdam tegen opvoering Fassbinders “het vuil, de stad en de dood” voor theater De Lantaren , rechts acteur Jules Croiset. Foto: Rob Croes, Nationaal Archief/Anefo
Onder de actievoerders was de Joodse acteur Jules Croiset.
“Ik sta hier met twee petten op, als jood en als toneelspeler. Wij voelen ons door dit stuk diep beledigd!”
(acteur Jules Croiset, Telegraaf 19-11-1987)
Naast Croiset stonden ook journalisten Henk van Dorp en Frits Barend, historicus Lou de Jong en rabbijn Soetendorp bij de demonstranten. Laatstgenoemde voegde zich ook bij het gesprek na de afgelaste bijeenkomst.
“Wees blij dat we kunnen protesteren”, zei mevrouw J. Knieseyer van de Anne Frankstichting. “Want veertig jaar geleden konden we dat niet.”
(Dit artikel gaat verder onder deze advertentie)
Bezet
In de zaal waren ongeveer 250 mensen aanwezig. Daarvan was ongeveer de helft afkomstig uit de Joodse gemeenschap.
Sommige bezoekers lieten verbaal ook weten dat ze tegen de afgelasting waren van het stuk van de Amsterdamse Theaterschool. Ze scandeerden woorden als ‘censuur’.
“Daarop ontspon zich tussen een bezoeker in de zaal en rabbijn Soetendorp een heftig twistgesprek: “Ik wil het zien!”, aldus de bezoeker, waarop Soetendorp reageerde met “U kunt het lezen.” De bezoeker: “Theater moet je zien.” Maar Soetendorp liet zich niet intimideren en voegde de verontwaardigde toeschouwer toe: “Goed, wij verschillen van mening, maar ik heb de pastorale verantwoordelijkheid om antisemitisme te bestrijden.”
(NRC Handelsblad, 19-11-1987)
“Onder deze omstandigheden kan geen sprake zijn van een theatervoorstelling”, liet theaterdirecteur Fred van Hilst via de microfoon aan het publiek weten. “Iedereen wordt verzocht rustig en waardig de zaal te verlaten.”
Affiche van omstreden stuk Het vuil, de stad en de dood van Fassbinder. Foto: Joost Evers, Nationaal Archief/Anefo
Maar de mensen in mensen in de zaal weigerden om weg te gaan, alsof ze bang waren dat na hun vertrek het stuk alsnog opgevoerd zou worden.
Af en toe gingen Rabbijn Soetendorp en directeur Sonke van de Theaterschool even in gesprek. In de zaal stonden toen plukjes mensen te wachten op wat er zou gaan gebeuren. Zelfs een poging om iedereen naar buiten te loodsen door de muziek van het theater aan te zetten mislukte.
Blijdschap
Toen het buiten in de Gouvernestraat duidelijk werd dat de gewraakte voorstelling niet door zou gaan, brak een oorverdovend lawaai los. Sommigen deden zelfs een vreugdedans.
Agenten grepen wel in toen iemand dreigde ‘een bom te gooien’. De man is meegenomen door de politie.
Die blijdschap was ver te zoeken bij de mensen van de Amsterdamse Theaterschool. Adjunct-directeur Weber van de theaterschool was geëmotioneerd over de afgelasting.
“We zijn monddood gemaakt. Dit is net zo erg als de boekverbrandingen van vroeger.”
Volgens een woordvoerder van de theaterschool gaat het juist om een ‘heel integer’ stuk. De regisseur en de acteurs lieten zich vanavond niet zien.
De opveoring van het toneelstuk van de Duitse regisseur en schrijver Rainer Werner Fassbinder is het eindexamenproject van aankomend regisseur Johan Doesburg.
Het stuk gaat over een rijke Joodse projectontwikkelaar die profiteert van de sloop van een oude historische wijk. In het stuk brengt de hoofdpersoon een hoer (dochter van een oud-Nazi) om het leven en hij ontloopt zijn straf door zijn goede connecties met het corrupte stadsbestuur.
Volgens de actievoerders is het stuk puur antisemitisch en worden anti-semitische vooroordelen door de schrijver benadrukt en bevestigd.
In Duitsland werd het stuk nooit opgevoerd om dezelfde reden. Fassbinder wilde acht jaar geleden met het Frankfurter Theater het stuk ook al eens opvoeren, maar binnen die theatergroep zorgde het stuk voor nogal wat verzet. Fassbinder nam ontslag. Een film ging een jaar later wel probleemloos in première. De film was voor het eerst te zien in Rotterdam.
Foto: Demonstratie in Rotterdam tegen opvoering Fassbinders “het vuil, de stad en de dood” voor theater De Lantaren , rechts Jules Croiset. Foto: Rob Croes, Nationaal Archief/Anefo. Licentie: Public Domain
Onderzoek
Het Openbaar Ministerie heeft aangekondigd onderzoek te gaan doen naar het stuk. Daarop is gisteren een proefvoorstelling geweest achter gesloten deuren. Officier van Justitie Sin Sjoe kon nog geen mededeling doen over mogelijk antisemitisme.
Er is voorafgaand aan de try-out nog overleg geweest tussen de top van justitie en burgemeester Peper. Maar die zagen op basis van de inhoud van het theaterstuk blijkbaar geen reden om het tegen te houden, tot ergernis van de Joodse organisaties.
“Wat van ons wordt gevraagd is ingrijpen met het middel van de censuur. Een wapen dat wij niet kunnen en willen hanteren. Een wapen ook dat onlosmakelijk verbonden is met een maatschappij die door welhaast iederéén in dit land wordt verfoeid.” (Kunstwethouder Linthorst, Het Vrije Volk, 17-11-1987).
Joodse organisaties zoals de Anne Frankstichting en zelfs minister Korthals Altes van Justitie had de producent gevraagd het stuk te schrappen.
Hoe ging het verder?
Een dag na de geschrapte try-out kwamen beide partijen tot een compromis: er kwam een besloten voorstelling met een discussie achteraf. Alleen mensen uit de Joodse gemeenschap zaten in het publiek.
Een van de meest prominente tegenstanders van het toneelstuk, Jules Croiset, zou meerdere keren per brief bedreigd zijn. Mede vanwege de bedreigingen werd het toneelstuk definitief geschrapt. Daarmee stopte ook het onderzoek van justitie.
Toch kwam een maand later het nieuws naar buiten dat Croiset ontvoerd zou zijn door een fascistische jongerenorganisatie. Maar dat bleek in scene te zijn gezet, net als alle dreigbrieven.
Een paar maanden later ging het stuk toch écht in première, in New York, vlakbij Broadway.
Kwam het stuk ooit nog terug naar Nederland? Ja. In 2002 wordt het stuk opgevoerd. Dit keer was er geen enkele wanklank te horen. De regisseur was… opnieuw Johan Doesburg.
Om ophef te voorkomen werd er vooraf zo min mogelijk ruchtbaarheid gegeven aan de voorstellingen.
Het bovenstaande stuk is geschreven in het kader van de Maand van de Geschiedenis 2018. Het thema van het jaar is opstand. Wat in 1987 nog een opstand teweeg kon brengen, is jaren later totaal geen reden voor enige woede, zo blijkt.
ROTTERDAM – De deelname van het Nederlands Elftal aan het EK in West-Duitsland volgend jaar hangt aan een zijden draadje. De wedstrijd vanavond tegen Cyprus werd weliswaar overtuigend met 8-0 gewonnen, maar het is vooral de vraag wat de UEFA gaat doen met het bomincident tijdens de wedstrijd.
Oranje zou bij winst zeker zijn van deelname aan het Europees Kampioenschap. Maar na drie minuten, toen Nederland met 1-0 voor stond, gooide een 21-jarige man uit Oss een zelfgemaakte vuurwerkbom het veld op. Die ontplofte in de buurt van de Cypriotische doelman. Andreas Charitou raakte niet ernstig gewond, maar moest wel in groggy toestand naar de kleedkamer gebracht worden.
Een uur later werd de wedstrijd pas weer hervat.
‘Ik kan wel janken’
In de catacomben van De Kuip heeft na afloop niemand het meer over de 8-0 overwinning. Zelfs niet over de zes(!) doelpunten van John Bosman.
“Ik kan wel janken. Het kan en mag toch niet zo zijn dat één gek het op zijn geweten heeft dat Nederland niet naar West-Duitsland gaat?”, (Ruud Gullit, Vrije Volk , 29-10-1987)
“Ik wens geen rekening te houden met een diskwalificatie of twee punten in mindering. Laten ze ons maar een dikke boete geven of een straf van twee wedstrijden zonder publiek. Desnoods moet de wedstrijd overgespeeld worden. Het lijkt me onmogelijk dat de straf nog zwaarder zal uitpakken” (Hans van Breukelen, Vrije Volk, 29-10-1987)
“Het was niet zo’n klein bommetje , dat werd geworpen. Toen die doelman per brancard van het veld werd gedragen wist ik wel hoe de vlag ervoor stond. Ik was op het ergste voorbereid. Ik besefte meteen, dat al die moeite tot nu toe voor niks kon zijn geweest. We moeten zeker rekening houden met een diskwalificatie” (Ronald Koeman, Vrije Volk, 29-10-1987)
EK kwalificatie interland Nederland tegen Cyprus 8-0; wedstrijd uur gestaakt na bommetje, Ruud Gullit. Fotograaf: Rob Bogaerts, Nationaal Archief/Anefo. Licentie: Public Domain
Bondscoach Rinus Michels, die aanvankelijk zijn spelers op het veld liet staan toen de aangeslagen Cyprioten de kleedkamer opzochten, weigerde zich uit te laten over een eventuele straf. “Dit is het ergste wat er kon gebeuren”, aldus Michels.
(Het artikel gaat verder onder deze advertentie)
Overleg
Terwijl het spel stil lag, zette de KNVB alle zeilen bij om de wedstrijd alsnog gespeeld te krijgen. De Cyprioten wilden niet verder spelen, omdat ze “vreesden voor hun leven”, volgens bondscoach Charalambous.
KNVB-voorzitter Jo van Marle probeerde in de chaotische catacomben van de Kuip wanhopig contact te krijgen met zijn Cypriotische collega. Na een kort overleg, buiten het zicht van de camera’s, gaan de twee heren, vergezeld door de Luxemburgse scheidsrechter Philippi en UEFA-waarnemer Delcourt, de kleedkamer van de Cyprioten in.
De Cyprioten eisten dat op papier werd vastgesteld dat ze de wedstrijd onder protest zouden uitspelen. Een verklaring werd snel in elkaar gezet. Ook de UEFA-waarnemer tekende het stuk.
EK kwalificatie interland Nederland tegen Cyprus 8-0; KNVB-bestuurder André van der Louw spreekt publiek toe na incident. Foto: Rob Bogaerts, Nationaal Archief/Anefo. Licentie: Public Domain
Even was er nog wat opwinding toen bleek dat een begeleider van de Griekse nationale ploeg, de belangrijkste concurrent van Oranje in de strijd om het EK-ticket, zich ook in de kleedkamer van de Cyprioten bevond. Hij werd herkend en meteen weggevoerd. Hij zou de spelers van Cyprus op het hart hebben gedrukt om niet verder te voetballen.
KNVB-arts Ko Greep heeft doelman Charitou behandelde en verklaart dat de keeper niet zwaargewond is. Hij is erg geschrokken, maar verder mankeert hem weinig. “Er is hoogstens sprake van een lichte schok, meer niet”, zegt hij tegen De Telegraaf-verslaggever.
Arrestatie
Al tijdens de wedstrijd kon een 21-jarige man uit Oss opgepakt worden voor het gooien van de vuurwerkbom. Op het politiebureau gaf hij meteen toe dat hij het zelfgemaakte vuurwerk had gegooid.
De man is eerder al eens aangehouden voor een rol bij voetbalvandalisme, twee jaar geleden nog bij een wedstrijd van PSV. En bij TOP-PSV werd hij in de gaten gehouden, omdat er aanwijzingen waren dat hij een vuurwerkbom bij zich had.
Commissaris J. A. de Leeuw spreekt over een ‘zeer ernstig delict’. De ‘bommengooier uit Oss’, zoals hij nu al wordt genoemd, komt niet in aanmerking voor snelrecht, zegt de politiechef. Daar is de zaak te ernstig voor.
(Het artikel gaat verder onder deze advertentie)
Gevolgen
Oranje zit nu mogelijk een maand in de wachtkamer, voordat duidelijk wordt wat er gaat gebeuren met de wedstrijd. Pas eind november komt de uitspraak van de tuchtcommissie van de UEFA.
In het zwartste scenario mag Nederland niet meedoen aan het EK in West-Duitsland.
In een vergelijkbare situatie kostte het Jong-Oranje in 1984 nog deelname aan het EK. Bij de wedstrijd Nederland – Luxemburg in Velsen werd een projectiel het veld opgegooid, waardoor de Luxemburgse doelman gewond raakte. De UEFA veranderde de uitslag van 1-0 in 0-3. Daardoor kwam Oranje net wat punten te kort voor deelname aan het EK in Rusland.
Mocht de 8-0 overwinning van vanavond in een nederlaag worden omgezet, dan is het nog niet verloren voor Oranje. Dan strijdt het Nederlands Elftal in de laatste kwalificatiewedstrijd tegen directe concurrent Griekenland voor een ticket naar het EK.
Slecht imago
Daarnaast heeft de KNVB behoorlijk wat lobbywerk te doen. De Nederlandse supporters staan namelijk Europees niet bekend als lieverdjes.
Sinds het Heizeldrama in 1985, toen er 39 doden vielen naar de Europa Cup I-finale tussen Liverpool en Juventus, zijn bij rellen vaak Nederlandse clubs betrokken.
Zo misdroegen Ajax-supporters zich bij een wedstrijd in Hamburg. De UEFA moet daar nog een oordeel over vellen. En Feyenoord-aanhagers richtten vernielingen aan op een boot en in een vliegtuig, rond de wedstrijd tegen Aberdeen.
De KNVB hoopt vooral dat het rustig blijft bij de returns van deze wedstrijden.
Duitsland
Ook het organisatiecomité van het EK in Duitsland kijkt angstvallig mee met de besluiten van de UEFA.
Omdat Nederland zo dicht tegen Duitsland aan ligt, is het voor de recetteopbrengst belangrijk dat Oranje zich plaatst. Ook de deelname van supersterren als Ruud Gullit en Marco van Basten is belangrijk.
Onlangs bleek dat het EK in Duitsland voor de organisatie veel minder geld oplevert dan was gehoopt. Het afhaken van Nederland zou een behoorlijke klap voor het organisatiecomité zijn.
Bronnen:
Het liep allemaal met een sisser af voor het Nederlands Elftal, alhoewel het nooit duidelijk is geworden hoeveel er gelobbyd is achter de schermen. De uitslag werd eerst omgezet naar een 3-0 nederlaag. Nederland ging daartegen in beroep en mede door de verklaring van dokter Greep -die zei dat het allemaal wel meeviel – werd besloten om de wedstrijd over te spelen. Op 9 december 1987 won Nederland in een leeg stadion De Meer met 4-0.
Griekenland was woest over het besluit. Bij een nederlaag van Oranje hadden de Grieken nog kans om zich te plaatsen voor het EK. De voorzitter van de Griekse bond, een Duitser, verdacht de UEFA ervan dat die om financiële redenen liever het Nederlands elftal, dan het Griekse elftal op het EK zou zien.
Uit protest werd de resterende wedstrijd Griekenland – Nederland verplaatst naar een klein stadionnetje op Rhodos en stuurden de Grieken een B-elftal. Oranje won met 3-0.
De man uit Oss werd veroordeeld tot drie maanden cel, een boete en een levenslang stadionverbod. In het programma Andere Tijden (2008) zei hij te hopen dat hij ooit nog in het stadion bij een wedstrijd van zijn favoriete club Feyenoord mocht kijken.
Reacties uitgeschakeld voor Rotterdam krijgt ‘klein Manhattan aan de Maas’
ROTTERDAM – De Kop van Zuid wordt de komende jaren fors onder handen genomen. Er komen wolkenkrabbers van meer dan 100 meter hoog en er komt een directe verbinding tussen de Wilhelminapier en het Willemsplein. Dat is te zien in de plannen die vanmorgen door de gemeente Rotterdam zijn gepresenteerd.
De plannen voor de Kop van Zuid zijn ontworpen door stedenbouwkundige Teun Koolhaas. Er komen meerdere gebouwen die de hemel in rijken, met meer dan honderd meter hoogte. Daar zitten kantoren bij, aan de rivierkant, en woontorens aan de Rijnhaven.
“Een brug verbindt het Willemsplein (waar nu nog de Spido zit) met de Wilhelminapier. … Er staan ettelijke plusminus 100 meter hoge gebouwen waar gewoond en gewerkt zal worden, terwijl een boulevard in het verlengde van de brug het overige deel van Rotterdam-Zuid rechtstreeks verbindt met de Coolsingel.”
(Het Vrije Volk, 03-06-1987)
Ook komt er een drietal parken tussen het nieuwe gebied en de Peperklip, zodat er ook voldoende groen blijft ‘Op Zuid’.
Met de nieuwe brug, op papier de Coolsingelbrug genoemd, komt er een rechtstreekse verbinding van de Kop van Zuid naar de Coolsingel. Het moet letterlijk en figuurlijk Rotterdam-Zuid dichterbij het centrum brengen.
Promotiefilm Masterplan Kop van Zuid. Gemeente Rotterdam/Stadsarchief Rotterdam
Ten zuiden van de nieuwe brugverbinding moet ook plek komen voor een brede boulevard, de Coolsingel van Rotterdam-Zuid, als centrale verbinding door het nieuwe gebied. Langs deze boulevard moeten middelhoge en lage wooncomplexen komen.
Het plan omvat in totaal vijfduizend woningen. Daarnaast is er ook plek voor culturele en recreatieve functies.
Masterplan Kop van Zuid, Teun Koolhaas (1987)
Kosten
Voorlopig gaat het nog om een plan. Toch heeft de Nationale Investeringsbank, in opdracht van het Grondbedrijf Rotterdam, alvast een ‘haalbaarheidsonderzoek’ gedaan. Daaruit blijkt dat het plan zeker 1,2 miljard gulden gaat kosten.
Daarmee is het plan haalbaar, zeggen de onderzoekers, maar er zitten nog tal van haken en ogen aan. Een absolute voorwaarde om het plan te laten slagen is het doorgaan van de Coolsingelbrug. Die kosten worden nu ingeschat op 175 miljoen gulden.
Volgens Riek Bakker, directrice van Stadsontwikkeling Rotterdam, zijn de plannen ambitieus, maar hard nodig.
“Als we de zaak niet nu op orde krijgen, krijgen hem nooit meer op orde. … Feijenoord is voor een groot deel gerenoveerd. Nu beginnen de werkzaamheden aan de spoortunnel. Wil het geheel daar niet opnieuw verpauperen, wil je niet met de derde generatie werklozen in een stadsverniewingsgebied blijven rondtobben, dan moet je het gebied uit het slop halen“
(Riek Bakker, Het Vrije Volk 03-06-1987)
Hoe ging het verder?
Het plan voor de Kop van Zuid werd in 1987 voor het eerst gepresenteerd, maar eigenlijk is het nog maar een paar jaar af. Met de bouw van De Rotterdam (2013), het grootste kantoorgebouw van Nederland, lijken de grootste onderdelen van het plan afgerond.
Is het plan geworden zoals Koolhaas voor ogen had? Grotendeels: ja. Er is een mix ontstaan van woningbouw en kantoorgebouwen (vooral rondom het Wilhelminaplein). De Erasmusbrug, dus niet de Coolsingelbrug, is een belangrijke schakel tussen de Coolsingel en Rotterdam-Zuid geworden.
Is het plan binnen de kosten gebleven? Dat is moeilijk in te schatten. De Erasmusbrug viel in ieder geval al bijna 200 miljoen gulden duurder uit dan verwacht. Het ontwerp van Ben van Berkel kostte 365 miljoen gulden (165 miljoen euro). Hoe het met de kosten voor andere onderdelen van het project zit is niet bekend.
ROTTERDAM – De finale van het internationale tennistoernooi in Ahoy’ is vanmiddag onverwacht vroeg geëindigd. De ‘droomfinale’ tussen Ivan Lendl en Jimmy Connors werd gestaakt na een bommelding. Het is voor het eerst in de tenniswereld dat een finale van een internationaal tennistoernooi door een bommelding niet wordt uitgespeeld.
Iets na 13:00 uur kwam een anoniem telefoontje binnen bij
Ahoy’. In het Engels werd gemeld dat er een bom zou liggen bij de tennisbaan.
Die zou rond 14:00 uur ontploffen. De tipgever zou lid zijn van de ‘Anti-Kapitalistische
Beweging’.
De politie nam de melding serieus. Na overleg tussen de politie, burgemeester Peper, de directie van Ahoy en de toernooi-organisatie werd besloten om Ahoy’ te ontruimen. Dat overleg verliep vrij snel, omdat alle betrokkenen als toeschouwer aanwezig waren.
Door de geluidsinstallatie werd omgeroepen dat er een bom in het complex lag en dat iedereen naar buiten moest. Zeven minuten later stonden alle zevenduizend bezoekers buiten. “Het enige positieve punt van deze middag”, blikte Ahoy’-directeur Hoekwater terug op de ontruiming in Het Vrije Volk.
Drie kwartier later had de politie het hele complex
doorzocht en mocht iedereen weer naar binnen.
Bezoekers verlaten sportpaleis Ahoy’ na bommelding. Foto: Rob Croes, Natioanaal Archief/Anefo
Vertrokken
Op dat moment waren de twee hoofdrolspelers van de middag,
Connor en Lendl al vertrokken. De twee waren vertrokken naar het Hilton-hotel,
naar verluidt in hun tennis-outfit.
Beide heren gaven aan dat ze
niet van plan waren om de wedstrijd uit te spelen. De Tsjech Lendl moet
morgenochtend om 09:00 uur in New York zijn, liet hij weten.
Daarnaast had Lendl ook al een soortgelijke situatie met een
bommelding meegemaakt bij een toernooi in Sydney. Toen moest het hotel worden
ontruimd, waar hij verbleef. Later werd er ook iemand opgepakt die Lendl iets
zou willen aandoen.
Ivan Lendl in de finale van het ABN Tennistoernooi in Ahoy’ Rotterdam. Foto: Rob Croes, Nationaal Archief/Anefo
Ook Connors (die met 6-0 en 1-0 achter stond) had er weinig
trek in om de wedstrijd later op de dag te spelen, omdat hij ook een
privé-toestel klaar had staan.
“Ik heb rond twee uur intensief telefonisch contact gehad met beide spelers”, liet debuterend toernooi-directeur Wim Buitendijk weten aan De Telegraaf.
“Daarbij kreeg ik de indruk, dat Connors nog wel bereid was om verder te spelen. Lendl had echter de schrik flink te pakken.”
Ook een poging van de voorzitter van de Tennisraad om beide heren over te halen om de wedstrijd uit te spelen leverde niets op.
Er is zelfs nog overwogen om de twee tennissers die de halve
finale hebben verloren (Edberg en Jarryd) de finale te laten spelen, maar ook
zij waren inmiddels niet meer in Nederland.
Later moment
De mensen die 35 gulden hebben betaald voor een kaartje voor
de finaledag kunnen hun geld terugkrijgen. De mensen die Lendl en Connors waren
beloofd, kregen uiteindelijk alleen de dubbelfinale voorgeschoteld.
Of de finale op een later moment alsnog gespeeld gaat worden
is hoogst onzeker. Met Buitendijk wordt gekeken of de finale in de week voor of
na Wimbledon te houden, omdat beide spelers dan toch al in de buurt zijn.
Een andere mogelijkheid is dat beide spelers het prijzengeld voor de eerste en de tweede plaats (75.000 dollar) onderling verdelen.
“Op de volgende vergadering van toernooidirecteuren moeten wij dit maar eens bespreken hoe dit verder moet”, liet Buitendijk weten aan NRC Handelsblad. “Het gaat Connors en Lendl niet om het geld uiteraard. Maar ze krijgen voor dit toernooi ook geen punten voor hun ranking op de wereldranglijst.”
Melding
De man die de bommelding deed bij de directie van Ahoy’
heeft later nog een keer gebeld. In beide gevallen is het gesprek opgenomen,
laat de politie weten. Een woordvoerder zegt ook dat ze voor vandaag nooit
eerder hadden gehoord van de ‘Anti-Kapitalistische Beweging’.
Ahoy’-directeur Hoekwater zei vanmiddag tegen Het Vrije Volk dat er in het verleden tientallen bommeldingen zijn binnengekomen, maar dat het nog nooit tot een ontruiming heeft geleid. “Dit keer wilden we geen enkel risico nemen”, zegt Hoekwater.
“Maar wat kan je ander tegen dit soort toestanden doen? Je kunt toch geen 7000 mensen gaan fouilleren?”
Ahoy’-directeur Hoekwater, Het Vrije Volk, 19-03-1984
Opnieuw ophef in Rotterdam
Het is voor het toernooi van Rotterdam wel het tweede jaar
op rij om de verkeerde redenen door voorpagina’s haalt. Vorig jaar werd
Guillermo Vilas op het toernooi betrapt voor het aannemen van 60.000 dollar ‘appearence
money’ (startgeld).
Vilas werd voor een jaar geschorst. Die straf werd begin dit
jaar omgezet in een geldboete. Het betalen van startgeld is verboden in de
tenniswereld.
Nu volgt er dus een tennisfinale zonder winnaar. En het is nog maar de vraag of het toernooi en de bijbehorende beker ooit nog uitgereikt gaat worden.
Hoe ging het verder?
De finale werd nooit meer uitgespeeld. Sterker nog, de beker die behoort bij de finale van 1984 zou nog steeds ergens op een bureau staan, liet een van de medewerkers van Ahoy een paar jaar geleden weten. Of dat nu nog zo is, is niet duidelijk.
Lendl en Connors kregen geen cent van de 75.000 dollar prijzengeld voor de finale (50.000 voor de winnaar en 25.000 voor de verliezer). Ze krijgen wel ieder de 25.000 dollar voor het bereiken van de halve finale.
Van de mogelijkheid om het geld terug te krijgen hadden op de dag van de finale twee mensen gebruik gemaakt. Toen een half jaar na dato duidelijk werd dat de finale er nooit meer zou komen kregen mensen met een kaartje een tegoedbon van 15 gulden aangeboden. Hoeveel mensen daarvan gebruik gemaakt hebben is niet duidelijk
Het is na 1984 nog maar één keer voorgekomen dat een internationaal tennistoernooi geen winnaar kende. Dat was in 1987 op het toernooi van Stratton Mountain. Ook daar was Lendl bij betrokken. De finale tegen John McEnroe begon wel en haalde ook de derde set, maar werd toen definitief gestaakt vanwege de regenval.
De finale in Ahoy werd gespeeld toen Ahoy’ nog met een apostrof werd geschreven.
Van de Anti-Kapitalistische Beweging is nooit meer iets vernomen. Voor zover bekend is er voor de valse melding niemand opgepakt.
ROTTERDAM – Er komt een einde aan de grote hoeveelheden huisvuil die in Rotterdam op straat liggen opgehoopt. De rechter heeft verdere acties tegen loonsverlaging bij de reinigingsdienst (ROTEB) verboden, net als de staking bij het Openbaar Vervoer (RET) en het energiebedrijf (GEB).
In Rotterdam is het afval al bijna een maand niet meer opgehaald. Het vuilnis ligt op veel plaatsen in enorme hopen langs de weg. Ratten hebben vrij spel in de straten.
“Voorbijgangers lopen met een grote boog om de hoog opgestapelde vuilniszakken bij brandweerpost Zaagmolenkade heen. Een deel van het vuil is afgegleden naar de rijbaan. Automobilisten rijden er stapvoets voorbij”
(Het Vrije Volk, 26-11-1983)
Postende stakers voetballen voor een grote hoop vuilnis. Foto: Rob Bogaerts, Nationaal Archief/Anefo
Sommige Rotterdammers zijn de stank en het straatbeeld zat. “Er zijn al een paar vechtpartijtjes geweest”, zeggen een paar stakers van de ROTEB bij de vuilverbranding aan de Brielselaan tegen de verslaggever van Het Vrije Volk. “En er zijn wat mensen die hebben geprobeerd om de boel in brand te steken. Maar verder valt het best wel mee.”
Sommige straten in het Oude Noorden zijn bijna onbegaanbaar door de tijdelijke vuilnisbelt die daar is ontstaan. Aan de andere kant zie je in Hillegersberg, het rijkere gedeelte van de stad, geen enkele zak langs de kant van de weg liggen. Waar die zakken blijven is een raadsel.
“In de meeste andere stadswijken ontkomen ze er niet aan, maar als het even kan worden de zakken wel ordelijk gestapeld, zo ver mogelijk van de voordeuren weg. In het gelid geplaatste viezigheid: niet eens ‘een soort uiting’ of het moest een uiting van hygiënische burgerzin zijn.”
(Het Vrije Volk, 26-11-1983)
De rechtszaak tegen de stakers van de ROTEB was aangespannen door Rotterdamse middenstanders. Die zeggen grote schade te leiden door de actie van met name de reinigingsdienst. Door de grote hopen afval langs de weg, mijden klanten hun winkels, zeggen ze. De schade zou tussen de 50 en 150 miljoen gulden liggen.
Enorme stapel huisvuil in Rotterdam, die is blijven liggen door de stakingen tegen de kortingen op salarissen. Foto: Rob Bogaerts, Nationaal Archief/Anefo
Uitspraak
De Rotterdamse rechter heeft vandaag geoordeeld dat het huisvuil nog niet heeft geleid tot aanwijsbare schade voor de volksgezondheid. Maar “het is niet verantwoord om te blijven toezien totdat de gevaren zich manifesteren”.
Daarnaast nodigt al dat huisvuil niet uit om even de Sinterklaasinkopen te gaan doen, geeft ook de rechter toe, in een periode die voor de winkeliers erg belangrijk is.
Ook de staking van RET-personeel werd verboden “omdat deze vrijwel samenvalt met de extra koopavonden voor Sinterklaas”. Personeel van de RET legde acht dagen geleden het werk neer.
Volgens de rechter zorgen alle acties bij elkaar (inclusief het dreigement van de GEB om de straatverlichting uit te zetten op koopavond) dat sommige bedrijven worden bedreigd in hun voortbestaan door de acties.
De uitspraak van de rechter was een harde klap voor de tegenstanders van de omstreden Kortingswet. Veel stakende werknemers van de RET waren bij elkaar gekomen in zalencentrum Palace.
Nadat het nieuws van de uitspraak van de rechter bekend werd vochten woede en verdriet om voorrang.
“Het lijkt wel of we hier in Rusland zitten. We vechten voor ons inkomen. Ik verdien 1773 gulden netto per maand en daarvan moet ik er nu 60 inleveren. Dankzij Bestek ’81 was ik al 200 gulden achteruit gegaan. En nu mogen we niet eens meer actie voeren.”
(technicus in Het Vrije Volk, 29-11-1983)
De stakingsleiders konden rekenen op een staande ovatie van de aanwezige collega’s.
(Dit artikel gaat onder deze advertentie verder)
Kortingswet
Dat een groot deel van het land nu plat ligt komt door het protest tegen de kortingswet. Ambtenaren gaan er drie procent in loon op achteruit.
Het kabinet onder leiding van CDA-premier Lubbers probeert al een paar jaar de rijksuitgaven terug te dringen. Die waren sinds het begin van de jaren ’70 toegenomen van 45% tot 62% van het Bruto Binnenlands Product (BNP).
Tegenover de korting van het loon stond een arbeidstijdverkorting, maar dat kon de woede onder de ambtenaren niet wegnemen. Ondanks de afspraak tot loonmatiging in het Akkoord van Wassenaar leidt het tot de eerste acties.
Dat de ambtenaren gingen staken was vrij uitzonderlijk. Tot 1980 was het voor ambtenaren niet toegestaan om het werk neer te leggen.
Politiewagen voor het huis van premier lubbers met op de voorgrond vuilniszakken. Foto: Marcel Antonisse, Nationaal Archief/Anefo
Chaos
De stakingen beperken zich niet tot Rotterdam. Ook in andere steden is sprake geweest van chaotische situaties.
In Schiedam en Vlaardingen ging gisteravond de straatverlichting uit op koopavond. Bijna alle winkels bleven daarom dicht. Alleen de V&D bleef open.
In Dordrecht heeft het gemeentelijk energiebedrijf de tv-netten Nederland 1 en Nederland 2 op zwart gezet. Ook daar was er het plan om de straatverlichting uit te zetten, maar dat plan werd niet doorgezet, nadat het stadsbestuur had gedreigd met een rechtszaak.
In Delft zorgden de acties om een andere reden voor chaos. De stroom was uitgevallen. De politie kreeg zoveel belletjes van mensen die klaagden over deze nieuwe actie van de ambtenaren dat de telefoonlijnen overbelast raakten. Maar in de praktijk bleek het gewoon te gaan om een storing. Toch gingen zestig boze mensen naar het energiebedrijf Delfland en gooiden bloembakken door de ruiten van het gemeentelijke energiebedrijf.
(Dit artikel gaat onder deze advertentie verder)
Aan het werk
De vakbonden laten weten dat ze tegen de uitspraak van de rechter in beroep gaan, maar zo’n procedure kan maandenlang duren. Daarmee zijn de acties in Rotterdam van de baan.
Niet overal worden de acties stopgezet. In Amsterdam gaf de rechter wel toestemming aan de stadsreiniging om door te gaan met hun acties. Daar is de nood minder hoog, omdat er afspraken zijn gemaakt tussen de reinigingsdienst en de GG en GD over ingrijpen als de volksgezondheid in gevaar komt. Daar was in Rotterdam geen sprake van.
Ook bij de NS wordt verder gestaakt. In delen van Limburg rijden ook morgen geen treinen meer.
In onze regio zijn de acties evenmin van de baan. De brug- en sluitwachters staken nog steeds. En ook het streekvervoer op Voorne-Putten en in Rozenburg ligt nog steeds plat.
Hoe ging het verder?
Alle acties ten spijt, de kortingswet kwam er toch. Vlak voor kerst ging de Eerste Kamer akkoord met een korting van 3 procent op het ambtenarenloon. Ook de uitkeringen gingen omlaag. De Tweede Kamer ging een week daarvoor al akkoord.
Het bovenstaande verhaal is geschreven in de serie voor de Maand van de Geschiedenis 2018. Het thema dit jaar is Opstand. In dit ‘stinkende’ verhaal staan de gevolgen centraal als één bepaalde partij in opstand komt.
ROTTERDAM – Het wordt nu al omschreven als de ‘meest omstreden transfer uit de Nederlandse geschiedenis’, maar na vandaag is het afgerond. Johan Cruijff (37), sterspeler van Ajax, speelt volgend seizoen voor Feyenoord.
Vanmiddag werd het contract voor één seizoen getekend. Cruijff had daar speciaal zijn vakantie in Spanje voor onderbroken.
De topvoetballer gaat spelen op recettebasis. Die constructie is niet nieuw. Cruijff had zo’n regeling ook in zijn contract staan na zijn terugkeer bij Ajax. Als er meer dan 22.000 bezoekers op een wedstrijd afkomen, dan krijgt Cruijff een deel van de extra inkomsten.
“Er is een drempel ingebouwd”, is de uitleg van voorzitter Gerard Kerkum aan NRC Handelsblad.
“Vorig seizoen zat Feyenoord onder het gemiddelde van 20.000 toeschouwers per wedstrijd, terwijl onze begroting was afgestemd op 25.000 toeschouwers. Met Cruijff erbij denken we dat aantal aanzienlijk op te krikken”
Volgens Kerkum moest er iets gebeuren bij Feyenoord, na het vertrek van Michel Valke en de gestopte Willem van Hanegem. Cruijff moet vooral gezien worden als een verlengstuk van trainer Thijs Libregts in het veld.
Cruijff op het Amstedam-708-toernooi. Foto: Marcel Antonisse, Nationaal Archief/Anefo
Keuzes
Cruijff kon de afgelopen weken kiezen uit meerdere aanbiedingen. Zo was er interesse van het Zwitserse FC Luzern en het Franse Toulouse. Beide clubs kwamen met grote zakken geld. Maar met zijn overstap naar Feyenoord hoeft Cruijff niet meer te verhuizen en dat heeft waarschijnlijk een grote rol gespeeld.
Feyenoord kwam een maand geleden voor het eerst in beeld, toen gesprekken tussen Ajax en Cruijff leken te mislukken. Ajax-voorzitter Harmsen liet weten er geen anderhalf miljoen gulden voor over te hebben. Dat trainer Aad de Mos zijn sterspeler graag wilde behouden, kon de voorzitter niet op andere gedachten brengen.
“Er was wat mij betreft de nodige rancune ten opzichte van mijn oude werkgever Ajax, maar het is dom om je door dat soort ingevingen te laten leiden. Daarom heb ik een pauze ingelast voordat ik ja tegen Feyenoord heb gezegd.”
(Cruijff, NRC, 16-06-1983)
Omstreden
Trainer Thijs Libregts was een blij man met de nieuwe aankoop. “Ik heb er steeds vertrouwen in gehad dat het goed zou komen”, vertelde hij aan Het Vrije Volk. “Na de afscheidswedstrijd van Willem van Hanegem heeft Johan zich tegenover mij bijzonder lovend over Feyenoord en het publiek uitgelaten. Hij zag het wel zitten.”
Aanvoerder Ben Wijnstekers denkt dat met Cruijff Feyenoord zeker een rol van betekenis kan gaan spelen in de Eredivisie. Dit seizoen werd Feyenoord tweede. De drie jaren ervoor slaagde Feyenoord er niet in om bij de top-3 te eindigen.
Johan Cruijff neemt afscheid van trainer Thijs Libregts. Foto: Nationaal Archief/Anefo
Maar het Rotterdamse publiek was niet uitgesproken positief over de komst van Cruijff. Tijdens de afscheidswedstrijd van Van Hanegem, toen de mogelijkheden van een overstap naar Rotterdam net bekend werden, kreeg Cruijff (meespelend in het WK’74-team) nogal wat verwensingen te horen. Op de tribunes waren ook spandoeken te lezen met de tekst ‘Cruijff rot op’.
Eind mei stonden er per week meerdere brieven in de Rotterdamse krant Het Vrije Volk over de komst van de Amsterdammer.
“De eventuele komst van Cruijff naar Feyenoord heeft mij doen besluiten mij oude seizoenkaart als symbolisch teken van afkeuring terug te zenden aan het stichtingsbestuur. Zolang Cruijff bij Feyenoord speelt kom ik niet in het stadion. Feyenoord forever – Cruijff never.
(ingezonden brief Het Vrije Volk, 20-05-1983)
“Als Cruijff voor Ajax niet meer bruikbaar is, zou hij wel goed genoeg zijn voor Feyenoord? Om zijn zakken te vullen hebben we hem niet nodig. Nog liever degraderen dan kampioen met Cruijff”
(ingezonden brief Het Vrije Volk, 20-05-1983)
Of deze klagers gelijk gaan krijgen zal te zien zijn bij het Rotterdam-toernooi, een vriendschappelijk toernooi met HSV, Liverpool en Standaard Luik.
Dit artikel gaat verder onder deze advertentie
‘Driemaal is scheepsrecht’
Nu de contracten zijn getekend heeft voorzitter Kerkum van Feyenoord wel gelijk gekregen. De derde keer is scheepsrecht geworden. Want Feyenoord probeerde al twee keer eerder Cruijff naar de Kuip te krijgen en pas de derde keer was het raak.
Toen Cruijff nog jeugdspeler was bij Ajax had Feyenoord al een poging gedaan. Later probeerde Feyenoord het met een bijzondere constructie met de Belgische club Waregem. Ajax wilde de sterspeler niet aan concurrent Feyenoord verkopen. Waregem zou Cruijff kopen en meteen verhuren aan Feyenoord. Dat plan ging niet door omdat Cruijff voor Barcelona koos.
Hoe ging het verder?
De komst van Cruijff legde Feyenoord geen windeieren. De club pakte zowel de beker als de landstitel. Het is de laatste keer geweest dat Feyenoord ‘de dubbel’ wist te pakken.
Er kwamen meer toeschouwers. Het seizoensgemiddelde kwam uit op 25.146 (ruim 10.000 meer dan PSV en ruim het dubbele van Ajax).
Cruijff speelde 33 competitiewedstrijden en werd verkozen tot voetballer van het jaar. Hij scoorde elf keer.
Het was een zeer succesvol afscheidsjaar voor Cruijff, die tien jaar ervoor ook al eens gestopt was, maar na een mislukt zakenavontuur de voetbalschoenen weer had aangetrokken.
Op 13 mei 1984 speelt Cruijff zijn laatste wedstrijd tegen PEC Zwolle. Een paar maanden later speelde hij nog een afscheidswedstrijd in Saoedi-Arabië. Daar verdiende hij miljoenen mee.
In het jaar erop begon hij zijn carriere naast het veld als technisch adviseur bij Roda JC. Hij leek daarna even te kiezen voor Feyenoord, maar het werd toch Ajax.
ZEVENBERGEN – Een Cityhopper van NLM die onderweg was van Rotterdam naar Eindhoven is neergestort bij industrieterrein Moerdijk. Alle zeventien inzittenden zijn om het leven gekomen. Mogelijk heeft het slechte weer een rol gespeeld bij de crash.
Het toestel, een F28 Fellowship, is van vliegtuigmaatschappij NLM, een dochtermaatschappij van de KLM. Het vliegtuig was rond 17:05 uur vertrokken vanaf vliegveld Zestienhoven. Acht minuten later viel het radiocontact onverwacht weg. Er was geen noodsignaal afgegeven.
Groot onderzoek bij Moerdijk waar een Fellowship van de NLM is neergestort. Fotograaf: Onbekend. Nationaal Archief/Anefo. Licentie: Public Domain
Volgens ooggetuigen was er een windhoos bij Moerdijk. Zij hebben gezien dat het toestel daar in de buurt vloog, er een vleugel afbrak en dat het toestel daarna neerstortte.
“Het toestel dwarrelde daarna, voortgedreven door de wervelwind, tegen de spoorbaan aan. En een enorme vuurbal brak het in miljoenen stukken uiteen.”
(ooggetuige, Vrije Volk, 08-10-1981 )
Een medewerker van het vlakbijgelegen Tetra Pak BV stond een eind verderop.
“Ik zag een steekvlam, die werd gevolgd door een explosie met een opstijgende paddenstoel als van een atoombom. Het gebeurde op zo’n anderhalf kilometer van ons bedrijf.”
(ooggetuige, Vrije Volk, 08-10-1981)
Een van zijn collega’s was iets dichterbij de rampplek. Na de klap rende hij naar het toestel, of wat daar van over was, maar hij zag niemand die gered kon worden. Korte tijd later stonden diverse automobilisten wezenloos en hulpeloos te kijken naar de brandende resten van het vliegtuig.
De brokstukken van het toestel liggen verspreid over een gebied van 1 vierkante kilometer. De afgebroken vleugel is later teruggevonden in de Moerdijkse haven Rode Vaart.
Slachtoffers
Aan boord van het toestel waren vier bemanningsleden en dertien passagiers. Het toestel zou in Eindhoven nog wat passagiers oppikken en daarna doorvliegen naar Hamburg.
Onder de passagiers waren dan ook veel zakenmensen. Het ongeluk kostte negen West-Duitsers, twee Engelsen en een Amerikaan het leven. Naast de vier Nederlandse bemanningsleden was er ook nog een passagier uit Vlaardingen.
Een achttiende slachtoffer overleed op de grond. Het gaat om een brandweerman die een hartaanval kreeg.
Groot onderzoek bij Moerdijk waar een Fellowship van de NLM is neergestort. Fotograaf: Onbekend. Nationaal Archief/Anefo. Licentie: Public Domain
Koerswijziging
Volgens de Rijksluchtvaartdienst was de piloot van het toestel op de hoogte van het slechte weer. Het toestel was daarom al uitgeweken in zuidelijke richting, om een stormgebied te ontwijken.
Toch hebben KLM-vliegers hun verbazing uitgesproken over het feit dat de piloot met een betrekkelijk klein toestel door dit slechte weer is gevlogen.
(Het artikel gaat verder onder deze advertentie)
Bliksem
Een van de mogelijke rampscenario’s is dat het toestel door de bliksem is geraakt. Het toestel zou ‘al brandend’ de grond hebben geraakt. Meerdere ooggetuigen hebben verklaard dat ze een ‘vuurbal’ hebben gezien, voordat het toestel neerkwam.
Volgens de Vereniging voor Verkeersvliegers is het vrijwel uitgesloten dat de crash is veroorzaakt door blikseminslag. In de geschiedenis van de luchtvaart is namelijk sinds 1949 geen enkel geval bekend waarbij blikseminslag een rol heeft gespeeld bij een ongeluk. “De ramp in Brabant lijkt me eerder het gevolg van hevige turbulentie, waardoor enorme krachten op het toestel komen te staan”, aldus een woordvoerder.
Meer duidelijkheid moet komen uit de zwarte doos met alle vluchtgegevens, die door een jongeman in het rampgebied is gevonden.
De Fokker Fellowship F28 (1967). Fotograaf: Joost Evers, Nationaal Archief/Anefo. Licentie: Public Domain
‘Zwarte bladzijde…’
NLM-directeur A.J. Leijer noemt het ongeluk met de City-hopper ‘een zwarte bladzijde in de nog jonge geschiedenis van de Nederlandse Luchtvaart Maatschappij’. De directeur laat weten dat ze een onderzoeksteam naar de rampplek heeft gestuurd.
In het team zitten specialisten van de NLM en de KLM. Ook de dienst Luchtvaart van de Rijkspolitie is een onderzoek gestart. “Ondanks de leeftijd van de captain (33 jaar) was het een prima vlieger”, zegt Leijer.
“Wat er gebeurd is is nog een raadsel. Wij zien voorlopig nog geen aanleiding om alle Fokker F28-toestellenaan de grond te houden. Of dat nodig is, zal het onderzoek moeten uitwijzen.”
(A.J. Leijer, Telegraaf, 08-10-1981)
Het ongeluk van vandaag is het eerste in de vijftienjarige geschiedenis van NLM. Het bedrijf is een dochteronderneming van de KLM en ging in 1966 van start met binnenlandse vluchten vanaf Rotterdam, Groningen, Enschede, Maastricht en Eindhoven. Een paar jaar later kwamen daar ook een paar buitenlandse bestemmingen bij zoals Hamburg
Hoe ging het verder?
De oorzaak van de vliegramp was overduidelijk het weer. In onweersbuien komen zogeheten microbursts voor. Dat zijn gebieden waarin in korte tijd heel zware krachten op het toestel worden losgelaten. Bij het ongeluk kwam omgerekend 6G (zes keer de zwaartekracht) te staan op de vleugel die afbrak.
Op vier slachtoffers na konden alle inzittenden geïdentificeerd worden. De lichamen werden eerst naar vliegbasis Woensdrecht gebracht. Die vier onbekenden zijn samen begraven in een graf in Amsterdam.
Op 6 oktober 1981 werd in de Koningskerk in Amsterdam een herdenkingsceremonie gehouden voor veertien van de zeventien slachtoffers. Daarbij waren ook vertegenwoordigers van West-Duitsland, de Verenigde Staten en Engeland aanwezig.
Sinds 2007 ligt er een herinneringsplaquette bij de plek van de ramp. Bij de onthulling waren ook wat brandweermannen aanwezig, die in 1981 hebben geholpen bij de ramp.
