Skip navigation

Tag Archives: Vlaardingen

Explosie bij jaarlijkse kerstbomenverbranding Vlaardingen

VLAARDINGEN – Bij een explosie tijdens de jaarlijkse kerstbomenverbranding op de Broekweg in Vlaardingen zijn honderden ruiten gesneuveld. Door de weersomstandigheden zijn benzinedampen bleven hangen bij de stapel met kerstbomen en houten pallets. Toen het vuur ontstoken werd veroorzaakten deze dampen een explosie, is de uitleg van de politie.

Het plein bij de Broekweg maakte vanmorgen een bizarre indruk. Op veel plekken zijn de ramen tijdelijk dichtgetimmerd, in afwachting van noodglas. Glaszetters zijn al sinds de nachtelijke uren (!) bezig om de schade te herstellen. Voorlopig zijn ze nog niet klaar.

De explosie was vrijwel meteen na het aansteken van het vuur. Omstanders hebben beelden gemaakt van de explosie.

Bij andere huizen was de schade nog groter. Zo kon een van de bewoners niet door de voordeur het huis verlaten, omdat de deur door de explosie uit zijn post was gedrukt.

“Ik stond voor het raam. En mijn vrouw kreeg het raam op schoot. Mijn slaapkamerraam is kapot, de huisdeur is opengeblazen en een glas in loodraam is vernield”.

(omwonende Broekweg op Radio Rijnmond, 02-01-2008)

Een buurvrouw vertelt dat er twee kinderen in huis lagen te slapen. Door de klap kwamen zij helemaal onder het glas te zitten. Ze waren volledig in paniek.

Voor zover bekend zijn er drie (licht)gewonden.

Woede

Nu de schrik enigszins is vertrokken, overheerst de boosheid bij de omwonenden. “Het is namelijk niet de eerste keer dat het gebeurt”, zegt een van de slachtoffers. “Vijf jaar geleden ging het ook al mis. Maar nu is de schade veel aanzienlijker.”

Volgens dezelfde bewoner zag je dit keer ‘dat het weer mis zou gaan’. Na de vorige explosie besloot de gemeente in te grijpen. De traditionele kerstbomenverbranding mocht alleen nog maar onder begeleiding van de brandweer.

“Maar die brandweer was nergens te bekennen”, zeggen de omwonenden in koor. “Het vuur is aangestoken door de jongens zelf.”

  • Broekweg Vlaardingen. Foto: Google Streetview

Geen nieuwe toestemming

Voorlopig is het afgelopen met de kerstboomverbranding op het Broekplein, liet burgemeester Bruinsma weten. Na de vorige explosie vijf jaar geleden werden afspraken gemaakt.

“Maar die zijn niet waterdicht gebleken. En daarom trek ik ook de conclusie dat dit daar niet meer kan plaatsvinden. Het is een te dichtbevolkt gebied. We zullen het ergens buiten de bewoonde wereld moeten organiseren.”

(Burgemeester Tjerk Bruinsma van Vlaardingen, Radio Rijnmond 01-01-2008)

De boosheid in de omgeving van de Broekweg was zo groot, dat omwonenden spontaan een handtekeningenactie begonnen om een nieuw vreugdevuur tegen te houden. Bruinsma was hen voor door voor volgend jaar de verbranding te verbieden.

De burgemeester heeft vandaag al overlegd met de politie en de brandweer over de gebeurtenissen vannacht op het Broekplein.

  • Broekweg in Vlaardingen, de plaats van de explosie. Google Maps

Gemeente: veel vragen

“Er was van te voren afgesproken dat de jongeren het zelf mochten aansteken”, zegt een woordvoerder van de gemeente. “We hebben de afgelopen dagen meerdere keren gecontroleerd, net als de politie en de brandweer. Tot een half uur voor het aansteken van de kerstbomen hebben ze zich aan de afspraken gehouden.”

Zo was de kerstbomenberg minder groot dan de maximale hoogte die de gemeente had gesteld. “Blijkbaar was het materiaal dat verband mag worden, zoals pallets en kerstbomen, wat schaars”, legt de woordvoerder uit.

De gemeente heeft ook al gesproken met de jongeren, die verantwoordelijk zijn voor het organiseren van de verbranding. Er volgt op korte termijn een tweede gesprek, want er zijn nog veel vragen.

De kerstboomverbranding op de Broekweg werd door de gemeente gedoogd. “Formeel gesproken mag het niet”, legt de woordvoerder uit. “Maar de Vereniging Nederlandse Gemeenten adviseert om het toch toe te staan, maar dan in georganiseerd verband, om een stukje controle te houden. Zonder zo’n gecontroleerde verbranding, ontstaan in de nieuwjaarsnacht op allerlei plekken in de stad spontane verbrandingen.”

Dit artikel gaat verder onder deze advertentie:

Brief

Vandaag krijgen omwonenden van de Broekweg een brief met informatie. De gemeente zal bemiddelen voor mensen die niet verzekerd zijn tegen glasschade.

Morgen gaan verzekeringsmensen de deuren langs om de schade op te nemen. Over twee dagen volgt er een informatieavond voor direct betrokkenen in zorgcentrum Soenda.

Hoe ging het verder?

Op de bewonersbijeenkomst, twee dagen na de explosie, hebben de jongeren hun excuses aangeboden voor de overlast, die de klap heeft veroorzaakt. Bij 82 huizen zijn uiteindelijk de ruiten gesneuveld. De gemeente Vlaardingen benadrukt nog een keer dat de schade wordt hersteld door de verzekering óf de gemeente.

De resolute houding van Bruinsma over het schrappen van de kerstbomen was eind 2008 alweer voor een deel verdwenen. Op verzoek van jongeren uit de buurt peilt hij onder de omwonenden of een verbranding toch nog mogelijk is. De omwonenden zien het dan nog niet zitten.

In 2013 keert het vreugdevuur weer terug. Afgezien van wat kerstbomendiefstallen in de dagen voorafgaande de jaarwisseling, blijven incidenten uit.

In 2017 ging het opnieuw mis. Zeker vijftien fietsen worden in het vreugdevuur gegooid. Een aantal daarvan is afkomstig van een alleenstaande moeder die bij het plein woont. Dankzij een liefdadigheidsactie krijgt de vrouw snel weer nieuwe fietsen.

Burgemeester Blase, de opvolger van Bruinsma, kondigt maatregelen aan.

Radio Rijnmond – Nieuwsberichten van 01-01-2008

Radio Rijnmond – Rijnmond Nu, 02-01-2008

RTV Rijnmond – Excuses voor vreugdevuur Vlaardingen, 03-01-2008

RTV Rijnmond – Na jaren weer vreugdevuur in Vlaardingen, 01-01-2013

RTV Rijnmond – Burgemeester Vlaardingen neemt maatregelen tegen uit de hand lopen vreugdevuur, 02-01-2017

Auteur: Dave Datema

Gepubliceerd op: 01-01-2018

Verhaalnummer: 53

Zinloos geweld in Vlaardingen; slachtoffer (17) overleden

VLAARDINGEN – De jongen die afgelopen vrijdagavond zonder enige aanleiding werd mishandeld op het treinstation Vlaardingen-Oost is vandaag aan zijn verwondingen overleden. Hij had inwendig hoofdletsel opgelopen. De operatie in het Dijkzigtziekenhuis heeft geen verschil kunnen maken. Dat heeft de vader van slachtoffer Daniel van Cotthem (17) gezegd in een verklaring.

“Vrijdag vertelde Daniel mij dat hij zijn vriendin zoals gebruikelijk even naar Gorinchem zou brengen met de trein”, verklaarde de vader. “Dat deed hij na ieder bezoek van Loes aan Vlaardingen. Omdat hij haar wilde beschermen tegen het toenemende geweld bij de spoorwegen. Dat hij nu zelf slachtoffer zou worden hadden we nooit kunnen bedenken.”

Op het station Vlaardingen-Oost werd op het perron ingesloten door meerdere dronken jongeren. Daarbij heeft hij een harde klap tegen zijn hoofd gekregen van een van hen. Daniel ging ’s avonds alsnog naar huis en ging slapen. Maar de volgende morgen werd hij niet meer wakker.

“Om je zoon zo verkrampt en buiten bewustzijn in zijn bed te vinden is verschrikkelijk”

Vader van Daniel van Cotthem, Radio Rijnmond, 10-01-2000

In de loop van de avond zijn vier verdachten aangehouden, uit Rotterdam, Maassluis en Rozenburg. Of daar ook degene bij zit die de klap heeft uitgedeeld is niet bekend.

Archiefmateriaal van Rijnmond over de omgekomen Daniel van Cotthem

‘Modelleerling’

Daniel van Cotthem volgde een studie journalistiek in Utrecht. De afgelopen vijf jaar zat hij op de havo bij de Groen van Prinstererschool in Vlaardingen. Veel leraren kennen het slachtoffer. “Het nieuws komt dan ook keihard aan”, zegt sectordirecteur Kwakkelstein tegen Radio Rijnmond. “Daniel was een modelleerling. Een prettige en een evenwichtige jongen.”

“Iedereen is geschokt”, laat een leerlinge weten. “Iedereen heeft het er ook over. Het is gewoon heel erg.”

Dit artikel gaat verder onder deze advertentie

Hoekse Lijn

Het is niet het eerste geweldsincident op de Hoekse Lijn, het spoor tussen Rotterdam en Hoek van Holland. Een jaar geleden voerde NS-personeel nog actie tegen het toegenomen geweld op de stations.

Na de dood van Daniel is de discussie over veiligheid op het spoor opnieuw opgelaaid. “Die discussie is terecht”, liet Fred van Beek, divisiehoofd van de Spoorwegpolitie weten aan Radio Rijnmond. “Maar je kan de veiligheid rond stations, het treingebeuren en de maatschappij niet bij één partij neerleggen. Ik denk dat er ook gekeken moet worden naar de ouders. Ze moeten zich meer over het lot bekommeren van hun kroost en ze niet zomaar laten stappen, midden in de nacht thuiskomen en rondlopen in dure kleding zonder dat ze daar het geld voor hebben. Bij hen ligt eigenlijk de voornaamste taak.”

Opnieuw zinloos geweld

Het is al het tweede geval van zinloos geweld in Zuid-Holland in ongeveer een jaar tijd. Morgen is het precies een jaar geleden dat in Gorinchem twee jonge meiden werden doodgeschoten door een man, die meerdere kogels afschoot op de ingang van discotheek Bacchus.

Lees verder: Discoheek Bacchus beschoten in Gorinchem; zeker één dode

De stille tocht in Gorinchem, waar zo’n 25.000 mensen bij meeliepen, moest als statement afgeven ‘dit nooit meer’. Minder dan een jaar later is het volgende slachtoffer bekend.

In Vlaardingen zijn plannen om opnieuw een stille tocht te houden, mogelijk morgenavond al.

Hoe ging het verder?

Er kwamen twee stille tochten. Op de maandag, een dag na het overlijden van Daniel, liepen er vijftienhonderd mensen mee. Later die week volgde een stille tocht met twintigduizend deelnemers.

De vier verdachten die zijn opgepakt stonden in april voor de rechter. Hoofdverdachte Mike (24) verklaarde dat ze behoorlijk gedronken hadden en de aanleiding voor de klap een ruzie was over een fles wodka-cola, die op de trap naar het perron stond.

De drie andere verdachten, daar zat ook de vriendin van Mike bij, kregen straffen tot 3,5 jaar cel.

Mike stond bekend als iemand die vaker problemen had veroorzaakt en ‘losse handjes’ had. Hij krijgt vijf jaar cel en tbs. In hoger beroep wordt die straf teruggebracht naar vier jaar en tbs. Of hij nog steeds onder behandeling is, is niet bekend.

Bronnen:

Radio Rijnmond – 10-01-2000 – Rijnmond Nu

Vergeten Verhalen – 2015 – Daniel van Cotthem, Vlaardings symbool voor zinloos geweld

NRC Handelsblad – 07-04-2000 – Daniel van Cotthem kreeg klap om ‘stomme fles’ wodka

Auteur: Dave Datema

Gepubliceerd op: 08-01-2020

Verhaalnummer: 138

Wasmiddelenoorlog om Omo Power: ‘Omo Power veroorzaakt gaten in kleding’

ROTTERDAM/VLAARDINGEN – In Nederland is een wasmiddelenoorlog gaande. Fabrikant Proctor and Gamble begon vanmorgen met een keiharde aanval op concurrent Unilever, door te beweren dat het nieuwe middel Omo Power ervoor zou zorgen dat er gaten ontstaan in gewassen kleding. Unilever zegt dat het de volste vertrouwen heeft in haar nieuwe product.

Volgens Proctor and Gamble worden de problemen veroorzaakt door de nieuwe ‘accellerator’, dat vorige maand met veel bombarie werd geïntroduceerd op de Nederlandse markt. Dat middel, het chemische element mangaan, zou zelfs bij lage temperaturen hardnekkige vlekken vlekken uit de kleding wassen. Het versnelt het wasproces, zo was de uitleg.

Maar de methode, die grotendeels is ontwikkeld in het laboratorium in Vlaardingen, is niet veilig, stelt Proctor and Gamble in een verklaring.

“Onze ervaring is dat mangaantechnologie toegepast in wasmiddelen abnormale schade aan textiel toebrengt.”

(verklaring P&G, 27-04-1994)

Het Amerikaanse concern heeft in het verleden het middel ook onderzocht, totdat bleek dat er gaten ontstonden in het textiel na veel wasbeurten.

Proctor and Gamble brengt de waarschuwing naar buiten, omdat ze bang zijn dat slechte ervaringen met Omo Power ook gevolgen hebben voor hun eigen merken, zoals Ariel, Dreft en Dash.

Foto: Pixabay

Reactie

Unilever organiseerde vanmiddag een persconferentie om te reageren op de aantijgingen van de Amerikaanse concurrent. “Klinkklare onzin”, liet topman Willem Selman van Lever Nederland weten.

“Onze advocaten bestuderen de mogelijkheid om de beweringen van Proctor langs juridische weg aan te pakken”,

(Willem Selman, Volkskrant, 28-04-1994)

Twee technologen van het ontwikkelingscentrum, die ook bij de persconferentie aanwezig waren, benadrukten dat Omo Power niet schadelijk is voor kleding.

Het middel is door consumenten, laboratoria en door TNO getest. Op verzoek van Proctor zal TNO het middel nu opnieuw gaan testen. Die uitkomsten komen volgende maand.

Aanval

Volgens Unilever-topman Selman is de aanval van Proctor een ‘manier van straatvechten die niet de stijl is van zijn bedrijf’.

In de wasmiddelenwereld geldt een ongeschreven regel dat je niets zegt over andermans product. Unilever trok daarom vorige week een spotje terug, omdat er werd gezegd dat Omo Power beter was dan de concurrent.

Een woordvoerder liet eerder vandaag weten dat een aanval op het nieuwe product wel verwacht werd. “Ze zijn duidelijk bezorgd over ons nieuwe product en proberen  nu verwarring te zaaien.”

Proctor and Gamble is marktleider in Europa als het gaat om wasmiddelen. Omo Power had daar verandering in moeten brengen.

Aan het middel is drie jaar gewerkt in het laboratorium in Vlaardingen. Unilever heeft zo’n 300 miljoen gulden gestoken in de ontwikkeling van het middel. Daar kwam nog eens een reclamecampagne van een half miljard gulden bovenop. Wereldwijd zorgen wasmiddelen voor een omzet van zo’n 20 miljard gulden per jaar voor Unilever.

Hoe ging het verder?

De waarschuwingen van Proctor & Gamble bleek terecht te zijn. Uit nieuw onderzoek van TNO bleek dat na vaak wassen met Omo Power kleding stuk ging.

Het blijkt dat als het middel op hoge termperaturen wordt gebruikt, dat er inderdaad schade kan ontstaan, ook al is het middel bedoeld voor lagere temperaturen.

Unilever stapte, zoals aangekondigd, naar de rechter, maar trok die zaak later toch weer in. De schade van de hele Omo-power-affaire loopt in de honderden miljoenen.

Ook de consumentenbond heeft TNO aan het werk gezet en komt met een waarschuwing om Omo Power niet te kopen.

Om het allemaal nog wat erger te maken verspreidt Proctor begin juni ook nog het TNO-rapport met daarbij de foto’s van de beschadigde kledingstukken, na wassen met Omo Power. Daarnaast zijn ongeschonden kledingsstukken te zien, gewassen in Ariel Ultra, het product van P&G.

Unilever past het middel aan, maar in september komt TNO met de conclusie dat er nog steeds schade kon veroorzaken.

Omo Power keerde daarna niet meer terug. Pas in 2008 komt er een nieuwe Omo op de markt: Klein en Krachtig.

Volgens deskundigen lag de fout vooral bij de communicatie tussen de PR-afdeling van Unilever en het laboratorium. Er werd niet duidelijk genoeg naar buiten gebracht dat het middel voor lage temperaturen bedoeld was.

Bronnen: 

NRC Handelsblad – 30-03-1994 – Turbopoeder vormt Unilevers troef in wasmiddelenoorlog

Leeuwarder Courant – 27-04-1994 – Concurrentiestrijd leidt tot wasmiddelenoorlog

De Volkskrant – 28-04-1994 – Proctor kraakt Unilever’s Omo als textielverdelger

Trouw – 28-04-1994 – Wasmiddelenoorlog: ‘Omo maakt gaten’

Nieuwsblad van het Noorden – 28-04-1994 – Vuile oorlog in de wasmiddelenwereld

NRC Handelsblad – 25-06-1994 – De tragikomsiche soap opera van Omo Power alias Omo P.

Auteur: Dave Datema

Gepubliceerd op: 26 april 2019

Verhaalnummer: 142

Vlaardings protestbos moet vuilstort tegenhouden

VLAARDINGEN – Duizenden vrijwilligers hebben vanmiddag in de Lickebaertpolder bij Vlaardingen illegaal bomen geplant, uit protest tegen de komst van een vuilstort. Op het gebied van 25 voetbalvelden moet de omstreden stortplaats komen. Maar de vraag is of de 15.000 bomen mogen blijven staan.

De actie is mede op poten gezet door SP-gemeenteraadslid Remi Poppe. Samen met een paar andere activisten maakte hij zich ernstige zorgen over de komst van de vuilstort. Op papier was het namelijk ook mogelijk dat er ‘vervuild en vermalen afval’ gestort kon worden.

En dat is tegen het zere been van veel Vlaardingers. “Het is op een gegeven moment wel een keer genoeg”, zegt een bewoner die zes bomen in de Vlaardingse klei zet. “We hebben hier in de omgeving veel stankoverlast. En met al die industrie is het knap gevaarlijk soms.”

Na een succesvolle informatieavond in Vlaardingen werd de protestgroep ‘Groeiend Verzet’ opgericht. Ook de huisartsenvereniging sloot zich aan bij de actie. Bij huisartsen, apothekers en bloemisterijen konden ‘boombonnen’ gekocht worden voor 5 gulden. Er worden vele duizenden bonnen verkocht.

  • Het planten van het Volksbos bij Vlaardingen – Foto: Stadsarchief Vlaardingen

Drukte

En dus was er vanmorgen nauwelijks een doorkomen aan op de Maassluisedijk. Auto’s stonden her en der geparkeerd en anderen trotseerden de kou op de fiets. Een agent deelde meerdere bekeuringen uit voor fout parkeren.

Vanaf de dijk zie je hoe vele honderden mensen over het braakliggende terrein krioelen, vaak met een boom in de hand. Zelfs een vrouw op hakken trotseert de modder.

“Die vuilstort is toch nergens voor nodig”, zegt een man die met drie bomen door de bagger ploetert. Een van de bomen is voor hem en hij heeft er ook twee voor de buurvrouw meegenomen. “Natuurlijk moet het puin ergens naartoe”, gaat hij verder. “Maar Vlaardingen is al zo zwaar belast met het milieu. Laat ze maar een ander plekje zoeken. Al het puin op één hoop is niet eerlijk”.

Lottie

De allereerste boom werd vanmiddag geplant door Lottie Aalbrecht, op haar eerste verjaardag. Ze woont aan de Platanenlaan in Vlaardingen en mocht – hoe typisch – een Plataan planten.

Vastgehouden door haar moeder gooite de jongedame wat onwennig wat aarde en gooide dat naar de boom. Daarna onthulde ze een plaquette.

En na Lottie volgden dus duizenden (naar schatting 8.000) anderen die zeker 15.000 bomen geplant hebben.

“Ik ben er vooral trots op dat er zoveel mensen gekomen”, zegt een van de organisatoren. “Dat deze mensen in opstand komen tegen een stuk onrecht. Ik kan wel janken, zo trots ben ik.”

Dit artikel gaat verder onder deze advertentie

Zinloos

Een van de mensen die vanaf de dijk staat toe te kijken is een ambtenaar van het Recreatieschap Midden-Delfland. Die organisatie is eigenaar van het stuk grond, waar de bomen illegaal geplant zijn.

“Er was veel volk”, liet de ambtenaar aan Radio Rijnmond weten. “Maar ik had die bomen liever op een andere plek gehad in Midden-Delfland, waar ze wel tot wasdom hadden kunnen komen”.

  • Het planten van het Volksbos bij Vlaardingen – Foto: Stadsarchief Vlaardingen

Het gebied werd al in de jaren ’70 aangewezen als plek waar een puinstort moest komen. Ondanks sloot het recreatieschap een contract daarover met het Provinciaal Afvalverwerkingsbedrijf (Proav).

De bedoeling is dat het puin wordt gestort en dat het daarna wordt afgedekt. Er ontstaat dan een berg van 35 meter en dat vormt het centrale punt in een recreatiegebied.

“En als de politiek bij zijn besluitvorming blijft dat is het valse hoop dat deze bomen blijven staan”, gaat de woordvoerder verder. “Als de stort van start gaan moeten de bomen weg”.

Drie miljoen gulden

Daar komt nog eens bij dat de bomen nu in ‘schone grond’ zijn gezet. De bovenste laag is afkomstig uit de Krabbeplas. Die grond moet, als het storten voorbij is, het puin afdekken. “Die grond heeft een waarde van drie miljoen gulden”, legt de ambtenaar verder uit.

“En mocht de puinstort dan alsnog niet doorgaan, dan willen we toch die grond verkopen om het ergens anders te gebruiken. En ook dan moeten die bomen weg. De waarde van die bomen haalt zeker de drie miljoen gulden niet, die de grond waard is.”

Hoe ging het verder?

De actie maakt indruk. De plannen voor de puinstort worden in de ijskast gezet en in 2003 wordt besloten dat het protestbos gelegaliseerd werd. Het bos wordt zelfs verder uitgebreid.

Vier jaar geleden (2013) werd een tweede Volksbos geplant, als protest tegen de komst van de Blankenburgtunnel. Dat bos (1700 bomen) is wel weggehaald, vanwege archeologisch onderzoek. Rijkswaterstaat heeft wel beloofd dat er op een andere plek 250 bomen teruggeplant zullen worden.

Bronnen:

Vergeten Verhalen – Een volksbos tegen de stortplaats

Radio Rijnmond – 14-12-1992

AD – Protestbos in Vlaardingen was 25 jaar geleden een groot succes

RTV Rijnmond – Volksbos bij Vlaardingen gered

Website Het Volksbos

Auteur: Dave Datema

Gepubliceerd op: 12 december 2017

Verhaalnummer: 73

Giftig dioxine ontdekt in Vlaardingse melk

MAASSLUIS/VLAARDINGEN – In melk afkomstig van koeien bij Vlaardingen en Maassluis zijn sporen van het giftige dioxine gevonden. Dat meldt Het Vrije Volk. Een deel van de melk is verkocht in de supermarkt.

Het ministerie van Landbouw heeft de melk apart gehouden, maar hield de vergiftiging verder geheim. Voor de dioxine-soorten polychloordibenzoparadioxine (PCDD) en polychloordibenzofuraan (PCDF) gelden geen wettelijke norm, maar zijn wel zeer giftig, zeggen deskundigen.

Foto: Pixabay

Een woordvoerder van het ministerie van Welvaart, Volksgezondheid en Cultuur is het niet duidelijk hoeveel vervuilde melk is verkocht. Maar er hebben zich nog geen mensen met vergiftigingsverschijnselen gemeld bij de huisarts.

Vandaag komt een crisisteam van de overheid met verdere maatregelen. Maar, zo zegt het ministerie van WVC, de volksgezondheid loopt geen gevaar. Groenten die in de Lickebaertpolder zijn geteeld kunnen gewoon gegeten worden.

Foto: Pixabay

AVR

De vervuilde melk komt van elf boeren in de Lickebaertpolder. Deze boerenbedrijven liggen letterlijk onder de rook van de vuilverbrandingscentrale van AVR, aan de andere kant van het water, bij Rozenburg.

In 1984 werden eerder al sporen ontdekt van dioxine in de melk. Ook toen werd gekeken naar AVR, maar tot een verbod op de verkoop van deze melk kwam het niet.

Dit artikel gaat verder onder deze advertentie

Boeren

Een van de boeren in het gebied trok zelf aan de bel bij het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). Uit onderzoek bleek dat er verhoogde concentraties schadelijke stoffen in de melk zitten.

Boer Siem van der Kooij zegt tegen Het Vrije Volk dat hij een jaar geleden al contact had gezocht met het RIVM. Hij is ervan overtuigd dat de AVR achter de vervuiling zit.

“Wij krijgen veel steun van boeren uit de buurt. Ze leven hier allemaal al jaren in de rookwolken van die AVR. En iedereen gaat wel eens denken ‘is dat nou allemaal wel zo gezond?”

(boer Siem van der Kooij, HVV 15-07-1989)

Toch is niet iedereen in het gebied even blij met de melding van Van der Kooij. Sommigen van hen zijn zelfs erg sceptisch.

“Ach wat dioxine. D’r wordt veel te veel geluld en geschreven. Te veel geouwehoerd, laat ik het zo dan maar zeggen. Straks kun je niks meer eten en drinken. Daar word je toch gestoord van.”

(boer Cor van Leeuwen, HVV 15-07-1989)

Veel van de boeren drinken zelf de boerenmelk uit het gebied en ‘hebben al jaren nergens last van’. Daarom wordt er met gemengde gevoelens gekeken naar boer Siem van der Kooij, die de hele zaak aan het rollen bracht.

“Waarom moet die Van der Kooij zo nodig de boel weer op stelten zetten? En nou wil’ie proberen schadevergoeding te krijgen van het rijk. Zal’ie toch lang voor moeten vechten”

(boer Cor van Leeuwen, HVV 15-07-1989)
Dode dieren worden geruimd na een gaslekkage bij Seveso in Italië. Foto: ASL, Nationaal Archief/Anefo

Italië

Hoe giftig dioxine kan zijn bleek in 1976 toen een paar kilo dioxine ontsnapte in het Italiaanse Seveso. Tientallen mensen werden toen ernstig ziek toen de gaswolk dagenlang in het plaatsje bleef hangen.

Honderden dieren overleden. Groente in moestuinen ging dood en ook bomen verloren hun bladeren. Tientallen families moesten verhuizen omdat de omgeving zwaar vervuild raakte.

Hoe ging het verder?

Diezelfde dag neemt de overheid maatregelen. Melk, vlees en vet van dieren uit de buurt van de AVR-centrale mogen niet gebruikt of verkocht worden. Maar, zo blijven de instanties volhouden, er is geen gevaar voor de volksgezondheid.

Minister Nijpels van Milieu belooft op korte termijn strengere regels voor afvalverwerkingsbedrijven.  Die waren al in de maak, maar door het hele dioxineschandaal, wordt er even extra vaart achter gezet.

Er wordt ook al gesproken over een schadevergoeding voor de getroffen boeren. Melk mag wel opgehaald worden, maar wordt apart bewaard. De boeren krijgen wel betaald.

Wetenschappers stellen dat je alleen ziek kan worden van de dioxinegehaltes als je meer dan 9 liter melk per dag drinkt.

Een kleine week later blijkt dat AVR niet het enige bedrijf in de omgeving is dat dioxine uitstoot. Sterker nog er staan nog eens twintig bedrijven op een lijst van de GPD-bladen die achter de vervuiling kunnen zitten. Ook bedrijven als Shell worden genoemd.

Toch start de overheid een bodemprocedure tegen AVR. De staat eist 2,2 miljoen gulden aan schadevergoeding voor de boeren. Ook moet de vuilverbranding onmiddellijk stoppen met het uitstoten van dioxine.

Het duurt vijf maanden (!) voordat AVR eindelijk inhoudelijk reageert. Volgens de huisjurist kan de vervuiling onmogelijk afkomstig zijn van de vuilverbranding. Uit onderzoek blijkt dat de dioxine niet aan de andere kant van de rivier terecht kan komen. Een maand later geeft justitie dat ook toe. AVR kan niet achter de vervuiling zitten. De bodemprocedure wordt eind januari 1990 geschrapt.

Wie nu de vervuiler is, is altijd onduidelijk gebleven. AVR wordt genoemd, maar ook AKZO komt als veroorzaker voorbij. Het is echter nooit vastgesteld wie er verantwoordelijk was.

Vier jaar later, we zitten dan in 1994, heeft AVR de uitstoot van dioxine wel fors verlaagd. Er komt nu slechts een zesde van de wettelijk toegestane norm vrij. Een maand later, ruim zes jaar na de melding van de kleine kaasboer uit de Lickebaertpolder, mag het vlees van de plaatselijke koeren weer gegeten worden.

Tegenwoordig worden er vrijwel helemaal geen dioxinen meer uitgestoten in ons land.  Volgens de overheid komen dioxinen nu alleen nog maar door ‘gevelbetimmeringen van woningen’ vrij.

Bronnen:

Het Vrije Volk – 14-07-1989 – Zwaar gif in ‘Maassluise’ melk pas na verkoop ontdekt

Het Vrije Volk – 15-07-1989 – Giftige melk in de ban

RTV Rijnmond – Vergeten Verhalen – September 2015 – Er zit dioxine in de melk

Auteur: Dave Datema

Gepubliceerd op: 14-07-1989

Verhaalnummer: 116

Vijf brandweerlieden omgekomen bij oliebrand in Vlaardingen

VLAARDINGEN – Bij een ongeluk in het centrum van Vlaardingen zijn vandaag vijf brandweermannen om het leven gekomen. De slachtoffers zaten in een brandweerwagen, die onderweg was naar een oliebrand in de Koningin Wilhelminahaven. De rook van de brand ontnam het zicht van de chauffeur, die zo het brandende water inreed. Slechts één van de inzittenden heeft het ongeluk overleefd.

Het ongeluk in Vlaardingen is het grootste brandweerongeluk uit de Nederlandse geschiedenis.

De brand ontstond rond half elf aan de Koningin Wilhelminahaven. Het water in de haven was -zoals eigenlijk bijna altijd- vervuild met blubber en olie. Bij firma Figee was men aan het lassen. Mogelijk is een van de vonken in het vuil in het water beland. In een mum van tijd was er een vuurzee ontstaan. Door de harde wind sloeg het vuur over naar Figee, de sleepboot Frederica S. en wat meerpalen.

Korte tijd klonk het brandalarm bij de splinternieuwe brandweerkazerne aan de Hoflaan. Even later arriveerden de zes vrijwillige brandweerlieden die plaats moesten nemen in een van de brandweerwagens.

  • Brandweerlieden verongelukt in Vlaardingen. Fotograaf: Van Duinen, Nationaal Archief/Anefo. Licentie: Public Domain

Rookontwikkeling

Bij de Wilhelminahaven kwamen ondertussen de eerste brandweerwagens ter plaatse. Eerst kwam de vrijwillige brandweer uit Vlaardingen, gevolgd door ploegen uit Schiedam en Rotterdam.

Door de harde zuidwestenwind werd de rook naar de noordoostelijke hoek van de havenkade geblazen. Dat was ook de plek waar de meeste hulpdiensten zich verzamelden, net als een grote groep nieuwsgierigen. Zij zagen dat de chauffeur van Gereedschapswagen III niet op tijd kon remmen en met zijn wagen in de rookwolken verdween.

“Men hoorde een doffe klap, toen de auto de glooiing afreed en half in het water, half op een daar drijvende ponton terechtkwam. Er was het afgrijselijke gegil van de inzittenden, die geprobeerd moeten hebben zich uit de auto en het vuur te bevrijden en die daarbij in de brandende olie op het wateroppervlak vielen.”

(Vrije Volk, 10 februari 1951)

Brandweermensen die al ter plaatse waren kwamen meteen in actie. Een van de inzittenden was erin geslaagd om op het laatste moment uit de wagen te springen. Hij kwam in het brandende water terecht, maar leefde nog. Met zware brandwonden is hij opgevangen door zijn collega’s en overgebracht naar het ziekenhuis.

Volgens ooggetuigen kon de man, de bevelvoerder, alleen maar stamelen ‘de jongens, de jongens’, wijzend op de mannen die achterin de wagen zaten.

De vijf mannen in de brandweerwagen konden geen kant op. Door hulp van buitenaf konden nog twee mannen uit de wagen gered worden, maar voor hen kwam de hulp te laat.

“Aan de haven, rond de plek waar de loeiende oliebrand gewoed had, stonden nog tot laat in de middag nieuwsgierigen. Een uitgebrande auto op de weg langs de haven, de zwart-geblakerde helling, een kapot gesprongen lantaarn en half verkoolde aanlegsteigers waren er als de stille getuigen van dit verschrikkelijke ongeluk”.

(De Tijd, 10-02-1951)

Klap

De dood van de vijf brandweermannen zorgt voor een enorme emotionele klap voor de plaatselijke bevolking. De vijf vrijwilligers, een timmerman, een metselaar, een electricien en nog twee timmermannen, stonden midden in de samenleving.

De lichamen zijn opgebaard in de brandweerkazerne aan de Hoflaan. Voor zover bekend is dit het grootste ongeluk in de geschiedenis van de Nederlandse brandweer. Nooit eerder zijn er bij een ongeluk tegelijkertijd vijf brandweerlieden omgekomen.

De uitvaart staat gepland op 13 februari, volgende week dinsdag. De verwachting is dat brandweermensen uit heel Nederland (en mogelijk daarbuiten) aanwezig zullen zijn bij de dienst op begraafplaats Emaus.

Hoe ging het verder?

Vlaardingen was nog in rouw gedompeld toen op 13 februari 1951 de uitvaart van de vijf brandweermannen plaatsvond. Het publiek staat rijen dik langs de kant. Er lopen ook tal van brandweermannen mee in de stoet, zelfs uit België.

Brandweermannen hebben tot aan de uitvaart een erewacht gevormd in de brandweerkazerne aan de Hoflaan. Op het moment van de uitvaart luiden alle klokken van Vlaardingen, van het vertrek uit de Hoflaan, tot de aankomst bij Emaus.

De oliebrand in Vlaardingen wordt elke vijf jaar herdacht.

Bij de oliebrand in Vlaardingen kwamen om het leven: Albert Maat, Herman Westdijk, Piet Batenburg, Piet van Delft en Mar Kok. Jo Baars, de bevelvoerder, overleefde het ongeluk.

Bronnen:

Geschiedenis van Vlaardingen – Brand in de Koningin Wilhelminahaven

Canon van Vergeten Verhalen – Oliebrand in Vlaardingen kost brandweerlieden het leven

“Het vrije volk : democratisch-socialistisch dagblad“. Rotterdam, 10-02-1951, p. 1

“De waarheid“. Amsterdam, 09-02-1951, p. 1. Geraadpleegd op Delpher op 03-08-2017

Tekst: Dave Datema

Gepubliceerd op: 01 oktober 2017

Verhaalnummer: 40

  • Begrafenis vijf omgekomen brandweerlieden in Vlaardingen. 13 februari 1951. Fotograaf: Van Duinen, Nationaal Archief/Anefo. Licentie: Public Domain

Vijftien leden verzetsgroep ‘Geuzen’ geëxecuteerd

DEN HAAG/VLAARDINGEN – Op de Waalsdorpervlakte zijn vijftien leden van de verzetsgroep ‘de Geuzen’ geëxecuteerd. Ook drie leiders van de februaristaking in Amsterdam werden gefusilleerd.

Vorige maand werden achttien leden van de verzetsgroep ter dood veroordeeld. Drie minderjarigen kregen gratie. Gisteren kregen de verzetsleden voor het laatst bezoek van de familie.

Vandaag volgde de executie. Een van de oprichters van de verzetsgroep, Bernard IJzerdraat, zou onder het zingen van het psalmvers ‘Dan ga ik op tot God’s altaren’ naar de wagen zijn gelopen, die de ter dood veroordeelden naar de Waalsdorpervlakte bracht. Om vijf uur ’s middags werden de verzetsleden gefusilleerd.

Wandelvereniging

De Geuzen vormen een van de eerste verzetsgroepen van Nederland. Daarbij staat de wandelvereniging Flardinga uit Vlaardingen centraal. Meerdere leden van de groep zijn op 14 mei 1940, de dag van het bombardement in Rotterdam, naar het rampgebied gelopen, om te kijken of ze kunnen helpen bij de hulpverlening. De ramp in Rotterdam had grote indruk gemaakt op de leden van de wandelclub.

Na enkele weken komen de leden van Flardinga in contact met Bernard IJzerdraat, een docent uit Schiedam. Ook hij was woest vanwege het bombardement en wilde in actie komen tegen de Duitsers.

Al de dag na het bombardement verspreidde IJzerdraat een zogehet Geuzenbericht, een kettingbrief waarin wordt opgeroepen tot verzet tegen de bezetter.

In een van de brieven, drie dagen na het bombardement schetste IJzerdraat een bijzonder somber beeld voor ons land.

“Al onze voorraden zullen worden weggehaald, voedsel, kleding, schoeisel. Spoedig krijgen we het bonnenstelsel voor alles en nog wat en daarna kunnen we zelfs op de bonnen niets meer krijgen. Onze jonge mannen zullen worden gedwongen elders te gaan werken voor den overweldiger.”

(Geuzenbericht no. 2)
  • Geuzenbericht 2. Stadsarchief Vlaardingen

Na de eerste ontmoeting tussen de wandelaars en IJzerdraat wordt de verzetsgroep opgericht. De groep had als taak om de bezetter te saboteren en te bespioneren. Inlichtingen zouden worden doorgegeven naar Engeland.

Sabotage

In de eerste weken werden er ook daadwerkelijk sabotageacties uitgevoerd. Zeven keer werden telefoonleidingen vernield die de zoeklichtinstallaties en het luchtafweergeschut in Vlaardingen verbonden.

Daardoor had de verzetsgroep meteen de aandacht van de autoriteiten gekregen. Als een saboteur op heterdaad betrapt zou worden, zou direct met scherp worden geschoten. In september dreigden de autoriteiten ook in de krant met wraakacties. In de plaatselijke krant stond dat de ‘Duitsche Weermacht de strengste maatregelen op de Gemeente Vlaardingen en gemeenteambtenaren zou toepassen’. 

Daarop werd besloten om de sabotagedaden te staken en werd de aandacht weer volledig gericht op het verzamelen van informatie. Tijdens de wandeltochten van Flardinga werden gegevens verzameld over Duitse troepen, luchtafweergeschut, hoofdkwartieren en schepen in de haven. Ook werden lijsten van NSB-leden opgesteld.

Dit artikel gaat verder onder deze advertentie

Groei

Ondertussen werd de verzetsgroep ook steeds groter. In de huiskamer van een van de eerste leden, Arij Kop, moesten de nieuwe leden een Geuzeneed afleggen.

“Ik beloof in deze ernstige tijden een goed Nederlands Geus te zullen zijn en mij geheel en onvoorwaardelijk te zullen houden aan de Geuzenwet en de commandantsvoorschriften. Ik verklaar goed te vinden dat, zodra ik mijn belofte op enigerlei wijze schend, al mijn rechten en bezittingen overgaan op en ten bate van het Geuzenleger, of indien dit wordt opgeheven, op en ten bate van het Nederlandse Staatsbestel.”

(Geuzeneed)

Door het verspreiden van de kettingbrieven werd de verzetsgroep steeds groter. Er ontstonden ook verzetsgroepen in steden als Rotterdam, Maassluis, Delft, Zwijndrecht en Dordrecht.

  • Processen tegen illegale werkers. Vermoedelijk het proces tegen leden van de verzetsgroep Geuzen en de Oranjewacht in het gebouw van de Hoge Raad. Beeld: NIOD

Opgerold

Het risico op ontdekking werd al snel groter, door het groeiende aantal verzetsleden. In november vorig jaar werd het eerste verzetslid opgepakt. Een van de Geuzen, een medewerker van Wilton Fijenoord in Schiedam, vertelde aan zijn familieleden dat er in Vlaardingen wapens klaar lagen om de bevrijders te helpen. Uiteindelijk komt die informatie bij de NSB terecht.

In de weken daarna worden de verzetsleden één voor één opgepakt. Bij de verhoren worden, in sommige gevallen na marteling, ook andere namen van verzetsleden opgepakt. In totaal zijn 230 Geuzen opgepakt.

De Geuzen worden gevangen gehouden in het ‘Oranjehotel’, de gevangenis van Scheveningen.

Vorige maand, op 19 februari, volgde het proces tegen de verzetsleden. Tegen achttien van hen werd de doodstraf geëist. De rechter ging daarin mee. Omdat drie van de achttien verzetsleden nog minderjarig zijn, kregen zij gratie. Ook voor de andere vijftien verzetsleden werd een gratieverzoek ingediend, maar dat werd niet gehonoreerd.

“Een gratieverleening kwam niet in aanmerking, daar bedoelde organisatie behalve ernstige sabotagemishandelingen tegen militaire inrichtingen op de laaghartigste wijze en met de gemeenste middelen, zooals zij anders slechts bij onbeschaafde volken bekend zijn, bijvoorbeeld allerlei gifmoorden en aanvallen op Duitsche militairen beraamd en in een aantal gevallen ook ten uitvoer gebracht heeft.”

(Het Vaderland, 14 maart 1941)

Hoe ging het verhaal verder?

In 1981 werd in Vlaardingen een comtié opgericht om geld in te zamelen voor een Geuzenmonument, ter nagedachtenis aan de vijftien verzetsleden die werden doodgeschoten op 13 maart 1941 en aan andere Geuzen die in concentratiekampen zijn omgekomen.

De Vlaardingse beeldhouwer Leen Droppert maakte een monument, dat in 1983 werd onthuld door Koningin Beatrix. Het bronzen beeld stelt een lopende man voor. Voor hem staat een paar onderbenen, afgehakt boen de knie.

Ook op de begraafplaats Emaus in Vlaardingen staat een monument ter herinneringen aan de Geuzen. Daar liggen ook zes van de vijftien Geuzen begraven.

Sinds 1987 wordt ook jaarlijks de Geuzenpenning uitgereikt aan mensen en organisaties die zich inzetten voor democratie of tegen dictatuur, discriminatie en racisme.

Bronnen:

Traces of war – Geuzenverzet

Geschiedenis van Vlaardingen – Verzetsgroep Geuzen

Traces of war – Geuzenactie Bericht nummer 2

RTV Rijnmond – Vergeten Verhalen – De Geuzen uit Vlaardingen

Voormalig Graaf van Holland genoemd als opdrachtgever in Vlaardingse ‘toiletmoord’

VLAARDINGEN – De verdreven Graaf Dirk V wordt genoemd als een van de mensen achter de moord op hertog Godfried van Neder-Lotharingen. Het slachtoffer, dat vandaag aan zijn verwondingen overleed, werd met een zwaard of een speer in zijn achterste gestoken, terwijl die net zijn behoefte deed.

De dader zou een infiltrant zijn, die werkte voor Dirk V en zijn stiefvader Robert de Fries. Vermoedelijk was deze ‘Gijsbrecht’ al een tijd werkzaam bij Godfried, als soldaat of als knecht.

  • Godfried met de Bult, afgebeeld door de 16e-eeuwse kopergraveur Philipp Galle in het vorstenboek van Michiel Vosmeer.

Toen in de nachtelijke uren Godfried zijn behoefte moest doen, posteerde deze Gijsbrecht zich onder de wc, die boven de grond hing. Deze ‘Gijsbert’ had zich waarschijnlijk buiten opgesteld en stak het moordwapen omhoog door het gat in de wc, waar het slachtoffer net op zat.

Na de steekpartij werd Godfried ‘met de Bult’, een verwijzing naar zijn handicap, per schip overgebracht naar Utrecht. Daar is hij vandaag aan zijn verwondingen overleden.

De dood van Godfried heeft gezorgd voor een grote schok. Ondanks zijn verschijning stond hij bekend als een man met een ‘voortreffelijke geest’. Ook was hij erg succesvol op het slagveld. Waarschijnlijk wordt de hertog begraven in Verdun, net als zijn vader.

Dit artikel gaat verder onder deze advertentie

Motief

Dirk V werd zes jaar geleden door Godfried uit Holland verdreven. Samen met zijn stiefvader, de graaf van Vlaanderen, wilde hij zijn erfgoed heroveren. Mogelijk wilde hij met de moord op Godfried de herovering van het graafschap versnellen.

Ook worden er andere potentiële opdrachtgevers genoemd, zoals de vrouw van Godfried, Mathilde. Van een gelukkig huwelijk was al jaren geen sprake meer.

Zij verblijft vooral in Italië en is één van de belangrijkste adviseurs van paus Gregorius VII. Er gaan zelfs geruchten dat de twee een verhouding hebben.

  • Dirk V, Graaf van Holland

De paus is al jaren verwikkeld in een machtsstrijd met koning Hendrik IV. Godfried stond jarenlang achter de Duitse koning.

Van een scheiding is het nooit gekomen, maar beide partijen zaten elkaar vaak dwars. Zo vroeg Mathilde aan de paus de kant te kiezen van de abt van Sint-Hubert, toen die aanspraak maakte op bezittingen van Godfried.

Voor betrokkenheid van Mathilde bij de moord op Godfried is echter geen enkel bewijs.

De sluipmoordenaar is nooit opgepakt. Hij is na de moord meteen gevlucht en niet meer teruggevonden.

Hoe ging het verder?

De dood van Godfried was geen slecht nieuws van Dirk V, of hij nou achter de moord zat of niet. Een andere grote politieke tegenstander, bisschop Willem van Utrecht, overleed een paar maanden later. Daarna verzamelde Dirk samen met zijn stiefvader een leger en probeerde ‘zijn’ Holland terug te veroveren.

De nieuwe bisschop Koenraad verschanste zich in het kasteel van IJsselmonde. Dirk kon het kateel veroveren en dwong daarmee af dat hij grote gebieden terugkreeg.

Godfried werd later opgevolgd door een andere Koenraad, zoon van de (latere) keizer Hendrik IV.

In zijn totaliteit zijn er 24 middeleeuwse bronnen die het voorval vermelden. Dat is best veel, zegt dr. Kees Nieuwenhuijsen, die zich heeft gespecialiseerd in deze tijdsperiode en uitgebreid onderzoek deed naar het voorval rondom Godfried.

Hij wijst erop dat sommige bronnen ook zeggen dat de moord mogelijk in Antwerpen gepleegd zou zijn, maar dat het aannemelijker is dat het in Vlaardingen is gebeurd. Maar het is dus niet helemaal zeker. Het feit dat Godfried nadat hij was neergestoken, is overgebracht naar Utrecht is een aanwijzing. Een boottrip van Antwerpen naar Utrecht ligt minder voor de hand.

Bronnen:

Kees Nieuwenhuijsen – De moord op Godfried met de Bult

Wikipedia – Godfried III van Lotharingen

Kees Nieuwenhuijsen schreef meerdere boeken over de geschiedenis van West-Frisia (o.m. Holland) in de middeleeuwen. Zo schreef hij het boek De Slag bij Vlaardingen 1018, Ad Flardidingun en Strijd om West-Frisia.

Op deze site werkte Nieuwenhuijsen ook mee aan de totstandkoming bij het artikel over de Slag bij Vlaardingen.

Tekst: Dave Datema ism. Dr. Kees Nieuwenhuijsen

Gepubliceerd op: 26 februari 2018

Verhaalnummer: 70

Dirk III verslaat keizerlijk leger bij Vlaardingen

VLAARDINGEN – Een strafexpeditie gericht tegen Dirk III van Holland is uitgelopen op een mislukking. Het keizerlijke leger, onder leiding van hertog Godfried van Lotharingen, werd bij Vlaardingen verslagen en de hertog gevangen genomen.

Door miscommunicatie raakte een deel van het keizerlijke leger in paniek en sloeg het op de vlucht. De achtergebleven manschappen waren voor de verdedigers geen partij.

Of er nu een tweede strafexpeditie komt naar Vlaardingen is niet duidelijk.

  • Dirk III van West-Frisia. Fantasieportret door Willem Thybaut (1578)

Vijanden

De problemen zijn ontstaan doordat Dirk III zich tegen zijn Keizer keerde. Vanuit zijn burcht in Vlaardingen, aan de Merwede, laat graaf Dirk de schepen aanmeren en dwingt hij de handelaren om tol te betalen. De graaf heeft van de keizer nooit het recht gekregen om tol te heffen.

Het handelsgilde in Tiel heeft zich hierover beklaagd bij de keizer van het Duitse Rijk, tijdens de Rijksdag in Nijmegen, een paar maanden geleden. De handelaren wisten de keizer ervan te overtuigen dat hij belastinginkomsten misloopt door de illegale tol bij Vlaardingen. Ze kregen bijval van bisschop Adelbold van Utrecht, van wie stukken land langs de Merwede door Dirk III zijn ingenomen.

Dat keizer Hendrik II zich liet overhalen tot ingrijpen is wel opmerkelijk. Graaf Dirk III is zijn neef (de moeder van Dirk III is de zus van keizerin Cunigunde), maar de politieke belangen (Adelbold is een belangrijk bondgenoot) en de financiële belangen wegen zwaarder dan de familiebanden. Dirk III deed in Nijmegen nog een poging om zijn standpunten te verdedigen, maar kon de keizer niet overhalen.

De graaf kreeg de opdracht om te stoppen met de illegale tol en de veroverde landen aan Adelbold terug te geven, maar dat weigerde hij. Vervolgens verliet Dirk III Nijmegen.

Strafexpeditie

Keizer Hendrik gaf militair opperbevelhebber Godfried van Neder-Lotharingen de opdracht om Dirk III tot de orde te roepen. In de afgelopen drie jaar heeft de hertog hij al twee keer eerder een opstandige graaf verslagen.

Godfried kreeg troepen aangeleverd van de bisdommen Luik, Kamerik, Keulen en Utrecht. Zijn troepenmacht bestond uit ongeveer duizend manschappen. Ook de bisschoppen Adelbold van Utrecht en Balderik van Luik gingen mee. De manschappen worden met tientallen schepen naar Vlaardingen gebracht.

Daarmee was de overmacht ten opzichte van de paar honderd (slecht-getrainde) manschappen van Dirk III overweldigend.

Dit artikel gaat verder onder deze advertentie

De slag

Onderweg naar Vlaardingen sloeg het noodlot voor de keizerlijke troepen al vrij snel toe. Bisschop Balderik van Luik werd onwel en moest van boord gaan. Hij overleed korte tijd later.

Zonder de bisschop arriveerden de schepen vanmorgen bij Vlaardingen. Graaf Dirk had de schepen al zien aankomen en had zich teruggetrokken in zijn burcht.

De omgeving van Vlaardingen is bijzonder drassig en wordt doorsneden door sloten en kreken. Godfried liet daarom zijn troepen naar vlak terrein marcheren, zodat ze bewegingsruimte zouden hebben.

Tijdens die mars werd de voorhoede plotseling aangevallen door de Vlaardingers die in het veen een hinderlaag hadden gelegd. In de achterhoede, waar ze niet goed konden zien wat er gebeurde, raakte sommige soldaten in paniek. Er werd geroepen dat Godfried was gedood of gevlucht.

Deze miscommunicatie zorgde voor paniek in het keizerlijke leger. De soldaten in de achterhoede probeerden zo snel mogelijk terug te komen bij hun schepen, maar met hun zware wapenuitrusting kwamen ze vast te zitten in de modderige rivieroever.

Ook Bisschop Adelbold van Utrecht sloeg op de vlucht. Hij zou in de loop van de dag ‘aangeslagen maar ongedeerd’ in Utrecht zijn aangekomen.

  • De gevangenneming van hertog Godfried, tijdens de wederopvoering van de Slag bij Vlaardingen op 14/15 juni 2008 in Vlaardingen. Foto: Rene Kuysten.

Overblijvers

Godfried van Lotharingen bleef met een sterk uitgedund leger achter op het slagveld, terwijl Dirk III de Vlaardingers achter de vluchters aan stuurde. Van het keizerlijke leger zijn veel manschappen omgekomen, terwijl er onder de manschappen van Dirk III nauwelijks slachtoffers zijn. De lichamen van de slachtoffers zijn in de rivier de Merwede gegooid.

Volgens ooggetuigen kwam Dirk III zelf ook nog op het slagveld, toen Godfried bijna helemaal was verslagen. Dirk heeft de hertog gevangen genomen.

Vrijlating

Er zou al onderhandeld zijn over zijn vrijlating. Geen van beide partijen heeft daar nog mededelingen over gedaan. Waarschijnlijk zal Dirk III eisen dat hij voorlopig door keizer Hendrik met rust wordt gelaten. Daarbij staat Dirk III ook erg sterk, omdat hij verantwoordelijk is voor de kustverdediging tegen de Noormannen.

Hoe ging het verder?

Godfried was snel weer op vrije voeten. Hij zorgde ervoor dat er vrede kwam tussen Dirk III en Adalbold. Zonder Dirk III werd het gebied ook niet meer verdedigd en hadden de Vikingen vrij spel, zo werd gedacht.

Welke afspraken over en weer zijn gemaakt tussen Adalbold en Dirk III is niet helemaal duidelijk. In de eerste dertig jaar na de Slag bij Vlaardingen was het rustig in het gebied.

Er zijn daarna nog meerdere pogingen gedaan om de graven van Holland uit het gebied te krijgen, maar dat lukte niet.

Namen en gebieden:

Sommige verhalen en namen lijken misschien wat vreemd over te komen, maar kloppen weldegelijk. Dat komt vooral doordat de namen van destijds net even anders waren dan nu.

West-Frisia: Het gebied dat we nu ‘Holland’ zouden noemen. Het is het best te vergelijken met Noord- en Zuid-Holland en Zeeland. Dirk III was de graaf van het gebied.

Frisia: Het gebied waar de Friezen woonden. Holland, Zeeland, Utrecht, Friesland, Groningen en een deel van Duitsland. West-Frisia maakt hier deel van uit.

Neder Lotharingen: Grotendeels de Benelux en het Roergebied.

Graaf van Holland: Holland werd eigenlijk nauwelijks als term gebruikt. Het duurde tot 1101 voordat deze titel gebruikt werd. Dirk III van Holland was dus graaf van West-Frisia.

Merwede: Terwijl Vlaardingen tegenwoordig aan de Maas ligt, lag het in 1018 aan de Merwede. De rivier had toen een andere loop.

  • West-Frisia omstreeks 1018. Naar Henderikx (1997, p. 104) en Mostert (2002, p. 152).