Skip navigation

Category Archives: Historische verhalen

Pater Koopman staakt zijn anti-abortus-acties

DEN HAAG – Pater Koopman heeft vanmiddag na dertien jaar dan toch de strijd opgegeven tegen de abortuswet. Ongeacht de weersomstandigheden voerde de pater elke maand actie op het Haagse Binnenhof, maar nu stopt hij er mee.

Zo’n tweehonderd volgelingen waren er vanmiddag bij de laatste actie van Koopman. Er was ook een metershoog Mariabeeld op het plein voor het Tweede Kamergebouw gezet.

  • Foto: Pater Koopmans en aanhang demonstreert op Binnenhof tegen abortus. Fotograaf: Bert Verhoeff, Nationaal Archief/Anefo. Licentie: CC-BY

De 74-jarige Pater Koopman kwam steevast elke tweede dinsdag van de maand naar het Binnenhof om daar te bidden tegen abortus en euthanasie. ‘God alleen is meester van het leven en de dood’ stond op de zijkant van een busje waarmee hij naar het plein kwam.

In 13 jaar heeft de voormalig bollenkweker uit Avenhorn (Noord-Holland) het nog niet een keer laten afweten. Zelfs bij veertien graden onder nul stond hij op het plein. Maar op de kou kun je jezelf kleden.

Regen daarentegen is een groter probleem. Tijdens een hoosbui heeft Koopman een keer willen schuilen onder wat bogen op het Binnenhof, maar daar werden hij en zijn volgelingen toen weggestuurd.

Strijd

Koopman trad na de oorlog toe tot de Congregatie van het Heilig Sacrament. Hij verrichtte missiewerk in Brazilië, maar keerde in 1972 terug naar Nederland. Daar was de discussie over abortus al in volle gang.

Koopman deelde als een van de eersten pro-life folders uit bij abortusklinieken, maar deed dat altijd op vreedzame wijze. Hij kwam voor het eerst landelijk in het nieuws toen hij in 1978 dertig uur lang een bouwkraan bezet hield in Amsterdam (zie foto).

  • Pater Koopman tijdens de bezetting van een bouwkraan in Amsterdam. Foto: Rob Croes, Nationaal Archief/Anefo

Toen drie jaar later abortus werd gelegaliseerd wist Koopman zeker dat het terugdraaien van die maatregel zijn levenswerk moest worden. Vanaf september 1981 ging hij elke tweede dinsdag van de maand naar het Binnenhof.

In de eerste paar maanden waren er enkele volgelingen, maar al snel waren het er honderden.

Dit artikel gaat verder onder deze advertentie

Geen einde

Demonstreren heeft nu geen zin meer, legt Koopman uit, nu in het paarse kabinet de christelijke partijen tot de oppositie zijn veroordeeld.

Toch benadrukt de pater dat hij doorgaat met het bestrijden van abortus en euthanasie. Tijdens de laatste bijeenkomst heeft hij een oproep gedaan aan alle aanwezigen om gebedsgroepen op te zetten tegen abortus en ‘voor bekering van hen die dwalen’.

“Alleen gebed en boete kan ons redden”, (pater Koopman)

  • Pater Koopman met Mariabeeld op het Binnenhof. Foto: Rob Croes. Nationaal Archief/Anefo

Want op dit moment zijn er veel mensen die dwalen, zegt Koopman tegen NRC Handelsblad. Vrijwel het gehele kabinet en bijna alle parlementsleden, met uitzondering van wat CDA-leden en wat Kamerleden van de kleine christelijke partijen.

Koopman wijst erop dat sinds de jaren ’70 in ons land een miljoen abortussen (legaal of illegaal) zijn uitgevoerd. “We kunnen het tij nog keren”, zegt Koopman in het NRC. “Maar de tijd is kort. Gebeurt er niets, dan zijn we rijp voor een atoombom of verdienen we het om vier meter onder de zeespiegel te verdwijnen.”

De laatste bijeenkomst werd afgesloten met een Ave Maria. Vervolgens werd het kenmerkende Mariabeeld (dat vrijwel altijd meeging naar de demonstraties) weer terug in de bus gelegd en kwam er een einde aan een tijdperk.

Hoe ging het verder?

Tijdens zijn leven richtte Jan Koopman Stirezo op; de Stichting Recht Zonder Onderscheid. Die organisatie bestaat nog steeds en knokt nog altijd tegen abortus. In september 2018 werd bekend dat de stichting deel gaat uitmaken van Civitas Christiana.

Na zijn vertrek van het Binnenhof werd het snel stil rondom Pater Koopman. Hij was ziek, kwam in een rolstoel terecht en verloor de mogelijkheid tot praten.

Hij overleed in 1997 in een verzorgingshuis in Nijmegen, op een steenworp afstand van de plek waar hij in het klooster zat.

Koopman is een van de grotere strijders tegen de abortuswet geweest. Daarbij heeft hij soms bijzondere dingen uitgehaald (zoals het bezetten van een bouwkraan), maar hij vormde een schril contrast met sommige buitenlandse fanatici.

Zo werden in de Verenigde Staten regelmatig abortus-artsen doodgeschoten. Koopman wilde dan ook zeker geen ‘fanatiekeling’ genoemd worden, eerder een ‘gedreven man’.

Ondanks de inzet van Koopman is het terugdraaien van de abortuswet geen centimeter dichterbij gekomen. Sinds zijn acties zijn er wereldwijd tal van landen bijgekomen waar abortus is toegestaan. Zelfs Ierland, waar tot voor kort abortus verboden was, is sinds een referendum overstag.

Volgens de laatste tellingen woont 25 procent van de wereldbevolking nu in een land waar abortus nog niet is toegestaan.

Het bovenstaande artikel is geschreven voor de Maand van de Geschiedenis. Dit jaar heeft de maand het thema ‘Opstand’. In dit geval gaat het om een man die eigenhandig de opstand begint en zo lang mogelijk vol probeert te houden.

Bronnen:

NRC Handelsblad – 13-09-1994 – ‘Gedreven’ pater Koopman voor de laatste maal naar Binnenhof

Telegraaf – 14-09-1994 – Pater Koopman geeft strijd op tegen abortus

Volkskrant – 14-09-1994 – ‘We zullen gloeiende kolen stapelen op hun hoofden’

Trouw – 14-09-1994 – Pater Koopman: Barbaarse abortuswet binnen twee jaar weg

Nederlands Dagblad – 15-09-1994 – Pater Koopman verlaat het Binnenhof

Het Parool – 17-09-1994 – ‘Het is een feest dat ik dit elke dag weer mag doen’

Trouw – 21-05-1997 – Necrologie Pater Koopman

Auteur: Dave Datema

Gepubliceerd op: 01-10-2018

Verhaalnummer: 228

Wasmiddelenoorlog om Omo Power: ‘Omo Power veroorzaakt gaten in kleding’

ROTTERDAM/VLAARDINGEN – In Nederland is een wasmiddelenoorlog gaande. Fabrikant Proctor and Gamble begon vanmorgen met een keiharde aanval op concurrent Unilever, door te beweren dat het nieuwe middel Omo Power ervoor zou zorgen dat er gaten ontstaan in gewassen kleding. Unilever zegt dat het de volste vertrouwen heeft in haar nieuwe product.

Volgens Proctor and Gamble worden de problemen veroorzaakt door de nieuwe ‘accellerator’, dat vorige maand met veel bombarie werd geïntroduceerd op de Nederlandse markt. Dat middel, het chemische element mangaan, zou zelfs bij lage temperaturen hardnekkige vlekken vlekken uit de kleding wassen. Het versnelt het wasproces, zo was de uitleg.

Maar de methode, die grotendeels is ontwikkeld in het laboratorium in Vlaardingen, is niet veilig, stelt Proctor and Gamble in een verklaring.

“Onze ervaring is dat mangaantechnologie toegepast in wasmiddelen abnormale schade aan textiel toebrengt.”

(verklaring P&G, 27-04-1994)

Het Amerikaanse concern heeft in het verleden het middel ook onderzocht, totdat bleek dat er gaten ontstonden in het textiel na veel wasbeurten.

Proctor and Gamble brengt de waarschuwing naar buiten, omdat ze bang zijn dat slechte ervaringen met Omo Power ook gevolgen hebben voor hun eigen merken, zoals Ariel, Dreft en Dash.

Foto: Pixabay

Reactie

Unilever organiseerde vanmiddag een persconferentie om te reageren op de aantijgingen van de Amerikaanse concurrent. “Klinkklare onzin”, liet topman Willem Selman van Lever Nederland weten.

“Onze advocaten bestuderen de mogelijkheid om de beweringen van Proctor langs juridische weg aan te pakken”,

(Willem Selman, Volkskrant, 28-04-1994)

Twee technologen van het ontwikkelingscentrum, die ook bij de persconferentie aanwezig waren, benadrukten dat Omo Power niet schadelijk is voor kleding.

Het middel is door consumenten, laboratoria en door TNO getest. Op verzoek van Proctor zal TNO het middel nu opnieuw gaan testen. Die uitkomsten komen volgende maand.

Aanval

Volgens Unilever-topman Selman is de aanval van Proctor een ‘manier van straatvechten die niet de stijl is van zijn bedrijf’.

In de wasmiddelenwereld geldt een ongeschreven regel dat je niets zegt over andermans product. Unilever trok daarom vorige week een spotje terug, omdat er werd gezegd dat Omo Power beter was dan de concurrent.

Een woordvoerder liet eerder vandaag weten dat een aanval op het nieuwe product wel verwacht werd. “Ze zijn duidelijk bezorgd over ons nieuwe product en proberen  nu verwarring te zaaien.”

Proctor and Gamble is marktleider in Europa als het gaat om wasmiddelen. Omo Power had daar verandering in moeten brengen.

Aan het middel is drie jaar gewerkt in het laboratorium in Vlaardingen. Unilever heeft zo’n 300 miljoen gulden gestoken in de ontwikkeling van het middel. Daar kwam nog eens een reclamecampagne van een half miljard gulden bovenop. Wereldwijd zorgen wasmiddelen voor een omzet van zo’n 20 miljard gulden per jaar voor Unilever.

Hoe ging het verder?

De waarschuwingen van Proctor & Gamble bleek terecht te zijn. Uit nieuw onderzoek van TNO bleek dat na vaak wassen met Omo Power kleding stuk ging.

Het blijkt dat als het middel op hoge termperaturen wordt gebruikt, dat er inderdaad schade kan ontstaan, ook al is het middel bedoeld voor lagere temperaturen.

Unilever stapte, zoals aangekondigd, naar de rechter, maar trok die zaak later toch weer in. De schade van de hele Omo-power-affaire loopt in de honderden miljoenen.

Ook de consumentenbond heeft TNO aan het werk gezet en komt met een waarschuwing om Omo Power niet te kopen.

Om het allemaal nog wat erger te maken verspreidt Proctor begin juni ook nog het TNO-rapport met daarbij de foto’s van de beschadigde kledingstukken, na wassen met Omo Power. Daarnaast zijn ongeschonden kledingsstukken te zien, gewassen in Ariel Ultra, het product van P&G.

Unilever past het middel aan, maar in september komt TNO met de conclusie dat er nog steeds schade kon veroorzaken.

Omo Power keerde daarna niet meer terug. Pas in 2008 komt er een nieuwe Omo op de markt: Klein en Krachtig.

Volgens deskundigen lag de fout vooral bij de communicatie tussen de PR-afdeling van Unilever en het laboratorium. Er werd niet duidelijk genoeg naar buiten gebracht dat het middel voor lage temperaturen bedoeld was.

Bronnen: 

NRC Handelsblad – 30-03-1994 – Turbopoeder vormt Unilevers troef in wasmiddelenoorlog

Leeuwarder Courant – 27-04-1994 – Concurrentiestrijd leidt tot wasmiddelenoorlog

De Volkskrant – 28-04-1994 – Proctor kraakt Unilever’s Omo als textielverdelger

Trouw – 28-04-1994 – Wasmiddelenoorlog: ‘Omo maakt gaten’

Nieuwsblad van het Noorden – 28-04-1994 – Vuile oorlog in de wasmiddelenwereld

NRC Handelsblad – 25-06-1994 – De tragikomsiche soap opera van Omo Power alias Omo P.

Auteur: Dave Datema

Gepubliceerd op: 26 april 2019

Verhaalnummer: 142

Duizenden zakjes gif aangespoeld op Hollandse stranden

KATWIJK – Op het strand van de Noordzee zijn duizenden zakjes met het giftige Apron Plus aangespoeld. Niet alleen bij Noordwijk en Katwijk, maar ook bij Zandvoort, IJmuiden, Texel en Ameland zijn de stranden afgesloten.

De zakjes zijn afkomstig uit twee containers die op 8 december bij de ingang van het Kanaal overboord zijn geslagen van het Cypriotische containerschip Sherbo. In een storm verloor het schip 88 containers.

Het aanspoelen van de zakjes komt daardoor niet geheel als een verrassing. Een woordvoerder van Rijkswaterstaat zegt tegen NRC Handelsblad dat de stranden al weken in de gaten worden gehouden. In de afgelopen weken zijn ook in België en Frankrijk als grote aantallen gifzakjes aangespoeld.

Apron Plus is een landbouwgif. Het middel wordt gebruikt om schimmels te bestrijden in de landbouw. Het is zo giftig dat als kapotte zakjes worden gevonden op het strand, de bovenlaag van het zand ook afgegraven moet worden. Omdat de stof zo giftig is, is besloten om de stranden af te sluiten.

“Je gaat eraan dood als je er meer dan een halve gram per kilo levensgewicht van binnen krijgt”, zegt chemicus Veenhoven van de Amsterdamse milieudienst tegen het Parool.

Naast het landbouwgif Apron Plus zouden ook zakjes met het middel Ridomil in het water terecht zijn gekomen. Die zakjes zijn nog niet gevonden op de Nederlandse stranden. Die stof is minder gevaarlijk, zeggen deskundigen.

Ook zaten er ontstekingsmechanismen in de lading die in het water is beland. Als deze afgaan, kan dat leiden tot een kleine ontploffing, vergelijkbaar met vuurwerk.

Dit artikel gaat verder onder deze advertentie

Operatie

Op meerdere plekken is Rijkswaterstaat al begonnen met het verzamelen en verwijderen van de gifzakjes. De medewerkers hebben op sommige plekken witte oliepakken aan, met een beschermende bril.

De mensen wacht een enorme klus. “Er liggen duizenden van die pakjes tussen hier en Zandvoort”, zegt Gilles Quist tegen NRC Handelsblad, die door Rijkswaterstaat aan het werk is gezet bij IJmuiden.

Sommige zakjes zijn kapot gegaan. Het gif stroomt niet meteen het water in, maar hecht zich meteen aan het zand. Het is herkenbaar vanwege de fel roze kleur.

De vrijwilligers prijzen zichzelf nog gelukkig, want het had een stuk erger kunnen zijn. De zakjes liggen verspreid in een strook van twee meter breed. Quist zegt in NRC Handelsblad dat de zakjes liggen op de plek vannacht de vloedlijn lag. “Het zou veel meer werk hebben gekost ze bij elkaar te krijgen als ze over het hele strand lagen.”

Hoe ging het verder?

Bij Katwijk wordt twee dagen later ook nog een ontstekingsmechanisme gevonden. Het exemplaar is overgebracht naar het hoofdkantoor van de politie in Katwijk, schrijft het Leidsch Dagblad.

Dagenlang zijn teams van Rijkswaterstaat nog bezig om zakjes van het strand op te ruimen. Dat is een vervelende klus, omdat er elke dag nieuwe zakjes aanspoelen.

De stranden blijven nog dagenlang afgesloten. Daarna wordt afgeraden om met de hond het strand op te gaan.

In totaal worden 130.000 zakjes verzameld in Nederland. In Duitsland gaat het nog eens om 145.000 zakjes. Daarmee zijn er nog 35.000 zakjes zoek, concluderen onderzoekers. De opruimactie kost anderhalf miljoen euro. Er wordt een poging gedaan om die kosten te verhalen op de rederij.

Het aantal slachtoffers (dieren) door de gifzakjes is relatief klein, gezien het aantal zakjes dat in het water is gekomen. Er worden in de eerste dagen vijftien dode zeekoeten van het strand gehaald. Ook zijn er ruim twintig zieke zeehonden opgevangen in Pieterburen.

Rijkswaterstaat noemt het incident de ‘grootste gifgolf ooit’. Naar schatting drijven er dan nog honderdduizenden zakjes in het water.

Het verzamelde gif wordt uiteindelijk vernietigd door Afvalverwerking Rijnmond. Of er straffen zijn uitgedeeld na de ramp met de Sherbo is niet duidelijk.

Bronnen:

NRC Handelsblad – 20-01-1994 – Politie zet tientallen kilometers strand af

Trouw – 20-01-1994 – Duizenden zakjes met gevaarlijk gif vervuilen strand

Het Parool – 20-01-1994 – Zoekactie gif op strand in volle gang

De Stem – 21-01-1994 – Gifzakjes verpesten Noordzeekust

Leidsch Dagblad – 22-01-1994 – Ontstekingsmechanisme gevonden op strand Katwijk

Trouw – 23-02-1994 – Duizenden zakjes gif drijven naar Noordduitse kust

Ministerie Verkeer en Waterstaat – 1994 – Evaluatie aktieplan Apron DS

Eredivisiewedstrijd Dordrecht’90-PSV gestaakt na bommelding

DORDRECHT – De eredivisiewedstrijd tussen Dordrecht’90 en PSV is vanmiddag gestaakt vanwege een valse bommelding. De politie en het clubbestuur hadden na onderling overleg besloten om geen risico te nemen en de wedstrijd te staken. Voorzitter Cees den Braven: “Een dieptepunt voor Dordrecht’90, maar ik heb geen spijt van onze beslissing.”

De hekkensluiter stond tegen PSV met 0-1 achter (doelpunt Vanenburg), toen beide ploegen halverwege de kleedkamers opzochten. Tijdens de rust kwamen toen bij de politie twee telefoontjes binnen. “De juiste tekst weet ik niet exact, maar in accentloos Nederlands werd gezegd dat er over 35 minuten twee bommen in het stadion van Dordrecht’90 zouden ontploffen.”, zei hoofdinspecteur Harry Meijer van de Dordtse politie.

Burgemeester Noorland, die ondertussen ook naar de Krommedijk was gekomen, verklaarde dat er sprake was van een ‘serieuze dreiging’.

Na overleg tussen clubbestuur en de politie is besloten om het stadion te ontruimen. Een deel van het publiek kon eerst nog lachen om de oproep om het stadion rustig te verlaten. Maar dat maakte plaats voor mokkend in beweging komen, toen werd omgeroepen dat er ‘vandaag echt niet meer gevoetbald zou worden’.

Voorzitter Cees den Braven maakte een geslagen indruk. “Deze ellende kan er ook nog allemaal bij”, zei de preses van de hekkensluiter van de Eredivisie. “In overleg met onze jurist hebben we besloten om de wedstrijd te staken. Je kan ook niets doen, maar als het mis gaat zijn wij de klos. Ik heb geen spijt van onze beslissing.”

PSV, dat met Feyenoord vol in strijd is verwikkeld om het landskampioenschap, was allerminst blij met het besluit om de wedstrijd te staken. “Met dit besluit is het einde zoek”, zei PSV-voorzitter Jacques Ruts. “We kunnen moeilijk elke wedstrijd na één dreigement afblazen.” Op dat moment liep doelpuntenmaker Gerald Vanenburg omgekleed en al achter hem richting de spelersbus.

Dit artikel gaat verder onder deze advertentie

Toen kort na vier uur (het gemelde tijdstip)  er nog steeds geen bom was ontploft, begon de politie met een grote zoekactie in het stadion. Er werd uiteindelijk niets gevonden. “Achteraf blijkt het een geintje van een mafketel te zijn, maar wel een rotgeintje”, zei inspecteur Meijer.

De politie is op zoek naar de man achter de valse melding, maar heeft nog niemand aangehouden. De KNVB gaat nu op zoek naar een datum waarin (hoogstwaarschijnlijk alleen) de tweede helft wordt uitgespeeld. Gezien het drukke speelschema van PSV, wordt dat geen gemakkelijke klus.

Dordrecht’90 – PSV 0-1 (gestaakt in de rust)

Scoreverloop: 0-1 Gerald Vanenburg

Opstelling Dordrecht’90: De Jongh; Atmodikoro, Fortuin, Wilsterman, Slagboom; Fok, van de Merwe, Simons; Breetveld, Wouden, Langenhuysen

PSV: De Ron; van Aerle, Popescu, van der Gaag, Numan; Koeman, Klomp, Linskens; Vanenburg, Romario, Kalusha

Scheidsrechter: Schuurmans

Toeschouwers: 4000

Hoe ging het verder?

Het werd nog vreemder. De wedstrijd werd op 19 mei, op een woensdagavond, uitgespeeld. Na ruim tien minuten staat Dordrecht’90 na doelpunten van Romeo Wouden en Pascal Langenhuysen met 2-1 voor. In het laatste kwartier voorkomt Mitchell van der Gaag een Eindhovense afgang in Dordrecht.

Maar het onverwachte puntverlies komt hard aan in Eindhoven. Een week later wordt met 1-0 verloren van Vitesse. Vervolgens gaat Feyenoord de Brabanders voorbij op de ranglijst, om de koppositie niet meer uit handen te geven.

Het puntje van Dordrecht’90 was niet genoeg om degradatie naar de Eerste Divisie te voorkomen. Wie er nou achter het telefoontje naar de politie zat is nooit opgehelderd.

Dat een wedstrijd gestaakt werd in het Nederlands betaald voetbal vanwege een bommelding was overigens geen unicum. In 1988 werd al een keer een wedstrijd van Den Haag gestaakt na 17 minuten na een bommelding.

Bronnen:

FC Dordrecht – Noodgedwongen tweeluik met psv in seizoen 1992-1993

Telegraaf – 03-05-1993 – Noodtoestand aan de Krommedijk

NRC Handelsblad – 03-05-1993 – ‘Van de honderd bommeldingen zijn er 99 vals’

Volkskrant – 03-05-1993 – ‘Stel je voor dat er wél een bom afgaat’

Studio Sport – 02-05-1993

Auteur: Dave Datema

Gepubliceerd op: 02 mei 2018

Verhaalnummer: 76

Plotseling vertrek Rotterdamse bisschop Bär

ROTTERDAM – De Rotterdamse bisschop Bär is afgetreden. Een maand geleden meldde hij zich ziek. Volgens een woordvoerder van het Vaticaan in Nederland, heeft Paus Johannes Paulus hem ontslag verleend.

Het is de derde keer in korte tijd dat in Nederland een bisschop terugtreedt. Eerder waren ook bisschop Ernst van Breda (vanwege leeftijdsredenen) en bisschop Gijssen van Roermond (vanwege gezondheidsredenen) teruggetreden. Volgens ingewijden zal de vacante plek in Rotterdam niet snel ingevuld gaan worden.

Bär verblijft op dit moment in het benedictijner klooster Chevetogne bij Ciney in Wallonië. Daar zat hij veertig jaar geleden ook al in het klooster.

Groot verlies

Het vertrek van Bär komt hard aan bij het bisdom Rotterdam. Hij was geliefd binnen het bisdom en stond bekend als een harde werker. Aartsbisschop Simonis noemt het terugtreden van Bär een ‘groot verlies voor Rotterdam en de Bisschoppenconferentie’. Maar het kwam ook niet als een verrassing.

“Hij wilde iedereen te vriend houden en kon nooit ‘nee’ zeggen. Hij leefde daarom met veel spanning en had zelden of nooit vrij. Dat houdt geen mens vol”

(Aartsbisschop Simons, Telegraaf 15-03-1993)

Bär was de opvolger van Simonis in Rotterdam in 1983.

  • Bisschop Bär. Foto: Rob Croes, Nationaal Archief/Anefo

Klooster

Het Limburgs Dagblad was twee weken geleden in Chevetogne, maar kreeg Bär daar niet te spreken. Wel liet Abt Van Parys weten dat de bisschop ‘uitgeput is en er moe uitziet’.

Maar, zo was de verwachting van de abt, het zou hem niets verbazen als de bisschop snel zou herstellen en binnen twee weken weer aan het werk zou zijn.

Aan de andere kant zou volgens ingewijden al vrij snel na zijn aankomst in Chevetogne door de bisschop zijn ontslag zijn aangevraagd. Officiële bronnen kunnen dat niet bevestigen, maar aangezien er minder dan een maand zit tussen de ziekmelding van Bär en zijn ontslag, is het niet ondenkbaar.

Het artikel gaat verder onder deze advertentie

Persoonlijke problemen

Bär stond bekend als de meest toegankelijke bisschop van Nederland. Ook binnen het bisdom was hij erg geliefd. Daarmee vormde hij de tegenpool van bisschop Gijssen, tot voor kort de bisschop van Roermond. Die staat bekend vanwege zijn strakke en conservatieve lijn.

Ook was Bär veel progressiever dan zijn voorganger, die huidige aartsbisschop Simonis. Zo stelde Bär tijdens het vijfjaarlijkse bezoek aan de Paus voor om het priesterschap ook open te stellen voor oudere getrouwde mannen. Dat voorstel werd door een groot deel van de katholieke kerk in Nederland niet met open armen ontvangen.

Bij het bisdom Rotterdam wordt ten stelligste ontkend dat er sprake is van privé-problemen. Maar Bär zou onlangs wel tegen een vertrouweling hebben gezegd dat ‘overal waar ik een stap zet, vind ik oorlog op mijn pad’.

Hoe ging het verder?

Henk Müller, journalist van de Volkskrant, schreef in 1994 een boek over Bär. Hij geloofde er niets van dat er sprake was van oververmoeidheid, omdat hij twee maanden voor zijn ziekmelding nog een springlevende indruk maakte, zo zei Müller op Radio Rijnmond.

Volgens Müller was er sprake van een machtsspel. Dat had te maken met het (gedwongen) vertrek van bisschop Gijssen. Een homoseksuele relatie tussen de conrector met een leerling op de priestersopleiding, leidde er uiteindelijk toe dat Gijssen het veld moest ruimen.

De conservatieve vleugel van de Katholieke Kerk in Nederland, was doodsbang dat Bär –zeker omdat ook al bisschop Ernst van Breda was gestopt – een belangrijke kandidaat werd voor het kardinaalschap.

“Er was eigenlijk sprake van een uitruil”, vertelt Müller op Radio Rijnmond. “Over Bär gingen ook allemaal verhalen. Gijssen weg, dan ook Bär weg.”

Volgens Müller was er een dossier, maar wat daarin staat weet hij nog steeds niet. In zijn periode in het leger, Bär was legerbisschop, zou er mogelijk sprake zijn van homoseksuele relaties. En daar zouden ook foto’s van zijn. Er zou ook gedreigd zijn met het publiceren van die foto’s. Dat zou voor Bär het sein geweest zijn om terug te treden.

Radio Rijnmond brengt in 1999 nog een bezoek aan Bär in Chevetogne. Ook dan geeft Bär geen openheid van zaken.

Maar het feit dat Bär wel in de media verschijnt is het Vaticaan wel een doorn in het oog. Hij krijgt in 2003 een spreek- en publicatieverbod.

Toch maakt Bär nog tal van reizen en komt hij regelmatig in Nederland. Ook bij de uitvaart van Ruud Lubbers in 2018 is Bär een van de genodigden.

Tekst: Dave Datema

Publicatiedatum: 13-03-1993

Verhaalnummer: 75

Bronnen:

Het Parool – 18-02-1993 – Bisschop Bär gaat met ziekteverlof

Limburgs Dagblad – 27-02-1993 – Bisschop Bär een beetje in de rui

NRC Handelsblad – 13-03-1993 – Bisschop Bär van Rotterdam krijgt ontslag van Paus

Leeuwarder Courant – 13-03-1993 – Ook bisschop Bär van Rotterdam treedt terug vanwege gezondheid

Amigoe – 13-03-1993 – Bisschop Rotterdam psychisch oververmoeid

Vergeten Verhalen – Het plotselinge vertrek van bisschop Bär

RTV Rijnmond – 11-07-2003 – Spreekverbod voor oud-bisschop Bär

RTV Rijnmond – 14-08-2003 – Van Ardenne neemt het op voor oud-bisschop Bär

Hulzebosch snelste na ‘hel van Maasland’

MAASLAND – Onder erbarmelijke omstandigheden heeft Erik Hulzebosch het Nederlands kampioenschap op natuurijs gewonnen. Van de 91 deelnemers haalden er slechts 15 de finish. Volgens velen was de wedstrijd een ‘parodie op topsport’.  

De wedstrijd over 100 kilometer over de Trekvliet en Middelvliet werd meteen tot ‘helletocht’ gedoopt. Winnaar Hulzebosch klappertande na afloop over de zware omstandigheden:

“Ik wist niet dat het op de wereld zo koud kon zijn”

(Erik Hulzebosch, Telegraaf 06-01-1993)

Loodzwaar

De temperatuur was nog niet eens het grootste probleem in Maasland. In de loop van de 100 kilometer lange wedstrijd begon het te dooien en te regenen.

Op het ijs ontstonden plassen, wat het schaatsen moeilijker en vooral zwaarder maakte. Op tal van plekken ontstonden scheuren in het ijs. En om de hel compleet te maken stond er een snijdende wind (windkracht 7) boven de Zuid-Hollandse polder.

Hoe slecht de omstandigheden zijn blijkt wel uit het feit dat zelfs een cameramotor van de NOS die de koplopers volgt op een gegeven moment onderuit gaat.

Uitvallers

Binnen een kwartier strompelen de eerste uitvallers de fabriekshal van kartonfabriek Van Buuren binnen, waar de kleedruimtes zijn. Een van de titelkandidaten Piet Kleine was een van hen. Hij was in een scheur gereden en hield het voor gezien. “Alleen als je niet valt maak je kans”, zei hij tegen de Leeuwarder Courant.

Ook Evert van Benthem, twee keer de winnaar van de Elfstedentocht, was één van de vroege uitvallers. Hij viel twee keer en haakt bibberend af. Haico Bouma liet weten dat hij zeven keer onderuit is gegaan.

Meerdere deelnemers zetten vraagtekens bij het besluit van de organisatie om de race niet te vervroegen of zelfs af te gelasten. Ook de keuze voor Maasland in plaats van een noordelijker gelegen locatie wordt gehekeld.

Na anderhalf uur was al ruim driekwart van de deelnemers afgehaakt. Publiek langs de kant is er dan ook al niet meer.

Verkleumd

Terwijl de regen en de wind vrij spel blijven hebben gingen Jan-Eise Kromkamp en de 22-jarige Hulzebosch aan de leiding. In de laatste ronden bij Maasland veranderde daar niets meer aan.

Na afloop zaten de twee snelsten gebroederlijk naast elkaar in de fabriekshal van kartonfabriek Van Buuren. De twee hadden de armen over elkaars schouder geslagen. Hulzebosch is winnaar, Kromkamp de verliezer. Ook dat was vrij lastig te zien, want een finishlijn was er niet echt. Toch had Hulzebosch een nipte voorsprong.

Kromkamp was nauwelijks teleurgesteld over het nipte verlies. “Dit is sport. Zoiets hoort erbij”, liet hij aan de Leeuwarder Courant weten.

De twee deelnemers kenden elkaar al uit de skeelercompetitie. Onderweg hadden ze afgesproken om tot de laatste ronde samen door te gaan. Daarna was het ieder voor zich.

Hulzebosch vertelde rillend van de kou in zijn bekende Gramsberger accent dat hij drie ronden voor het einde een volle blaas had. Hij wilde daar toch wel vanaf.

“Ik zei tegen Jan Eise: ‘wat gao je doen, gao je demarreren of waacht-ie.’ ‘Nou’, zee Jan Eise, ‘ik waacht wel even.’ En dat het-ie ook daon. Mar wat hadden wij et koud”

(Erik Hulzebosch, Leeuwarder Courant – 06-01-1993)

De twee hadden ruim twee minuten voorsprong op Miei Rozendaal. Daarna volgde het viertal Yep Kramer, Jan Baker, René Ruitenberg en Robert Vunderink op ruime afstand.

Het is voor Hulzebosch zijn tweede nationale titel. In 1990 werd hij ook Nederlands Kampioen, maar toen op het ijs in Oostenrijk.

Hoe ging het verder?

In een gesprek met Radio Rijnmond op 5 januari 2018 liet Hulzebosch weten dat hij de titel in Maasland ‘de mooiste en de zwaarste‘ vond uit zijn carrière.

In de jaren na Maasland zou het Marathon op Natuurijs steeds elk jaar gereden worden. In 1994 won Lammer Huitema in Giethoorn. Een jaar later was Yep Kramer de snelste in Ermerzand (Drenthe). En Bert Verduin kwam als eerste over de finish in 1996 in Ankeveen (Noord-Holland).

Daarna duurde het tot en met 2009 voordat het NK weer verreden werd in Nederland.

Hulzebosch werd in 1997 nog tweede bij de Elfstedentocht. Hij werd in de eindsprint geklopt door Henk Angenent.

Uitslag NK Marathon op Natuurijs in Maasland (ZH):

  1. Erik Hulzebosch (Gramsbergen)
  2. Jan Eise Kromkamp (Oldeholtpade)
  3. Miei Rozendaa (Warmenhuizen)
  4. Yep Kramer (Oudeschoot)
  5. Jan Bakker (Wijnjewoude)
  6. Henri Ruitenberg (Oldebroek)
  7. Rob Vunderink (Raalte)

Totaal gefinisht: 15 deelnemers

Bronnen:

Telegraaf – 06-01-1993 – ‘Vijftien schaatsers halen finish in kil waterballet’

Nederlands Dagblad – 06-01-1993 – Finishfoto wijst Hulzebosch aan als Nederlands kampioen

Leeuwarder Courant – 06-01-1993 – Erik Hulzebost klopt in heroïsch duel Kromkamp

Tekst: Dave Datema

Gepubliceerd op: 05-01-1993

Verhaalnummer: 56

Vlaardings protestbos moet vuilstort tegenhouden

VLAARDINGEN – Duizenden vrijwilligers hebben vanmiddag in de Lickebaertpolder bij Vlaardingen illegaal bomen geplant, uit protest tegen de komst van een vuilstort. Op het gebied van 25 voetbalvelden moet de omstreden stortplaats komen. Maar de vraag is of de 15.000 bomen mogen blijven staan.

De actie is mede op poten gezet door SP-gemeenteraadslid Remi Poppe. Samen met een paar andere activisten maakte hij zich ernstige zorgen over de komst van de vuilstort. Op papier was het namelijk ook mogelijk dat er ‘vervuild en vermalen afval’ gestort kon worden.

En dat is tegen het zere been van veel Vlaardingers. “Het is op een gegeven moment wel een keer genoeg”, zegt een bewoner die zes bomen in de Vlaardingse klei zet. “We hebben hier in de omgeving veel stankoverlast. En met al die industrie is het knap gevaarlijk soms.”

Na een succesvolle informatieavond in Vlaardingen werd de protestgroep ‘Groeiend Verzet’ opgericht. Ook de huisartsenvereniging sloot zich aan bij de actie. Bij huisartsen, apothekers en bloemisterijen konden ‘boombonnen’ gekocht worden voor 5 gulden. Er worden vele duizenden bonnen verkocht.

  • Het planten van het Volksbos bij Vlaardingen – Foto: Stadsarchief Vlaardingen

Drukte

En dus was er vanmorgen nauwelijks een doorkomen aan op de Maassluisedijk. Auto’s stonden her en der geparkeerd en anderen trotseerden de kou op de fiets. Een agent deelde meerdere bekeuringen uit voor fout parkeren.

Vanaf de dijk zie je hoe vele honderden mensen over het braakliggende terrein krioelen, vaak met een boom in de hand. Zelfs een vrouw op hakken trotseert de modder.

“Die vuilstort is toch nergens voor nodig”, zegt een man die met drie bomen door de bagger ploetert. Een van de bomen is voor hem en hij heeft er ook twee voor de buurvrouw meegenomen. “Natuurlijk moet het puin ergens naartoe”, gaat hij verder. “Maar Vlaardingen is al zo zwaar belast met het milieu. Laat ze maar een ander plekje zoeken. Al het puin op één hoop is niet eerlijk”.

Lottie

De allereerste boom werd vanmiddag geplant door Lottie Aalbrecht, op haar eerste verjaardag. Ze woont aan de Platanenlaan in Vlaardingen en mocht – hoe typisch – een Plataan planten.

Vastgehouden door haar moeder gooite de jongedame wat onwennig wat aarde en gooide dat naar de boom. Daarna onthulde ze een plaquette.

En na Lottie volgden dus duizenden (naar schatting 8.000) anderen die zeker 15.000 bomen geplant hebben.

“Ik ben er vooral trots op dat er zoveel mensen gekomen”, zegt een van de organisatoren. “Dat deze mensen in opstand komen tegen een stuk onrecht. Ik kan wel janken, zo trots ben ik.”

Dit artikel gaat verder onder deze advertentie

Zinloos

Een van de mensen die vanaf de dijk staat toe te kijken is een ambtenaar van het Recreatieschap Midden-Delfland. Die organisatie is eigenaar van het stuk grond, waar de bomen illegaal geplant zijn.

“Er was veel volk”, liet de ambtenaar aan Radio Rijnmond weten. “Maar ik had die bomen liever op een andere plek gehad in Midden-Delfland, waar ze wel tot wasdom hadden kunnen komen”.

  • Het planten van het Volksbos bij Vlaardingen – Foto: Stadsarchief Vlaardingen

Het gebied werd al in de jaren ’70 aangewezen als plek waar een puinstort moest komen. Ondanks sloot het recreatieschap een contract daarover met het Provinciaal Afvalverwerkingsbedrijf (Proav).

De bedoeling is dat het puin wordt gestort en dat het daarna wordt afgedekt. Er ontstaat dan een berg van 35 meter en dat vormt het centrale punt in een recreatiegebied.

“En als de politiek bij zijn besluitvorming blijft dat is het valse hoop dat deze bomen blijven staan”, gaat de woordvoerder verder. “Als de stort van start gaan moeten de bomen weg”.

Drie miljoen gulden

Daar komt nog eens bij dat de bomen nu in ‘schone grond’ zijn gezet. De bovenste laag is afkomstig uit de Krabbeplas. Die grond moet, als het storten voorbij is, het puin afdekken. “Die grond heeft een waarde van drie miljoen gulden”, legt de ambtenaar verder uit.

“En mocht de puinstort dan alsnog niet doorgaan, dan willen we toch die grond verkopen om het ergens anders te gebruiken. En ook dan moeten die bomen weg. De waarde van die bomen haalt zeker de drie miljoen gulden niet, die de grond waard is.”

Hoe ging het verder?

De actie maakt indruk. De plannen voor de puinstort worden in de ijskast gezet en in 2003 wordt besloten dat het protestbos gelegaliseerd werd. Het bos wordt zelfs verder uitgebreid.

Vier jaar geleden (2013) werd een tweede Volksbos geplant, als protest tegen de komst van de Blankenburgtunnel. Dat bos (1700 bomen) is wel weggehaald, vanwege archeologisch onderzoek. Rijkswaterstaat heeft wel beloofd dat er op een andere plek 250 bomen teruggeplant zullen worden.

Bronnen:

Vergeten Verhalen – Een volksbos tegen de stortplaats

Radio Rijnmond – 14-12-1992

AD – Protestbos in Vlaardingen was 25 jaar geleden een groot succes

RTV Rijnmond – Volksbos bij Vlaardingen gered

Website Het Volksbos

Auteur: Dave Datema

Gepubliceerd op: 12 december 2017

Verhaalnummer: 73

Zeker 11 doden bij brand in Haags pension De Vogel

DEN HAAG – Bij een heftige uitslaande brand in Pension De Vogel aan de Scheepmakersstraat in Den Haag zijn vannacht elf mensen om het leven gekomen. De slachtoffers zijn gestikt of verbrand. De brandveiligheid in het pand was ver onder de maat, zeggen betrokkenen.

Het vuur ontstond iets voor vijf uur vanmorgen op de tweede verdieping. In korte tijd sloegen de vlammen uit het pand. Een deel van de aanwezigen werd verrast door de snelheid waarmee het vuur zich verspreidde, dat ze alleen maar naar het dak konden vluchten. Daar zijn meerdere mensen naar beneden gesprongen, sommigen half brandend.

De brandweer en de politie hebben zoveel mogelijk mensen met de ladder naar beneden gehaald. Aanvankelijk ging de brandweer uit van acht omgekomen slachtoffers. Later werd dat aantal bijgesteld tot elf.

De identificatie van de slachtoffers wordt een bijzonder moeilijk karwei, omdat er van een aantal van hen alleen nog maar verkoolde resten over zijn.

  • Brand Pension De Vogel. Maker: onbekend

Chaos

Omwonenden omschrijven de chaos in en om het pension aan de Scheepmakerstraat. Een van de mensen in de straat vertelt hoe mensen in de raamkozijnen zaten en schreeuwden om hulp.

“De brandweer en politie, die met twee ladders bezig waren, riepen: blijf staan, blijf staan… Maar zeker zes, zeven mensen sprongen toch, sommigen half in brand. Drie vielen er dood voor mijn voeten. Je denkt: ik moet wat doen, maar je staat machteloos. Dit is het ergste wat ik ooit gezien heb”

(ooggetuige, Trouw, 17-09-1992)

Anderen hadden meer geluk. Zo kon Peter het navertellen hoe hij werd gewekt door iemand die ‘brand’ schreeuwde.

“Toen ik de deur opendeed sloegen de vlammen in mijn gezicht. Ik kon nergens heen. Toen ik naar buiten keek zag ik de brandweer staan. Ik heb het raam ingeslagen met mijn blote handen en ben naar buiten gesprongen. De brandweer heeft mijn val gebroken met een deken”

(Peter, 17-02-1992, Algemeen Dagblad)

Onveilig

Pension De Vogel is opgericht door Ans de Vogel, beter bekend als ‘Ma Vogel’. Zij is al bijna dertig jaar bezig om opvang te regelen voor mensen die elders buiten de boot vallen, zoals ex-psychiatrische patiënten, zwervers, prostituées.

Nadat eerdere pensions aan de Poeldijkstraat en de Weteringkade gesloten werden, opende ze vijf jaar geleden De Vogel in de Scheepmakersstraat.

Dat het pand brandtechnisch niet in orde was, was al jarenlang duidelijk. Het pand had geen brandtrap, geen rookmelders en geen scheidingswanden. De brandweer keurde het pand drie jaar geleden al af. Toch werd het pand, net als de tweehonderd soortgelijke pensions in Den Haag, gedoogd.

Dit artikel gaat verder onder deze advertentie

‘Mensen op straat’

Wethouder Dijkhuizen van Den Haag gaf toe dat de gemeente op de hoogte was van de slechte brandtechnische staat van het pand. “Als we alle regels naleven staan er meteen een heleboel mensen op straat”, was de uitleg van de wethouder aan het Algemeen Dagblad.

“Maar dit drama heeft me wel aan het denken gezet”, ging Dijkhuizen verder in De Telegraaf. “Er komt een nota om strenger toe te zien op de naleving van de voorschriften.”

Den Haag is overigens niet de enige stad met veel van dit soort onveilige pensions. Ook in steden als Rotterdam zouden er honderden van dit soort brandonveilige overnachtingsplekken zijn.

Hoe ging het verder?

Een van de pensionbezoekers gaf later toe dat zij het vuur had aangestoken. Het ging om Marlene T.: 37 jaar oud, prostituée en moeder van drie kinderen.

Na een ruzie had ze gedreigd het hele pand in brand te zetten. Later op de avond kocht ze een jerrycan met benzine. Net na 04:00 uur stak ze het vuur aan op haar kamer.

Van enige spijt was geen sprake. Tijdens de rechtszaak gilde de vrouw het uit dat ‘ze had gehoopt dat er nog veel meer mensen om het leven zouden komen’. De vrouw werd volledig ontoerekeningsvatbaar verklaard en kreeg TBS met dwangverpleging.

Justitie had nog een celstraf van 12 jaar geëist, maar die werd niet opgelegd, ook niet in hoger beroep.

Veel steden gebruikten de brand in Pension De Vogel als aanleiding om strenger te gaan controleren op onveilige situaties in pensions. In Den Haag worden in de maanden na de brand al tientallen pensions gesloten. In Rotterdam wordt een inventarisatie gemaakt van het aantal onveilige panden: het zijn er duizenden.

En Ans de Vogel? Zij begint in december een nieuw pension voor hulpbehoevenden, aan de Laan van Meerdervoort. Maar dit keer wel veilig.

Bronnen:

De Telegraaf – 17-02-1992 – Vuurzee in Haags pension

Trouw – 17-02-1992 – Brand pension eist elf doden

Algemeen Dagblad – 17-02-1992 – Wethouder wijst kritiek af na brand in pension

https://nl.wikipedia.org/wiki/Brand_in_Pension_de_Vogel

Mariniers in actie tegen junks Perron Nul

ROTTERDAM – Een groep van zo’n 200 mariniers heeft een poging gedaan om de drugsverslaafden te verjagen bij Rotterdam Centraal. Die poging mislukte, omdat de politie de mariniers stond op te wachten.

Van de mariniers die meededen aan de ‘schoonveegactie’ zijn er achttien aangehouden. Ze zijn inmiddels weer op vrije voeten.

In de loop van de avond verschenen de eerste mariniers bij Rotterdam Centraal. Er werden klappen uitgedeeld aan de drugsverslaafden, die rondhangen bij ‘Perron Nul’, naast het station.

De politie, die in redelijk grote getale aanwezig was bij het station, greep meteen in. Er werd een waarschuwingsschot gelost.

Achttien kadetten werden in de boeien geslagen. De rest, vele tientallen, sloegen meteen op de vlucht. Ze werden te hulp geschoten door de taxichauffeurs naast het station, die in hun werk maar al te veel last hebben van de junks. De taxichauffeurs brachten de kadetten terug naar de kazerne.

Wat de directe aanleiding is voor de actie van de mariniers, is niet helemaal duidelijk. Het verhaal gaat dat de vrouw van een korporaal is lastiggevallen bij het station. De politie kan dat niet bevestigen.

Mogelijk zijn er meer redenen. Gisteravond verloor het Nederlands Elftal in de halve finale van het Europees kampioenschap voetbal van Denemarken. Veel mariniers waren in de stad.

Reacties

In verschillende kranten wordt de actie van de kadetten van de Van Ghentkazerne nu al vergeleken met de schoonveegactie in augustus 1970 op de Dam in Amsterdam. Toen werd het nationaal monument door het Korps Mariniers en de Marine vrijgemaakt van hippies.

De actie brengt heel wat los in de Rotterdam. Bij de politie staat de telefoon roodgloeiend. Waar haalt de politie het lef vandaan om deze jongens aan te pakken, die iets aan de overlast in de stad doen?

“Op sommige districten stond de telefoon zelfs roodgloeiend”

(Hans Stoop, woordvoerder politie, Telegraaf, 24-06-1992)

De taxichauffeurs maken er geen geheim van dat zij de mariniers-in-opleiding hebben geholpen. “Gratis en voor niks, uit solidariteit”, zegt een van de chauffeurs.

“Het is toch te gek voor woorden dat reizigers het van angst in hun broek doen als ze hier op het station aankomen en een taxi willen nemen. Soms worden onze klanten bij het instappen nog beroofd. Er loopt hier voor zeker honderd jaar bajes bij elkaar rond”

(Taxichauffeur, Dagblad van het Noorden, 24-06-1992).

De chauffeurs hopen dat het stadsbestuur nu haast maakt met het plan om de junkenopvang naar de andere kant van het station te verplaatsen, zodat passagiers van taxi’s er minder last van zullen hebben.

Steun

De actie van de mariniers “werd door iedereen gesteund”, zeggen twee mariniers tegen het ANP. Iedereen stond erachter, ook de officieren.

Volgens kapitein Van Pelt is het plan ontstaan tijdens de gezamenlijke maaltijd van de mariniers in de kazerne. Officieren zijn niet betrokken bij het maken van de plannen en ze waren ook niet op het plein voor Rotterdam Centraal.

Volgens Van Pelt was de politie getipt over de plannen van de mariniers. “Daardoor is erger voorkomen”, zegt de kapitein. “Voor zover wij weten heeft geen handgemeen plaatsgevonden. Wel is van de groep een enorme dreiging naar de junkies uitgegaan.”

De politie stond met tien agenten te wachten op Rotterdam Centraal. Vanwege de wedstrijd van het Nederlands elftal stond ook de Mobiele Eenheid paraat.

Maar de mariniers komen er niet zomaar mee weg. “We weten wie het zijn”, zegt Van Pelt. “Ze komen nog wel aan de beurt. Het waren bijna allemaal jongens in opleiding, net begonnen.”

Vrijwel alle fracties in de Tweede Kamer (met uitzondering van de VVD) hebben het geweld door de mariniers veroordeeld.

Dit artikel gaat verder onder deze advertentie:

Perron 0

Dominee Hans Visser heeft geschokt gereageerd op de rellen. Hij is vijf jaar geleden begonnen met het opvangen van drugsverslaafden in een keet bij Rotterdam Centraal. Sinds daarbij ook methadon wordt verstrekt, is het aantal verslaafden bij het station sterk gegroeid.

Voor dominee Visser zijn de rellen en de reactie op de rellen wel een belangrijke graadmeter.

“Het is een soort nachtmerrie. Blijkbaar is er weinig draagvlak voor het project, dat is heel teleurstellend”

(ds. Hans Visser, Leidsch Dagblad, 24-06-1992)

Hoe ging het verder?

Of de actie van de mariniers het ‘begin van het einde van perron 0’ was, is niet zeker, maar ze heeft het einde van de junkenopvang bij Rotterdam Centraal wel bespoedigd.

De taxichauffeurs laten na de actie van de mariniers nog een vliegtuigje over Rotterdam Centraal vliegen met de tekst ‘mariniers bedankt’. Een paar dagen later antwoord dominee Visser op dezelfde manier door een vliegtuigje met de tekst ‘junks zijn ook mensen’ rond te laten vliegen.

Van de achttien mariniers die zijn opgepakt voor ‘openlijke geweldpleging’, wordt niemand vervolgd. Door het vroege ingrijpen van de politie zijn er geen strafbare feiten gepleegd, zegt het Openbaar Ministerie. Ook de taxichauffeurs worden niet vervolgd.

Vijf dagen later laat wethouder Henderson weten dat er strenger wordt opgetreden tegen de junks en de drugsdealers. De Raad van State bepaalt dat Perron Nul wordt verplaatst, naar een plek dichter bij een politiepost.

Er komen hekken om het nieuwe Perron Nul. Maar die houden de overlast niet tegen. Twee jaar later besluit burgemeester Peper van Rotterdam dat de opvangplek wordt gesloten. Dat gebeurt op 13 december 1994.

Bronnen:

Reformatorisch Dagblad – Wilde actie marineirs tegen junk Rotterdam CS, 23 juni 1992

Telegraaf – Massale bijval voor actie mariniers, 24 juni 1992

Dagblad van het Noorden – Taxichauffeurs hielpen mariniers in Rotterdam, 24 juni 1992

RTV Rijnmond – Vergeten Verhalen – De mariniers en perron nul

RTV Rijnmond – 25 jaar later: Mariniers en de junks van Perron 0

Tekst: Dave Datema

Gepubliceerd op: 01 oktober 2017

Verhaalnummer: 47

Zes doden bij explosie bij DSM in de Botlek

ROTTERDAM – Bij een explosie bij DSM in het Rotterdamse Botlekgebied zijn zeker zes mensen om het leven gekomen. Een van de vier gewonden is er slecht aan toe. De explosie aan de Montrealweg is al het vierde ongeluk in de industrie van het Rijnmondgebied in een maand tijd.

Volgens ooggetuigen waren er iets voor half elf twee tot drie explosies. Eerst zou er een klap geweest zijn bij tank D1102. Daarna volgde een explosie bij de tank ernaast, D102a.

De tanks waren gevuld met benzoëzuur, een grondstof nylon. De werknemers waren bezig om brugverbindingen aan te leggen tussen vier tanks.

Na de eerste explosie volgden er nog twee kleinere ontploffingen. De brand werd meteen bestreden door de bedrijfsbrandweer. Die kreeg later hulp van de collega’s uit Rozenburg en Rotterdam.

Een van de belangrijkste taken was het koelen van een tank met tolueen, dat op veertig meter afstand van een van de brandhaarden stond. Brandend tolueen is giftig.

Bedrijven in de omgeving van DSM werden stilgelegd en ontruimd. Het veer tussen Rozenburg en Maassluis werd uit de vaart gehaald.

Iets na twaalf uur, zo’n anderhalf uur na de eerste explosie, kon de brandweer het sein ‘brand meester’ geven.

Oorzaak

Volgens directeur Baaten van DSM is het nog niet duidelijk wat de ontploffing heeft veroorzaakt. Het is niet zeker dat er een verband is tussen de werkzaamheden en de explosie, zei hij vanmiddag tegen De Telegraaf.

“Er werd een loopbordes aan een van de ontplofte tanks aangebracht. … Daarbij werd niet gelast. Misschien is er wel geboord, maar hoofdzakelijk is er met moeren en bouten gewerkt. Bovendien was voldaan aan alle veiligheidseisen.” (DSM-directeur A. Baaten in de Telegraaf van 14 december 1991)

Volgens de vakbond is er mogelijk meer aan de hand. Er zou door een van de vakbondsleden gesproken zijn over een ontluchtingsfout. Het ongeluk zou gebeurd zijn op het moment dat er werd overgepompt van een ingezakte tank naar een andere opslag. Daarbij zou druk zijn ontstaan, die niet weg kon.

Slachtoffers

De slachtoffers werkten voor de aannemers Hak uit Tricht en Spreeuwenberg uit Zwartewaal. De namen van de slachtoffers zijn nog niet vrijgegeven. Volgens een woordvoerder van de hulpdiensten verloopt de identificatie bijzonder moeizaam.

De identiteit kan waarschijnlijk alleen achterhaald worden via het gebit van de slachtoffers. Mogelijk wordt er een speciaal team samengesteld van specialisten, die deze klus moeten klaren.

Dit artikel gaat verder onder deze advertentie

Overlast

Uit metingen van de Milieudienst Rijnmond (DCMR) bleek dat er buiten het terrein van DSM geen hoge concentraties gevaarlijke stoffen werden gemeten.

De rook, afkomstig van de brand, trok over Maassluis en Vlaardingen. Daar werd geklaagd over prikkelende ogen.

Rampenzender

Radio Rijnmond werd vanmorgen ingezet als rampenzender. De omroep bracht vijf minuten na de explosie het nieuws dat er bij DSM mogelijk een ontploffing was geweest. Mensen uit Vlaardingen hadden gebeld met de radiostudio.

Een kwartier later kon de zender met zekerheid stellen dat er een explosie was geweest. Om elf uur werd de hele uitzending gewijd aan de explosie.

Toevalligerwijs was een vertegenwoordiging van Radio Rijnmond, de brandweer en de gemeente net op het stadhuis in gesprek over de gang van zaken bij calamiteiten. Dat gesprek werd onmiddellijk stopgezet.

Opnieuw

Het ongeluk bij DSM is het vierde ongeluk in het Rijnmondgebied in een maand tijd. Half november was er groot alarm bij het chemische bedrijf Tiofine, nadat een chloorwolk ontsnapte. Die wolk trok over het terrein van Afval Verwerking Rijnmond (AVR). Daar werden 29 mensen onwel.

Een paar dagen later was het raak bij Nerefco. Daar ontsnapte vloeibaar lpg. Dat bleef verder zonder gevolgen.

Vorige week was er nog een ontploffing bij Nieuwe Matex, ook in het Botlekgebied. De explosie was in een schoonmaaktank, die net schoongemaakt werd. Bij de explosie vloog het dak van de tank de lucht in. Wonderlijk raakte niemand gewond.

De laatste keer dat er doden te betreuren waren bij een ongeluk in de Rotterdamse haven was twee jaar geleden. Bij schoonmaakwerkzaamheden bij een van de bedrijven van Pakhoed kwamen drie mensen om. Omdat de angst bestond dat er giftige stoffen zouden vrijkomen, kregen mensen in Vlaardingen de opdracht om ramen en deuren te sluiten. De rechtszaak over dit ongeluk is over drie weken.

Hoe ging het verder?

De explosie maakte uiteindelijk ook nog een zevende slachtoffer. Drie maanden na de klap overleed ook een van de gewonden.

Het heeft dagen geduurd voordat alle slachtoffers waren geïdentificeerd. De verminkingen waren zo zwaar dat de identiteit alleen aan de hand van het gebit vastgesteld kon worden. De slachtoffers komen uit Rotterdam, Puttershoek en Dirksland.

Volgens sommige media (o.a. Telegraaf) was de explosie bij DSM de grootste uit de geschiedenis van de Rotterdamse haven, maar die opmerking valt niet te controleren. Ook is niet duidelijk wie die opmerking heeft gemaakt.

Uit onderzoek blijkt dat DSM nalatig is geweest. In een van de tanks was een mengsel van lucht en bezoëzuurdamp ontstaan en dat mengsel is explosief. Dat had het bedrijf kunnen weten, zeggen de politie, DCMR en arbeidsinspectie.

Kort voor de explosie was nog een vrachtwagen gevuld met 24.800 kilogram benzoëzuur uit tank D-112. Daarna heeft personeel van DSM nog een meting gedaan met een zogenoemde explosiemeter, maar die was niet geschikt voor het meten van benzoëzuur.

Oorzaak

De explosie is veroorzaakt door de laswerkzaamheden, maar op welke manier is niet helemaal duidelijk. In het proces verbaal worden vijf mogelijke oorzaken genoemd.

De slachtoffers hebben niets verkeerd gedaan, blijkt uit het onderzoek. De vergunning was in orde. Het bedrijf ging bij het verstrekken van de werkvergunning niet vanuit dat het explosieve mengel niet aanwezig zou zijn. In totaal zijn er 17 onzorgvuldigheden van DSM opgemerkt.

Justitie vervolgd geen individuen, maar het bedrijf wordt dood door schuld ten laste gelegd. Kort voor de rechtszaak begint, anderhalf jaar later, volgt er een schikking. DSM betaalt de maximale boete van 290.000 gulden. Daarmee wordt voorkomen dat er een rechtszaak volgt die jarenlang duurt.

De tanks van DSM maken nu deel uit van Emerald Kalama aan de Montrealweg.

RTV Rijnmond heeft in 2016 een terugblik gemaakt op de gebeurtenissen uit 1991 bij DSM. In de serie 7 minuten wordt onder meer gesproken met nabestaanden.

Bronnen:

NRC Handelsblad – 14 december 1991

Telegraaf – 14 december 1991

NRC Handelsblad – 16 december 1991

Reformatorisch Dagblad – 2 december 1992

Reformatorisch Dagblad – 3 mei 1993

Proces-verbaal over de explosie bij DSM

Auteur: Dave Datema met dank aan Sjoerd Bootsma

Gepubliceerd op: 13-12-2017

Verhaalnummer: 103