LEIDEN – Hij stapte uit, zwaaide naar de mensen en gaf zelfs een jonge dame, verkleed in traditionele klederdracht, eerst één en later nog een zoen. Aan niets was te zien dat het bezoek van de Amerikaanse president George Bush aan Nederland de grootste beveiligingsoperatie in de geschiedenis van ons land tot nu toe is geweest. Leiden ontving de president met open armen.
Leiden had zich echt voorbereid voor het bezoek van Bush. Er hingen spandoeken met teksten als ‘Leiden loves you’ en ‘Leiden say ‘Hi’ to the president’. Het goedgemutste publiek zwaaide met vlaggetjes die waren uitgedeeld.
Het Rapenburg stond bomvol nieuwsgierigen. Het is weliswaar de derde keer dat Bush ons land bezoekt, maar nooit eerder was hij hier als president. Sterker nog, het was zelfs voor het eerst dat een president van het machtigste land van de wereld ons land bezocht.
Op het moment dat Bush bij het Academiegebouw uitstapte werd hij bijna toegejuicht. Het publiek was bijna niet te houden en een jong Nederlands kaasmeisje slaagde erin om de president twee zoenen te geven.
Het moet de nachtmerrie geweest zijn voor elke veiligheidsadviseur van het Witte Huis.
Vervolgens stapte Bush weer in de gepantserde limousine. Hij keek nog even om en reed verder. Leiden had het visitekaartje voor Nederland afgegeven.
Bliksembezoek
Het bezoek van George Bush en zijn vrouw Barbara duurde in totaal 25 uur en verliep volgens militaire precisie. Op Schiphol werd Bush verwelkomd door Koningin Beatrix en Prins Claus. Dat ging uitermate hartelijk, maar ook niet zo vreemd, aangezien Bush in 1983 en 1985 ook al door hen werd ontvangen.
Daarna volgde het officiële gedeelte, eerst op het Binnenhof, Paleis Noordeinde en later op het Catshuis. Zo sprak Bush met premier Lubbers en minister Van den Broek van Buitenlandse Zaken. Het belangrijkste onderwerp: de verhoudingen in de wereld en de ‘ontspanningspolitiek in Oost-Europa en Rusland’.
In tegenstelling tot Leiden was Den Haag zeker niet in de ban van de Amerikaanse president. De stad was half omgebouwd tot een vesting.
Ruim 1400 politiemensen en anti-terreurspecialisten werden ingezet om het bezoek mogelijk te maken. De gepantserde Cadillac is speciaal overgevlogen voor het bezoek, net als een zwarte terreinwagen met bewakers en een arts.
Bij het Haagse ziekenhuis Noordeinde was ook een complete operatiekamer ingericht door de Amerikanen, om in actie te komen, mocht het nodig zijn. Op het dak van Paleis Noordeinde, waar de president overnachtte, stonden scherpschutters.
President Bush in gesprek met premier Lubbers. Foto: Rob Croes, Nationaal Archief/Anefo
Open
Gezien alle maatregelen was het dan ook moeilijk voor te stellen hoe spontaan het bezoek van Bush aan Leiden oogde. Bush werd nog verrast met de informatie dat hij direct afstamt van de Pilgrim Fathers, die in 1620 vanuit Leiden naar Amerika vertrokken.
Bush hield in de Pieterskerk een toespraak, waarin hij vertelde dat een sterk Europa ook belangrijk was voor Amerika.
Ook burgemeester Goekoop van Leiden mocht het woord voeren in de kerk. Hij wees erop dat Leiden eventjes ‘het centrum van de wereld was’, wat op een spontaan applaus kon rekenen van de president. En hij verwees naar de Pilgrim Fathers, die behalve vrijheid van godsdienst, vast ook voorstander waren van het recht op demonstreren. Daarmee maakte Goekoop een knipoog naar het handjevol demonstranten dat buiten niet blij waren met het bezoek van de president.
Dit artikel gaat verder onder deze advertentie
Wanklanken
Want er waren hier en daar toch wel wat wanklanken te horen, al moest je er wel naar zoeken.
Wethouder De La Mar van Links Leiden had een shirt aangetrokken met daarop de tekst dat ‘Leiden er is voor alle vluchtelingen’. Het lukte hem zelfs om een folder over vluchtelingen in de handen van de president te drukken. “Maar ik heb niet het idee dat hij dat gaat lezen”, liet hij aan de verslaggever van Trouw weten.
Andere protesten, bijvoorbeeld over het Amerikaanse beleid in Nicaragua of het abortusbeleid, waren nauwelijks merkbaar. Een plaquette dat herinnert aan de Pilgrim Fathers was weer helemaal schoongemaakt, nadat iemand het eerder had beklad.
De plaquette voor Pilgrim Father Robinson werd enkele dagen geleden al schoongemaakt. Het was beklad als protest tegen de komst van president Bush. Foto: Rob Bogaerts, Nationaal Archief/Anefo
Leiden mag misschien wel niet helemaal het centrum van de wereld zijn geweest; het bezoek van de president heeft in ieder geval wel een indruk gemaakt. En misschien ook wel andersom.
Bronnen:
NRC Handelsblad – 18-07-1989 – Bush laveert tussen vieren en veiligheid
Volkskrant – 18-07-1989 – Bush vraagt om vertrouwen in ontspanningsbeleid
Telegraaf – 18-07-1989 – Bezoek aan Nederland perfect georganiseerd
Trouw – 18-07-1989 – Leiden schittert even als centrum van de wereld
Omroep West maakte eerder een terugblik op het bezoek van Bush
Auteur: Dave Datema
Gepubliceerd op: 16-7-2019
Verhaalnummer: 114
